به گزارش لیزنا، دکتر سعید غفاری (عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نورقم) در کارگاه «خدمات مرجع در کتابخانه های مساجد» گفت: مردم در گذشته برای مسائل عبادی به مساجد می آمدند و برای پاسخ سؤالاتشان به کتابخانه های مساجد مراجعه می کردند. خدمت مرجع، مجموعه فعالیت هایی که با پرسشی از سوی مراجعه کننده آغاز می شود و با ارائه پاسخی درست و مناسب از سوی کتابدار انجام می شود. زمانی که فرد وارد بخش مرجع می شود پرسش خود را مطرح می کند که کتابدار به آن پاسخ می دهد.

وی افزود: انواع پرسش های مرجع، راهنما- مرجع آماده- سؤالات خاص- پژوهشی هستند که در بخش مرجع برای هر مراجعه کننده کمتر از 15 دقیقه باید وقت گذاشت و برای سایر سؤالات در بخش مرجع باید زمان های مختلف در نظر گرفته شوند. یک کتابدار مرجع باید بتواند در کمترین زمان بیشترین اطلاعات را در اختیار افراد قرار دهد. اگر چنین فردی توانست چنین کاری را درمرجع انجام دهد موفق است و می توان گفت که کتابدار مرجع است. فردی که در بخش مرجع کار می کند باید به کتب مرجع آشنایی داشته باشد. کتابهای مرجع کتبی اند که غالبا خواننده از ابتدا تا انتهای آن را نمی خواند.

غفاری گفت: در بخش مرجع با دقت نظرخاص باید توجه کرد که فرد در رابطه با چه حیطه ای تحقیق دارد.خیلی از افرادی که در بخش مرجع کار می کنند سه شیوه دارند: محافظه کارانه- لیبرالی- میانه رو. در روش محافظه کارانه کتابدار فقط وظیفه دارد سؤال فرد را پاسخ دهد. در لیبرالی کتابدار همزمان در پاسخ باید شیوه جستجوی اطلاعات را هم آموزش دهد، درنتیجه شخص دیگر نیاز مراجعه به کتابدار را درخود نمی بیند و خود راه را یاد گرفته است. در میانه رو که روش غالب است باید اینگونه بود که اگر کاربر نیاز به اطلاعات داشت کتابدار کمکش کند.

وی در ادامه پرسش های مرجع را به واقعیت خواه، موضوع خواه، منبعی، مسأله دار، مسابقاتی و تبلیغات و تکالیف درسی دسته بندی و تصریح کرد: البته یک کتابدار قبل از تمام این مراحل باید با اصول اخلاقی کتابداری آشنا باشد. اولین قانون در کتابخانه این است که وقت خواننده را هدر ندهید. باید به اصول کار مرجع آشنایی داشته باشید. کتابدار مرجع باید پاسخگویی به سؤالاتش را در کمترین زمان انجام دهد.

مدرس کارگاه عوامل دخیل در خدمات مرجع از نظر کتس را هدف، عملکرد، استفاده کننده دانست و افزود: کتابخانه های مساجد هم از کتابخانه های عمومی اند که افراد با سطح های مختلف و موقعیت های اجتماعی متفاوت به آن مراجعه می کنند.

وی در ادامه خدمات مرجع را از دیدگاه نظریه پردازان تشریح کرد و گفت: درکتابخانه ما باید خدمات گاه به گاه هم داشته باشیم و در بخش مرجع حتما دستگاه کپی را داشته باشیم که اگر امکانات تکثیر فراهم باشد مراجعه کننده سریعتر به اطلاعاتی که نیاز دارد می رسد.

خدمات مرجع مستقیم وخدمات مرجع الکترونیکی از دیگر مباحث مطرح در کارگاه بود. مدرس کارگاه در این زمینه گفت: امروزه بسیاری از کتب مرجع از حالت چاپی خارج شده وب ه صورت الکترونیکی درآمده و با داشتن CD می توان هرلحظه اطلاعات را در کمترین زمان به دست آورد. در حال حاضر تعداد کتب ملاک نیست و بخش مرجع به سوی کوچک شدن در حرکت است و باید به فکر این باشیم تا خدمات مرجع ما به سمت خدمات مرجع الکترونیکی پیش رود. با ارائه سطح خدمات مختلف می توان به کاربران اطلاعات لازم را داد.

این کارگاه در ساعت 12-13  روز پنج شنبه 21 اردیبهشت 1391 در کارنامه نشر سرای اهل قلم بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران توسط خانه کتاب و انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی کتابداری و اطلاع رسانی (ادکا) برگزار شد.

در پایان به 60 نفر شرکت کننده در کارگاه گواهی حضور ارائه شد.

گزارش: مهدیه میرحسینی