به گزارش لیزنا، اداره همكاريهاي علمي بين المللي پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC) اعلام کرد: دكتر جعفر مهراد سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام و عضو تيم اصلي رتبه بندي دانشگاههاي كشورهاي اسلامي از تاريخ 12 تا 13 مهرماه در نشست فوق العاده وزراي آموزش عالي و تحقيقات علمي كشورهاي اسلامي كه در رياض، عربستان سعودي برگزار مي شود شركت خواهد كرد.

شركت سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC) در اين نشست كه به دعوت مديركل ISESCO صورت پذيرفته است به عنوان نماينده جمهوري اسلامي ايران و به اتفاق معاون آموزشي وزير علوم، تحقيقات و فناوري صورت مي‌گيرد.

در این خصوص دكتر مهراد به لیزنا گفت: موضوع ارزيابي و رتبه‌بندي دانشگاهها يكي از مسائل مهم پيش‌روي دولت‌هاي اسلامي است كه در چند سال گذشته تلاش شده است تا با برگزاري نشست ‌ها و تدوين معيارها و شاخص‌هاي ارزيابي و رتبه‌بندي دانشگاه‌هاي كشورهاي اسلامي با افزودن به كيفيت آموزشي و تحقيقاتي به دانشگاههاي تراز اول جهان تبديل شده يا با دانشگاههاي تراز اول جهان رقابت كند.

عضو تيم اصلي رتبه‌بندي افزود: عليرغم برگزاري دو نشست در تهران به تاريخ‌هاي 19 تا 21 فوريه 2007 و 29 تا 30 آوريل 2007 و تدوين شاخص‌هاي رتبه‌بندي توسط خبرگان، سند آماده شده در دو كنفرانس پي در پي وزراي آموزش عالي و تحقيقات علمي كشورهاي اسلامي كه به ترتيب در سال 2008 و 2010 در جمهوري آذربايجان و مالزي برگزار شد، به تصويب نرسيد و وزرا اصلاح سند رتبه‌بندي را مورد تائيد قرار دادند. مقرر گرديد كه اين سند پس از انجام اصلاحات لازم مجدداً در دستور كار نشست وزراي آموزش عالي و تحقيقات علمي كشورهاي اسلامي قرار گيرد.

دكتر مهراد اظهار داشت: براي پرداختن به اين مساله سند مزبور در تاريخ 24 تا 25 آوريل 2010 با نشست خبرگان رتبه‌بندي در رياض، عربستان سعودي اصلاح و مورد بازبيني قرار گرفت.

به گفته دكتر مهراد براين اساس معيارهايي كه مورد توجه قرار گرفته است عبارت‌ است از معيار پژوهشي با وزن  45، معيار آموزشي با وزن 35، معيار مربوط به چشم‌انداز بين المللي با وزن 10، معيار مربوط به تسهيلات و امكانات با وزن 3 و معيار تاثير اجتماعي و اقتصادي دانشگاه‌ها با وزن 7. هر يك از معيارها تعدادي از شاخص‌ها را در بر مي‌گيرد.

• شاخص های پژوهشی و آموزشی رتبه بندی دانشگاهها

دكتر مهراد بيان داشت كه معيار پژوهشي شامل كيفيت پژوهش، عملكرد پژوهش، حجم پژوهش، ميزان پژوهانه برون سازماني و تعداد اختراعات.

رئيس مركز منطقه‌اي اطلاع رساني علوم و فناوري ادامه داد: معيار آموزشي شامل شاخص‌هايي از اين قرار است:

نسبت استاد به دانشجو، اعضاي هيات علمي برنده جوايز ملي و بين‌المللي، نسبت اعضاي هيات علمي با مدرك خارجي نسبت به كل اعضاي هيات علمي، فاصله زماني تجديد نظر در برنامه‌هاي درسي رشته‌هاي مختلف آموزشي، ميزان استخدام فارغ التحصيلان، ميزان موفقيت دانشجويان در امتحانات، تازه و به روز بودن منابع درسي، و ارزيابي كيفيت آموزش.

• شاخص‌هاي مربوط به چشم‌انداز‌هاي بين‌المللي در رتبه بندی دانشگاهها

دكتر مهراد درباره شاخص‌هاي مربوط به چشم‌انداز‌هاي بين‌المللي گفت: شاخص‌هايي كه براي اين معيار در نظر گرفته شده است عبارت است از نسبت دانشجويان بين المللي به كل دانشجويان، تعداد اعضاي هيات علمي بين‌المللي به كل اعضاي  هيات علمي، نسبت اعضاي هيات علمي با مدرك خارجي به كل اعضاي هيات علمي داراي مدرك داخلي، همكاري‌هاي بين المللي از  جمله قراردادها، استفاده از فرصت‌هاي مطالعاتي و تعداد پروژه‌هاي تحقيقاتي و تعداد كنفرانس‌هاي برگزار شده بين‌المللي.

• شاخص‌هاي مربوط به تسهيلات و امكانات در رتبه بندی دانشگاهها

به گفته دكتر مهراد شاخص‌هاي مربوط به تسهيلات و امكانات عبارت است از كفايت زيرساخت‌هاي آموزشي، تسهيلات IT و دسترسي به منابع الكترونيكي، كفايت كاركنان مجرب و ماهر براي پشتيباني از آموزش و تحقيقات. تعداد كتاب‌ها نسبت به دانشجويان و تعداد نشريات علمي روزآمد و قابل دسترس.

