به گزارش لیزنا، دومین نشست کارنامه نشر سرای اهل قلم در چهارمین روز نمایشگاه با عنوان «نشر کتابهای کودک و نوجوان» با حضور حبیب الله حبیبی (مشاور پروژه باغ کتاب تهران)، اعضای کارگروه کودک و نوجوان پروژه باغ کتاب تهران: مجید راستی (نویسنده کتاب کودک و مسئول کارگروه ادبیات نمایشی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان)، محمد تقی حق بین (مسئول بخش‌های خبری سالن‌های كودك و نوجوان بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و انتشارات کتاب یک)، محمد توکل صدیقی (مدیر سالن کودک و نوجوان بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و انتشارات صابری) از ساعت 16 آغاز شد.

صدیقی در ابتدای سخنان خود به دشواریهایی که بر سر راه نویسندگان و ناشران کتاب کودک وجود دارد اشاره کرد و گفت: کتاب کودک از محرومیت زیادی رنج می برد و اکثر کتابفروشیها از آن استقبال و حمایت نمی کنند. ما فقط در شهرهای بزرگ کتابفروشیهای کودک با وسعت قابل توجه داریم و رویکردهایی که می تواند به توسعه کتاب کودک کمک کند بحث توسعه ویترین و هم از نظر متراژ و تعداد، با ایجاد جاذبه های فرهنگی و بصری و فضاهای شاد برای کودکان است. باید اگاه باشیم محدودیت ویترین و مشکلات عرضه کتاب کودک چه عواقبی ایجاد کرده است.

وی افزود: وقتی کتاب کودک به فروش نمی رسد ناشر به دنبال کتابهای آماده می رود که با متن ساده به چاپ برسد تا ضرر نکند و شاهد آن هستیم که کارهای اصیل امروزه کمتر تولید می شود.

صدیقی در ادامه گفت: بحث توزیع نیز در این زمینه بسیار مهم است. خوشبختانه شهرداری اقدامات خوبی انجام داده، به عنوان مثال شهر کتاب و همچنین مورد احداث باغ کتاب نیز بسیار امیدوارکننده است.

سپس راستی در سخنانی گفت: در حوزه نویسندگی و نارساییهایی که وجود دارد قدمهایی برداشته شده است ولی تقریبا هیچکدام ماندگار و اثرگذار نبوده اند. وی در ادامه به مزاح اضافه کرد: بهتر است تولید را پایین بیاوریم تابحث توزیع حل شود!

وی گفت: اگر کسی قصد داشته باشد از راه نویسندگی گذران زندگی کند باید در ماه حداقل 2 کتاب بنویسد!! متاسفانه ما بیشتر حرف زدیم تا عمل کنیم ! بنده افتخار می کنم که ازسال 55 تا کنون برای کودکان مطلب می نویسم اما اگر از بعد مادی به آن نگاه کنم به جرأت رویم را برخواهم گرداند! حتی شاهد آن بودم که اخیرا تیراژ یکی از کتابها به  1500 نسخه کاهش یافته که این در نوع خود فاجعه است! اکنون چند کتابفروشی سیار داریم؟ بخش خصوصی نیز هیچوقت از کار فراری نیست ولی بدلیل بی فایده بودن از آن امتناع می کند. باید به فکر بها داد. انسانها با هوا بزرگ نمی شوند بلکه با تعلیم و تربیت رشد می کنند و اگر به این امر توجه نکنیم وابستگی ما به افرادی که این کار را انجام داده اند زیاد می شود.

راستی اظهار داشت: مشکل دیگر حق کپی رایت در ایران است که رعایت نمی شود. مراکز ارائه کتاب کودک باید بیشتر شوند و این تنها مربوط به بخش فروش نیست. مخاطب باید از طریق کتابخانه به عناوین کتاب دسترسی داشته باشد. اینکه می گوییم بچه های ما کتابخوان نیستند بی انصافی است بلکه باید کتاب را در اختیار آنها گذاشت. حتی اگر خانواده ای استطاعت خرید کتاب را ندارد باید از طریق دیگری همانند کتابخانه ها آنها را یاری کرد. اگر چهره های نویسندگی کتاب کودک خوب معرفی شوند در جذب مردم به آثار آنها تاثیر می گذارد.

وی افزود: خیلی از نویسندگان برای تامین زندگیشان مجبور به تکرار آثار می شوند و باید بدانیم که اگر نویسنده ای حمایت شود مسلما با صبر و فراق خاطر به خلق آثار خوب خواهد پرداخت.

حق بین گفت: بیشترین کار جدی در حوزه نشر کتاب کودک و نوجوان از دهه 50 در دو بخش خصوصی شکل گرفته است که حتی در بخش بازاری هم فعال بوده است. بخشی از توزیع کتاب توسط بازار بزرگ تهران و بخشی توسط کانونی که تولیدکننده آن بودند انجام می شده تا زمانی که جهاد تصمیم به تولید کتاب گرفت.

