احتمال تعطیلی بخشی از کتابخانه‌های عمومی با بودجه پیشنهاد شده در لایحه ۱۳۹۸

به گزارش لیزنا، پس از ارسال لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ به مجلس شورای اسلامی، انجمن ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران، لایحه و بودجه پیش‌بینی شده برای کتابخانه‌های عمومی را بررسی کرد. نتیجه بررسی این بود که با بودجه پیشنهاد شده امکان اداره کتابخانه‌ها با حداقل‌های ممکن وجود ندارد و ممکن است بخشی از کتابخانه‌ها به تعطیلی کشانده شود. از این رو بر حسب رسالت و ماموریتی که انجمن بر عهده داشت، طی نامه‌ای این موضوع به اطلاع مجلس شورای اسلامی و نمایندگان مردم رسید.

متن نامه به شرح زیر است:

جناب آقای دکتر لاریجانی

رئیس محترم مجلس شورای اسلامی

سلام علیکم؛

با احترام، همانگونه که مستحضرید ورود فناوری‌های نوین به جامعه موجب شکل‌گیری جریان نامناسب اطلاعات مغشوش در سطوح مختلف اجتماعی شده است که بعضا اغتشاش اطلاعاتی به اندازه ای است که خطر فروپاشی ساختارهای اجتماعی را نیز به ما گوشزد می‌کند. تقویت نهادهای اجتماعی اصیل، ریشه‌دار و موثر، راه‌حل مواجهه سنجیده با این پدیده  و کمک به آحاد جامعه برای تعامل مطلوب و رفتار سازنده در تعاملات اطلاعاتی است. کتابخانه‌های عمومی در زمره مهم‌ترین نهادهای اجتماعی اصیل در شکل‌دهی و پشتیبانی از رفتار اطلاعاتی بالغ در مواجهه با پدیده‌های نوین اطلاعاتی حال و آینده قلمداد می‌شوند.

اجرایی شدن بخشی از اسناد ملی نظیر «سند نقشه جامع علمی کشور» و یا اسناد مرتبط با مطالعه و کتابخوانی و دیگر سیاست‌های فرهنگی نیازمند حمایت از کتابخانه‌های عمومی است. کتابخانه‌های عمومی با توجه به پراکندگی جغرافیایی و تعامل بدون تبعیض با اقشار مختلف مردم، گام‌های بلندی در تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد دسترسی آحاد مردم به کتاب و منابع اطلاعات برداشته‌اند. با توجه به توسعه روزافزون شبکه‌های اجتماعی و عدم توجه مناسب به ارتقای سواد اطلاعاتی شهروندان، در صورت عدم پشتیبانی مناسب از کتابخانه‌های عمومی نابسامانی‌های جدی در عرصه فرهنگ عمومی و منظومه دانشی کشور بیش از این خودنمایی خواهد کرد.

با این حال، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور  که به عنوان متولی قانونی اداره کتابخانه های عمومی در کشور  شناخته می‌شود و قریب به یک و نیم دهه از شکل گیری آن می گذرد، به صورت جدی مورد حمایت قرار نمی‌گیرد. اختصاص بودجه مناسب به این نهاد می‌تواند تحرک جدی در نظام اطلاعاتی کشور و ایجاد دسترسی عادلانه به اطلاعات برای آحاد مردم ایجاد کند. شایان ذکر است که بودجه تخصیص یافته در سال های گذشته و نیز بودجه پیشنهادی در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ برای ۲۴۰۰ کتابخانه که دارای بیش از ۷۰۰۰ نیروی انسانی تحصیل کرده است، بسیار ناچیز است و بیم آن می‌رود که به دلیل عدم تکافو، بخشی از کتابخانه‌های عمومی به تعطیلی کشانده شود.  این در حالی است که با وجود رشد شتابان سال های اخیر، بیش از ۱۶۰ شهر و ۲۳۰۰ دهستانِ بزرگ در نقاط دور و نزدیک کشور هنوز بدون کتابخانه عمومی است و طبق استانداردهای جهانی، ایران اسلامی به بیش از ۱۶۰۰۰ کتابخانه عمومی نیاز دارد. گرچه  برای راه اندازی، تجهیز و اداره کتابخانه عمومی در شهرها و روستاهای مذکور و ارتقای کمی و کیفی کتابخانه های عمومی به سطح استاندارد‌های حداقلی جهانی برنامه مدونی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور  تدوین شده است، با این حال عدم تخصص منابع مالی لازم، پیاده‌سازی این برنامه‌ها را غیر ممکن خواهد کرد.

جناب آقای دکتر لاریجانی، بیم آن می رود که احتمال کاهش منابع مالی بیشترین تاثیر خود را بر پیکره ضعیف کتابخانه های عمومی کشور بگذارد و حرکتی را که با خون دل کتابداران متخصص و متعهد شکل گرفته و روزنه امیدی برای دستیابی به عدالت اطلاعاتی در کشور ایجاد کرده است، در نیمه راه ناتمام بگذارد. «انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی  ایران» تمام تلاش و مساعی خود را برای حمایت معنوی و اندیشه‌ای از نظام کتابخانه‌های عمومی کشور به کار بسته و انتظار دارد که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در کمیسیون‌های مربوطه و به ویژه کمیسیون تلفیق با مساعدت جنابعالی حمایت ویژه ای از نهاد کتابخانه های عمومی کشور به عمل آورند تا ضمن تداوم حرکت رو به رشد کتابخانه‌های عمومی کشور، بسترهای ایجاد دسترسی به اطلاعات در سراسر ایران اسلامی به ویژه در روستاها و مناطق کمتر برخوردار فراهم شود.

با آرزوی توفیق الهی

دکتر محمد حسن‌زاده

رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران