60 درصد پایان‌نامه‌ها و رساله‌های وزارت عتف در ایرانداک ثبت می‌شوند

به گزارش لیزنا، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در پنجمین همایش دفاتر حقوقی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش‌عالی کشور درباره راهکارهای فنی کاهش بدرفتاری علمی سخنرانی کرد.

در این سخنرانی که به دعوت پنجمین همایش دفاتر حقوقی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش‌عالی کشور برگزار شد، علیدوستی گفت: ثبت و همانندجویی پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها پس از تصویب مجلس شورای اسلامی، از سال پیش با جدیت بیشتری ادامه یافت.

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران اظهار داشت: ایرانداک با سامانه‌های گوناگونی در زمینة کاهش بدرفتاری علمی ایفای نقش می‌کند. برخی از این سامانه‌ها در  سه گام تصویب موضوع، تصویب پیشنهاده، و تصویب پایان‌نامه و رساله؛ مستقیم یا غیرمستقیم به کاهش بدرفتاری علمی کمک می‌کنند. سامانه‌های ثبت،‌ گنج، همانندجو، پیشینة پژوهش، و ساعت از این دست هستند. در کنار این سامانه‌ها،‌ سامانه‌هایی مانند شیوه‌نامة ایران، راهنمای نگارش پایان‌نامه و رساله، پژوهش‌کار، و مانند آنها برای پشتیبانی پژوهش راه‌اندازی شده‌اند.

وی افزود: در این میان، همانندجو، سامانه‌ای است که در زمینه شناخت و کشف بدرفتاری‌های علمی و کپی پایان‌نامه‌ها و با هدف پیشگیری از بدرفتاری‌های علمی به کار گرفته می‌شود. این سامانه با دریافت متن نوشتار از کاربر و مقایسه خودکار آن با متن کامل پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد و رساله‌های دکتری موجود در پایگاه‌های ایرانداک، نوشته‌های همانند را بازیابی می‌کند و اندازه و منابع اطلاعات آنها را نمایش و به استاد راهنما و مؤسسه گزارش می‌دهد. این همانندی به معنای بدرفتاری علمی نیست و تصمیم‌گیری دربارة آن با استادان و مؤسسه‌هاست.

 علیدوستی گفت: نزدیک60 درصد از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری؛ کمتر از 10 درصد از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشگاه آزاد اسلامی؛ کمتر از 5 درصد از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی؛ و نزدیک به صفر درصد از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های حوزه‌های علمیه در سامانه‌های اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) ثبت می‌شود. وی با بیان این که قانون، همه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش‌عالی را ملزم به ثبت پایان‌نامه‌های دانشجویان خود در ایرانداک کرده است، افزود: اگر پوشش این پژوهشگاه گسترده باشد یافتن همانندی‌ها دقیق‌تر و جامع‌تر خواهد بود. هم‌اکنون اطلاعات بیش از 500 هزار پایان‌نامه و رساله و نزدیک به 130 هزار پیشنهاده (پروپوزال) در پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) در دسترس کاربران است.

گفتنی است قانون «پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی»، سال گذشته در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. بر پایة این قانون، تهیه، عرضه یا واگذاری آثاری از قبیل رساله، پایان‌نامه، مقاله، طرح پژوهشی، کتاب، گزارش یا سایر آثار مکتوب و ضبط شده پژوهشی، علمی و هنری اعم از الکترونیکی یا غیرالکترونیکی توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی به قصد انتفاع و به عنوان حرفه یا شغل و با هدف ارائه کل اثر یا بخشی از آن توسط دیگری به عنوان اثر خود، جُرم است و مرتکب یا مرتکبان علاوه بر واریز وجوه دریافتی به خزانه دولت، مشمول مجازات می‌شوند.

بر پایة تبصرة 9 این قانون، حوزه‌های علمیه و همچنین دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها،‌ مؤسسه‌های آموزش عالی، پژوهشی فناوری دولتی و غیردولتی زیر نظر وزارت‌خانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از جمله دانشگاه علمی‌کاربردی، دانشگاه آزاد اسلامی، جهاد دانشگاهی، مؤسسه‌های آموزش عالی غیردولتی‌غیرانتفاعی، مؤسسه‌های وابسته به دستگاه‌های آموزش عالی غیردولتی‌غیرانتفاعی، مؤسسه‌های وابسته به دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه فرهنگیان موظف هستند از این پس، ‌پیشنهادها (پروپوزال‌ها)، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی خود را که فاقد طبقه‌بندی هستند در سامانه‌های اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) ثبت و تأیید کرده و فایل تمام‌متن و نتیجه را همانندجویی کنند.

پنجمین همایش حقوقی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش‌عالی به منظور تبیین و هم‌فکری درخصوص وظایف مدیران حقوقی دانشگاه‌ها در اجرای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب علمی با حضور مدیران و کارشناسان حقوقی وزارت علوم،تحقیقات و فناوری و دانشگاه‌های کشور روز پنجشنبه 20 دی ماه، در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان برگزار شد.