به گزارش لیزنا به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهشی میراث مکتوب، پرویز اذکایی در مقاله ای با عنوان«شهسوار کتاب ایران» که در شماره 44 دوماهنامه گزارش میراث چاپ شده، در مورد استاد افشار چنین می نویسد: همه کسانی که زنده یاد ایرج افشار را شناخته اند، همداستان اند که او دارای«حافظه ای» بسیار قوی بود؛ از نوادر روزگار که چندین هزار کتاب و دفتر- به زبان های گوناگون- و چندین هزار آدم جور واجور- ایرانی و نا ایرانی- را با عناوین و اسامی آنها و ده ها هزار«موضوع» و«شناسه»های معرفت شناختی، هم از دوران نوجوانی در ذاکره عجیب وبی مثیل خود ذخیره داشت. مشهور بود که از هر کسی و شیئی«پرونده»ای در ذهن وقاد خویش، طی مدت، ساخته و پردازش کرده، همچون فایل های کامپیوتری به محض«کلیک» و البته سریع تر از رایانه، آن را از بایگانی مغر بزرگ خویش به عرصه صریح ضمیر منیر فرا می خواند، بی درنگ بر قلم یا لسان خود جاری می کرد.

وی بر این باور است که نبوغ استاد افشار که به عنوان یک«آرشیویست» هم، آوازه یافته است، در همان نظم آهنین رده بندی شده مواد و موضوعات تحت بررسی و تحقیق وی جلوه می کند و این امر حتی از«برگه دان» ها و جعبه های موضوعی گوناگون«برگیزه»ها و یادداشت های مختلف مضبوط و موفور و از طبقه بندی کتاب هایش مشهود بود. حتی«حافظه» وسعتمند حضوری و مشهور او- آنچه از مقوله«کسبی» به شمار تواند رفت- طبق فرایند تعامل میان امور«عین» و«ذهن» نیز همانا محصول کارورزی(پراتیک) پیوسته و بر اساس فنون طبقه بندی ها پایدار بود که دیگر ملکه ذهن و عادت جاری و به اصطلاح طبیعت ثانوی او شده بود.