کارگاه "مهارتهاي تدوين و نگارش پايان نامه ها و رساله هاي دانشگاهي" برگزار شد

دکتر یزدان منصوریان، ابتدا کلیاتی درباره پایان نامه و تعریف آن ارائه کرد: پایان نامه گزارشی است از هر آنچه که در پژوهش خود انجام می دهید و یک تکلیف علمی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم تهران، در مورد جایگاه پایان نامه در تولید دانش صحبت کرد و گفت:

حجم عمده اي از پژوهش­هاي دانشگاهي در قالب پايان­نامه­ها انجام مي­شوند و بسياري از مقالات علمي مستخرج از همين پايان­نامه­ها و رساله­ها هستند. از اين رو، پايان­نامه­ها نقش مهمي در توليد دانش جديد دارند. به بيان ديگر، پايان­نامه نه تنها تمرين پژوهش براي دانشجويان است، خود يکي از روش­هاي توليد دانش جديد محسوب مي­شود.

وی در ادامه به فرايند نگارش پايان­ نامه اشاره کرد و گفت: نگارش پایان نامه مراحلی دارد که عبارتند از: انتخاب موضوع،  تدوين و نگارش پروپوزال، بررسي و مرور پيشينه پژوهش، گردآوري و تحليل داده­ها، ارائه يافته­ها و تفسير نتايج، نگارش متن اصلي.

دکتر یزدان منصوریان به نقش استاد راهنما، مشاور و استادان داور اشاره کرد و اصول پایه در نگارش پایان نامه را تشریح کرد و گفت در پایان نامه نویسی باید از یک رویکرد علمی پیروی کرد.

وی در مورد حضور در جلسه دفاع، پس از جلسه دفاع، و اخلاق پژوهش صحبت کرد و گفت: جلسه دفاع، تنها برای دفاع از پایان نامه نیست بلکه آخرین فرصت پژوهشگر است که اصلاحات لازم در مورد پایان نامه خود را انجام دهد.

دکتر منصوریان گفت: از ویژگی های پایان نامه خوب این است که نگرشی بی طرفانه را رعایت کند و سوگیری نداشته باشد. ایجاز و خلاصه گویی، ساده نویسی، استفاده از جملات کوتاه، افعال ساده، شفاف و عدم ابهام از دیگر ویژگی های یک پایان نامه خوب است.

مبحث دیگری که در این کارگاه به آن پرداخته شد، مراحل تدوین یک پایان نامه بود.

عضو هیئت علمی گروه مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت معلم تهران گفت: داشتن برنامه زمانی در نگارش پایان نامه بسیار اهمیت دارد و همیشه باید یک مقدار زمان بیشتری را در نظر بگیریم.

وی در ادامه درباره نحوه گردآوری و تحلیل داده ها سخن گفت و به شیوه ارائه یافته ها و تفاصیل نتایج اشاره کرد که باید فهم نگارنده پایان نامه در تفسیر نتایج باید به اندازه کافی پررنگ باشد. پایان نامه خوب پایان نامه ای است که موضوع را خاتمه ندهد بلکه موضوع جدیدی را ارائه دهد.

در پایان مدرس این کارگاه به سوالات شرکت کنندگان در کارگاه که همگی دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد در رشته های متفاوت بودند، پاسخ داد.

دکتر یزدان منصوریان در پاسخ به سوال" پایان نامه هایی که دارای رویکرد میان رشته ای هستند اطلاعات کافی در مورد رشته دوم ندارد در اینگونه موارد چه باید کرد؟" گفت: در موضوعات میان رشته ای چون شما می خواهید برشی از آن رشته را به کار برید ضرورتی ندارد کخ از مقدمات آن رشته استفاده کنید و بهتر است از یک متخصص موضوعی کمک بگیرید و نشریات آن حوزه را بررسی کنید و مقالاتی که به موضوع شما نزدیک ترند را بیابید.

سوال دوم درباره مشخص کردن حجم و کیفیت یک پایان نامه مناسب بود. یزدان منصوریان در این رابطه گفت: زمانی که با داده های تکراری در نگارش پایان نامه مواجه می شوید و به اصطلاح به نقطه اشباع رسیدید یعنی اینکه داده های جدیدی برای شما وجود ندارد. در روش پژوهش کیفی از فرمول ها می توانید استفاده کنید که مشخص می کند که در جامعه ای که شما انتخاب کردید چقدر نمونه لازم است. اما در مورد کیفیت باید از ابزارهایی استفاده شود که روایی و پایایی لازم را داشته باشند و اگر ابزار استانداردی برای مطالعه مورد نظر وجود نداشته باشد باید آن را تهیه کرد و نظرات متخصصان آن حوزه را درباره آن ابزار  جویا شد.

آخرین سوالی که به آن پاسخ داده شد در زمینه موضوعاتی که نیاز به متغیر دارند، بود. منصوریان در پاسخ گفت: متغیرها در پژوهش های کمی با رویکرد قیاسی مشخص می شوند یعنی ما از قبل ما آن متغیرها را می شناسیم اما در پژوهش های کیفی با رویکرد اکتشافی نمی توانیم در ابتدا متغیرها را شناسایی کنیم.

این کارگاه در ساعت 12:30 به کار خود پایان داد و شرکت کنندگان گواهینامه های شرکت در کارگاه که با همکاری خانه کتاب، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، و اتحادیه انجمن های علمی – دانشجویی کتابداری (ادکا) صادر شده بود؛ دریافت کردند.

شایان ذکر است هر روز از ساعت 10 تا 12:30 یک کارگاه تخصصی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی  با همکاری خانه کتاب، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، و اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی کتابداری (ادکا) در مصلی، زيرزمين شبستان، سالن فعاليت­هاي جنبي، سراي اهل قلم، كارنامه نشر برگزار می شود.

گزارشگر: رفعت باباجانی