به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا) به نقل از ایسنا سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام(ISC) گفت: در سال 1996 دانشمند‌ان ايران 804 مقاله توليد كرده‌ بودند كه 37 درصد اين مقالات با همكاري بيش از يك كشور به رشته تحرير در آمده بود اما با گذشت زمان گرچه بر ميزان توليدات علمي كشور افزوده شده، اما از ميزان همكاري هاي بين‌المللي كاسته شده است، طوري كه در سال‌هاي 2006 تا 2008 به ترتيب 24، 23 و 21 درصد مقالات دانشمند‌ان ايران با همكاري حداقل بيش از يك كشور از كشورهاي جهان به چاپ رسيده است.

دكتر جعفر مهراد خاطرنشان كرد: سال 2002 تنها سالي است كه ميزان همكاري‌هاي بين‌المللي به شدت كاهش يافته و به 18 درصد رسيده است كه در اين سال كل توليد علم ايران دو هزار و 759 مقاله بوده است.

وي با بيان اين كه در سال‌هاي اخير توجه به رشد توليدات علمي به صورت چاپ و انتشار مقاله‌هاي پژوهشي در مجلات معتبر بين‌المللي مورد توجه سياستگذاران و برنامه‌ريزان آموزشي عالي كشور قرار گرفته است، اظهار كرد: سياست‌هايي كه در اين حوزه‌ اعمال شده، موفقيت آميز است. برخي از مديران توليد علم را صرفا به صورت مقالات علمي مورد انتقاد قرار داده و رشد حاصل در اين حوزه‌ را مناسب توسعه علمي كشور نمي‌دانند اما بر خلاف اين نوع نگرش، ديدگاه كاملا مثبتي به رشد علمي كشور داشته و آن را براي پيوند زدن آموزش عالي كشور به آموزش عالي جهاني ضروري مي دانم.

وي تصريح كرد: اصولا برخي از سيستم‌ها از همين نوع معيارها براي سنجش عملكرد علمي يا مقايسه كشورها با كشورهاي ديگر استفاده مي‌كنند. نمونه بارز اين سيستم ها، سيستم‌هاي رتبه بندي دانشگاه‌ها است كه چه بخواهيم يا نخواهيم از سيستم‌هاي تحليل استنادي براي اندازه‌گيري نرخ رشد علمي كشورها استفاده مي‌كنند.

مهراد ادامه داد: در بين كشورهاي جهان (مجموعا 233 كشور) آمريكا، انگلستان، ژاپن، چين و آلمان رتبه اول تا پنجم را از نظر توليد علم به خود اختصاص داده‌اند. اين كشورها طي سال‌هاي 1996 تا 2008 يعني طي 13 سال گذشته هر كدام به ترتيب چهار ميليون و 307 هزار و 536، يك ميليون و 242هزار و464، يك ميليون و 220هزار و 415، يك ميليون و 217هزار و 169 و يك ميليون و 132هزار و 587 مقاله توليد كرده‌اند.

همچنين شاخص اچ (h) اين كشورها به ترتيب هزار و 23، 619، 480، 237 و 542 است. البته استنادهايي كه به توليدات كشورهاي تراز اول جهان از نظر علم صورت پذيرفته است، عمق و اهميت انتشارات آنها را نشان مي‌دهد.

وي افزود: بدون احتساب خوداستنادي به مقالات توليد شده، به ترتيب 72ميليون و 315هزار و 171 استناد (29/17 استناد به هر مقاله)، چهار ميليون و 282هزار و 684 استناد (78/14 استناد به هر مقاله )، سه ميليون و 783هزار و244 استناد (12/10 استناد به هر مقاله)، دو ميليون و 38هزار و 379 استناد (61/4 استناد به هر مقاله) و سه ميليون و 952هزار و 207 استناد (46/13 استناد به هر مقاله) به مقالات محققان كشورهاي ياد شده صورت گرفته است.