• شاخص های تاثير اجتماعي و اقتصادي ، در رتبه بندی دانشگاهها

در حوزه معيار تاثير اجتماعي و اقتصادي دانشگاه، شاخص‌هايي كه در نظر گرفته شده است شامل: ارتباط دانشگاه با صنعت، تعداد رشته‌هاي آموزشي مهم مرتبط با بازار، برنامه‌هاي كار آفريني، درآمدهاي حاصل از عقد قراردادها و خدمات مشاوره‌اي، برقراري ارتباط با فارغ التحصيلان و پروژه‌هاي صنعتي مي باشد.

دكتر مهراد گفت نظر به تعداد بيشمار شاخص‌ها كه اجراي آن توسط دانشگاهها به نظر دشوار و وقت‌گير مي‌باشد راههايي پيشنهاد شده ‌است كه قرار است با استفاده از اين راهكارها آموزش‌هاي لازم درا ختيار دانشگاههاي كشورهاي اسلامي قرار گيرد.

برگزاري سمينارها و كارگاهها تحت نظارت كلي سازمان كنفرانس اسلامي و ISESCO از جمله اين راهكارها مي‌باشد. در اين زمينه دكتر مهراد افزود: نخستين كارگاه آموزشي با كمك مالي بانك توسعه اسلامي قرار است در پايگاه استنادي علوم جهان اسلام در شيراز برگزار شود.

به گفته دكتر مهراد در مجموع هدفهايي كه براي اجراي معيارها و شاخص‌هاي ارزيابي و رتبه‌بندي دانشگاهها در نظر گرفته شده است اين است كه كشورهاي اسلامي تا سال 1441 هجري قمري حداقل به 1441 پژوهش‌گر، دانشمند و مهندس در هر ميليون نفر دسترسي داشته باشند. هدف دوم دسترسي حداقل به 14% از عملكرد علمي جهان تا سال 1441 هجري قمري توسط دانشگاههاي كشورهاي اسلامي است.

دكتر مهراد افزود افزايش سرمايه‌گذاري در حوزه تحقيق و توسعه براي دريافت حداقل %4/1 از كل توليد ناخالص داخلي هدف مهم ديگر براي ارزيابي و رتبه بندي دانشگاههاي كشورهاي اسلامي است.

از اهداف مهم ديگر تشويق براي افزايش تعداد دانشجويان و اعضاي علمي و ايجاد تحرك در جذب دانشجويان و استادان ميان دانشگاههاي كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي است.

دكتر مهراد به عنوان عضو تيم اصلي رتبه‌بندي كه در اين نشست به همراه معاون آموزشي وزير علوم، تحقيقات وفناوري شركت مي‌كند افزود: نكات قابل توجهي در شاخص‌هاي بيان شده مشاهده مي‌شود كه جاي بحث و گفتگو دارد.

در اين زمينه به جناب آقاي دكتر نادري منش معاون آموزشي وزير و اينجانب ديدگاههاي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري را به عنوان نمايندگان دولت جمهوري اسلامي ايران ارائه خواهيم داد.

دكتر مهراد به عنوان مثال بيان داشت: تعدا شاخص‌ها در مقايسه با شاخص‌هايي كه توسط نظام‌هاي رتبه‌بندي بين‌المللي استفاده مي شود بسيار زياد است.  وجود اين شاخص‌ها بيشتر جنبه ارزيابي و اعتبار بخشي دارد تا رتبه‌بندي. به علاوه، ماهيت برخي از شاخص‌ها به گونه‌اي است كه نمي‌توان درباره آنها اطلاعات صحيحي به دست آورد و ممكن است برخي از دانشگاهها با ارائه اطلاعات نادرست جابه جايي رتبه دانشگاهها را باعث شوند. شاخص‌هاي تازه بدون منابع علمي و آموزشي، فاصله زماني تجديد نظر در برنامه‌هاي آموزشي، ميزان موفقيت دانشجويان در امتحانات، نمونه‌اي از شاخص‌هايي است كه سنجش و اندازه‌گيري آن‌ها دشوار و تا حدودي غيرممكن مي‌باشد.

به گفته سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام نشست فوق‌العاده وزراي آموزش عالي و تحقيقات علمي كشورهاي اسلامي كه اختصاصاً به ارزيابي و رتبه‌بندي دانشگاه‌ها مربوط مي شود اين اهميت را دارد كه اكنون بعد از گذشت 6 سال از موضوع رتبه‌بندي دانشگاهها كه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و مركز منطقه‌اي اطلاع رساني علوم و فناوري و بويژه معاونت همکاری های علمی بين المللی وزارت علوم، تحقيقات و فناوری در اين زمينه پيشگام بوده و نشست‌هاي دوگانه خبرگان رتبه‌بندي در سال 2007 ميلادي به همت اين دو سازمان در تهران صورت گرفت، با تصويب سند ارزيابي و رتبه‌بندي گام‌هاي اجرايي براي اين مهم برداشته خواهد شد.

دكتر مهراد تصريح كرد كه براساس اطلاعاتي كه از آيسيسكو دريافت نموده و پيش از اين نيز به طور غيررسمي اعلام شده است پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC) با همكاري SESRIC كه مركز آموزش و پژوهش آيسيسكو در آنكارا است، رتبه‌بندي دانشگاههاي جهان اسلام را انجام خواهند داد.