انتشار «گزیده طنز فوق الدین یزدی»

به گزارش لیزنا، مجموعه طنزآوران ایران که به تازگی از سوی انتشارات کتاب نیستان به بازار نشر عرضه شده است از سال ۱۳۹۵ به کوشش مرحوم زرویی و با پژوهش و همراهی نسیم عرب امیری در دست تالیف و تهیه قرار گرفت و سعی کرد از چند زاویه مقوله طنز نویسی را مورد توجه قرار دهد. نخست سیر روایت طنز و شوخ‌طبعانه در تاریخ ادبیات ایران و در کنار آن بازخوانی سنن و فرهنگ عامه و اندیشه ایرانیان در هر عصر. در کنار این موضوع ایجاد متونی خلاصه و کلاسه شده که محتوای آن به طور معمول برای مخاطبان کم‌حوصله این روزگار مناسب به شمار می‌رود را نیز باید به این موضوعات اضافه کرد.

این مجموعه در مجلد «گزیده طنز فوق الدین احمد یزدی»  سراغ این شاعر رفته و گزیده‌ای از آثار طنزآمیز او را ارائه داده است. فوق الدین احمد یزدی ملقب به فوقی یزدی در قرن یازدهم و هم‌زمان با شاه عباس صفوی می‌زیسته است. از آثار برجای مانده از او می‌توان به رساله سی گنج، مثنوی، قصائد، ساقی‌نامه، ترکیب‌بند و ترجیع‌بند و نصیحت‌نامه اشاره کرد.

آثار او که گزیده آن در این مجموعه گردآوری شده است نمادی از وضعیت زندگی و فرهنگ عامه در عصر صفویه است و تمایلات ذوقی مردمان این زمانه را به نمایش می‌کشد.

فوقی نیز در دیباچه رساله اوتوز گنج یا نغمات از گرایش مردم و حاکمان عصر به سخنان پیچیده و معماوار اما پوچ و بی‌معنی سخن می‌گوید و بیان می‌دارد روی آوردنش به هزل، هجوپردازی و خلق عبارات مطنطن اما بی‌معنی، ظاهراً پاسخ مثبت و تن دادن به نیاز و تمایل ابنای روزگار است. اما در واقع، ریش‌خند و هجو این کج‌سلیقگی و افول فرهنگی و ادبی است؛ افول و سقوطی که نمونه‌های بیشمار آن را در بخش تاریخ صفویه می‌توان دید و خواند.

به روایت زرویی نصرآباد، فوقی نه فقط در زمان حیات که پس از مرگ نیز همواره مورد بی‌مهری و کم‌توجهی بوده است. تا آنجا که تا پیش از انتشار این اثر هیچ یک از آثار او، حتی به  صورت گزیده، چاپ و منتشر نشده و مجموعه حاضر، نخستین گزیده‌ای است  که با رعایت ملاحظات بسیار، برای چاپ و نشر آماده شده است.