در ادامه کارشناسان حاضر تصریح کردند که آقای رحماندوست به عنوان مشاور پروژه باغ کتاب به قسمت کتاب کودک و نوجوان مخصوصا به قسمت مربوط به قفسه ها و کتابهای این حوزه جهت خوبی دادند و کمک بزرگی کردند.

حق بین افزود: مردم علاقه مند کتاب هستند ولی دسترسی به کتاب ندارند در شورای فرهنگی پروژه 100 نمایشگاه بود و در سال 76 -77 خود انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در 100 منطقه کشور نمایشگاه گذاشت و با قیمت کتاب 180 تومانی حدود 300 میلیون تومان فروش داشت که امروزه این رقم معادل با حدود 2 میلیارد تومان خواهد بود! و این نشانگر آن است که اگر کتاب به درستی در دسترس مردم قرار گیرد با استقبال روبرو خواهد شد.

راستی در ادامه اظهار داشت: امیدوارم «باغ کتاب» آن‌ قدر بزرگ و وسیع شود که نصیبش به همه ایران برسد و این‌ طور نباشد که 20 سال دیگر بگوییم تهران اروپاست و ایران آسیا و در ادامه پیشنهاد کرد: ساعت کتابخوانی در مدارس کشور راه اندازی شود و مکانی به عنوان پاتوق نویسندگان عرصه کودک و نوجوان  اختصاص یابد که به  توسعه فرهنگ کتابخوانی کشور کمک کند.

توکل گفت: در باغ کتاب مشاوران خوبی داریم و با حضور ریاست این پروژه مانند آقای اشعری تجربه خوبی داشتیم و بخشهای زیادی برای کودکان طراحی و پیش بینی شده است . کار تولید هنوز ادامه دارد و حتی به این فکر هستیم که خود کودکان در کارها همکاری کنند و کلوپ کودکان و نوجوانان از طریق سایت و جلب همکاری آنها برای اداره باغ کتاب در دستور کار است و شهرداری تهران با جدیت دنبال آن ست که این پروژه زودتر به سرانجام برسد و از افراد متخصص نیز دعوت می کنیم تا در این مورد همکاری کنند چرا که اراده های بزرگ، تحولات بزرگ ایجاد می کند .

وی افزود: بخش E-Book  هم در این برنامه قرار دارد که قبلا در مورد آن صحبت زیادی شده است.

در ادامه این نشست و در بخش پرسش و پاسخ دکتر داریوش مطلبی سوالی را مبنی بر اینکه آیا جنبه فروشگاهی بیشتر مدنظرتان بود یا نمایشگاهی و آیا تدبیری اندیشیده شده است که به محلی برای ناشران، تبدیل نشود؟ به مشارکت بخش خصوصی نیز توجه شده است؟ به نظر می رسد با همکاری بخش خصوصی و تمام ناشرانی که علاقه مندند شبیه یک تعاونی می شود که در قالب چهارچوبهای اصلی همکاری کنند.

حبیبی در پاسخ گفت: قبل از ورود اقای اشعری به پروژه بیشتر بخش نمایشگاهی مدنظر بود که متوجه شدیم مردم عادت ندارند که به جایی مراجعه کنند که نتوانند محصولات آن را بخرند لذا به بخش فروشگاهی نیز پرداختیم چرا که در غیر اینصورت فضا بسیار سرد خواهد شد . در ضمن مجموعه را طوری طراحی کردیم که از نظر اقتصادی خودکفا شود.

وی افزود: در نهایت یک مجموعه فروشگاهی، نمایشگاهی، سرگرمی و آموزشی در پروژه باغ کتاب خواهیم داشت.

حبیبی گفت: باغ کتاب برای رونق نشاط به فضای کتاب کودک و نوجوانبیش از یک چهارم فضای کل پروژه را به بخش کتاب کودک و نوجوان اختصاص داده است. همچنین فضایی برای عرضه محصولات فرهنگی مرتبط با حوزه کتاب، مطبوعات و سرگرمی و حتی لوازم التحریر درنظر گرفته ایم.

وی تصریح کرد: با این کار ظرفیت فروش و نمایش کتاب کودک به صورت جهشی رشد خواهد کرد و بر اساس برنامه پنج ساله بخش کودک پروژه باغ کتاب به خودکفایی می رسد.

یکی دیگر از حضار پرسید آیا برای بخش پژوهش و محلی برای موزه آثار نایاب و نادر و نفیس برنامه ای دارید؟
حبیبی در پاسخ اظهار داشت: چون هنوز طرح به بهره برداری نرسیده است ما از پیشنهادها استقبال می کنیم و آنها را در دستور کار خود جهت بررسی قرار خواهیم داد .

نشست «نشر کتابهای کودک و نوجوان»  ساعت 17.40 پایان یافت.

نشستهای کارنامه نشر سرای اهل قلم بيست ‌و پنجمين نمايشگاه بين ‌المللي كتاب تهران در مصلی امام خمینی (ره)، شبستان اصلي، نيم طبقه دوم، انتهاي سالن ناشران خارجي، سراي كارنامه نشر برگزار می شوند و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.

گزارش و عکس: آزاده فتاحی