مهراد خاطرنشان كرد: جايگاه ششم تا دهم از نظر توليد علم به كشورهاي فرانسه، كانادا، ايتاليا، اسپانيا و روسيه، اختصاص دارد. از كشورهاي در حال توسعه هندوستان در جايگاه 12، كره جنوبي در جايگاه 14، برزيل در جايگاه 17 و كشورهاي تايوان و لهستان به ترتيب در جايگاه 18 و 19 قرار دارند. كشور تركيه به عنوان كشور مسلمان كه در منطقه در همسايگي ايران قرار دارد در 13 سال گذشته با توليد 170هزار و 616 مقاله در جايگاه 21 نشسته است.

به گفته وي، شاخص اچ (h) اين كشور 139 بوده و مجموعا 821هزار و 820 بار به توليدات علمي تركيه استناد شده است (03/6 استناد به هر مقاله بدون احتساب خوداستنادي) و ميزان خود استنادي‌هاي اين كشور 243هزار و 162 مورد است.

وي با بيان اين كه جايگاه ايران از نظر توليد علم در اين محاسبه (13 سال گذشته) مقام 38 است، اظهاركرد:

مجموعه توليدات علمي ايران طي سال‌هاي 1996 تا 2008 تعداد 67هزار و 766 مقاله است كه به اين تعداد مقاله، 236هزار و 448 استناد (24/6 استناد به هر مقاله) صورت گرفته است.

مهراد با اشاره به اين كه مقايسه نسبت استنادهاي تركيه با ايران مشخص مي‌كند كه نرخ استناد به مقالات ايران بالاتر از تركيه قرار دارد، تصريح كرد: شاخص اچ (h) ايران 80 است. كشورهايي كه از نظر توليد علم بعد از ايران و بعد از رتبه 38 جهان قرار دارند، ايرلند، مصر، روماني، تايلند، شيلي، اسلواكي، كرواسي، بلغارستان، اسلوني، مالزي (رتبه 48)، عربستان سعودي (رتبه 49 ) و پاكستان (رتبه 50) هستند. واقعيت تلخ در توليد علم ايران كه به سال‌هاي گذشته بر مي‌گردد آن است كه اين كشور در سال 1996 تنها 804 مقاله در مجلات معتبر بين‌المللي منتشر كرده است.

سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC) گفت: در پي تلاش‌هاي همه جانبه، انجام برنامه‌ريزي‌هاي علمي منطبق با استانداردهاي جهاني،‌ افزوده شدن دوره‌هاي تحصيلات تكميلي و رشد قابل توجه دانشجويان كارشناسي ارشد و دكتري در دانشگاه‌ها و سازمان‌هاي تحقيقاتي كشور، ميزان توليدات علمي دانشمند‌ان ايران از سال 1997 تا 2000 به يك‌هزار بالغ شده و از سال 2001 ميلادي از مرز دو هزار عبور كرده و تقريبا در فاصله سال‌هاي 2002 تا 2003 هر سال تعداد يك‌ هزار مقاله بر مجموع مقالات دانشمند‌ان ايراني افزوده شده است تا اين كه از سال 2004 اين رقم به پنج هزار 129 مقاله در سال 2006 به 10هزار و 351 مقاله و سپس در فاصله سال‌هاي 2007 تا 2009 به ترتيب به 13هزار و 624، 16هزار و 754 و 20هزار و 221 مقاله افزايش يافته است.

مهراد در گفت‌و‌گو با ايسنا تصريح كرد: هم اكنون جايگاه علمي كشور خوب است و در مرتبه 24 جهان قرار دارد. رسيدن به رتبه‌هاي برتر قابل پيش‌بيني است و چنانچه روند رشد توليدات علمي ايران به همين شكل ادامه يابد و شتاب توليد علم همچنان از يك شيب تند برخوردار باشد، مي‌توان در آينده نزديك به اين هدف دسترسي پيدا كرد اما بايد دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشي كشور توجه داشته باشند كه علم در ساير كشورهاي جهان نيز به شدت در حال رشد است و لازم است سياستگذاران علمي كشور در اين حركت، هميشه و در همه حال ميزان توليدات علمي ساير كشورها را رصد كرده و با تنظيم سياست‌هاي علمي قابل اندازه‌گيري رسيدن به افقي روشن به ويژه سند چشم انداز را تضمين كنند.