داخلی
»اخبار کتاب
برخی ناشران به فضای الكترونیك نشر اعتماد ندارند
به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی موسسه خانه كتاب؛ نشست «نشر الكترونیك چالش‌ها و آینده» ۱۳ اردیبهشت‌ماه در سرای اهل قلم سی‌ویكمین نمایشگاه بین‌المللی تهران با حضور محمد صدوقی، مدیرعامل اپلیكیشن طاقچه، شهرزاد مقصودی‌نسب، دانشجوی دكتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه تهران و یعقوب نوروزی، داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﻋﻠﻢ اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶ ﺷﻨﺎﺳی دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای نشست مقصودی‌نسب درباره چالش‌های موجود درباره نشر الكترونیك گفت: مسئله تولید ارزان كتاب همواره در طول تاریخ مورد توجه تولیدكنندگان آن بوده است و همواره سعی كردند از فناوری‌های جدید پیروی كنند. تعامل با صنعت و فناوری راه اصلی جذاب شدن كتاب از سوی این افراد بوده است. در قرن بیست‌ویك شاهد تحول جدید در حوزه كتاب‌های الكترونیك بوده‌ایم؛ به‌گونه‌ای كه كتاب‌های الكترونیك به صورت رسمی در برخی كشورهای پیشرفته منتشر شد.
خودناشری پدیده امروز صنعت نشر
وی ادامه داد: برخی از افراد نقش بسیار زیادی در چرخه نشر دارند. ابتدا مولف و پدید‌آورنده و سپس ناشر و توزیع‌كننده و در انتها خوانندگان آخرین حلقه این چرخه به حساب می‌آیند. در سال‌های اخیر چرخه نشر دچار تغییراتی شده است و دیگر رابطه یك سویه در آن وجود ندارد. درحال حاضر این چرخه به سمت دنیای بدون كاغذ پیش می‌رود.
مقصودی‌نسب گفت: در دنیای امروز فردی با كامپیوتر شخصی چیزی كه مورد نیاز خودش است را چاپ و توزیع می‌كند، در این حالت پدیده خودناشری به وجود می‌آید. گاهی نیاز نیست كه مطلبی چاپ شود به همین دلیل نیاز به نشر الكترونیك بیش از پیش احساس شد كه ابتدا در دانشگاه‌ها روزبهروز رواج یافت.
وی افزود: صنعت نشر در تعامل میان كسانی كه در چرخه نشر فعالیت می‌كنند تغییر كرده است كه اصلی‌ترین این افراد مخاطبان هستند. تفاوت جایگاه مخاطبان را در این چرخه در تفاوت با نشر سنتی به خوبی می‌توان احساس كرد. در واقع خوانندگان تبدیل به عنصر فعال در نشر الكترونیك هستند.
این كارشناس در عرصه نشر الكترونیك در رابطه با دسترسی افراد به زیرساخت‌های نشر الكترونیك گفت: دسرترسی افراد به اینترنت باعث شده كه مخاطبان اثرگذاری زیادی داشته باشند و در واقع پدیده خودناشری كه در دنیای امروز به وجود آمده كه نتیجه دسترسی به اینترنت است. به همین ترتیب سواد رسانه‌ای یا میان رسانه‌ای به وجود آمده افراد بالا رفته است.
وی در ادامه افزود: بر اساس دسترسی راحت افراد به زیر ساخت‌هایی مانند اینترنت و فضای مجازی تعداد زیادی از كودكان سواد رسانه‌ای را بیش از سوادخواندن و نوشتن فرا گرفته‌اند. در واقع مرزهای مشخص میان رسانه‌ها از بین رفته است. وجه تمایز بین خوانندگان بزرگسال و كودك این است كه كودكان هم می‌توانند تولیدكنندگان منابع خواندنی باشند.
مقصودی‌نسب در اشاره به همسو بودن خوانندگان با منابع اشاره كرد: در بحث تولید كتاب الكترونیك باید از مدل‌های خاصی استفاده كرد. در واقع باید از نرم‌افزارهایی استفاده كنیم كه بتوانیم از حق مولفان دفاع كنیم.
به گفته مقصودی نسب نشر الكترونیك علاوه بر جلوه‌های سمعی و بصری نقاطی را برای ارتباط با مخاطبان درنظر می‌گیرد.
نشر الكترونیك تنها به توزیع كتاب خلاصه نمی‌شود
در ادامه این نشست یعقوب نوروزی درباره پله‌های موجود در راه رسیدن مخاطب به كتاب‌های الكترونیك گفت: در دنیای امروز ما ناچاریم كه دانش خود را اشتراك بگذاریم چون قدرت در ارائه دانش است. درواقع لازمه حیات نشر اشتراك دانش است.
وی ادامه داد: با توجه به اینكه در حوزه نشر الكترونیك معمولا كتاب مصداق زیادی پیدا می‌كند اما نشر الكترونیك از حوزه كتاب فراتر است. واژه تولید و توزیع در نشر الكترونیك نسبت به نشر كاغذی تعریف جداگانه‌ای دارد نشر الكترونیك مساوی با كتاب نیست هرچند درباره كتاب هم به یك تعریف ثابت در ایران نرسیده‌ایم.
نوروزی درباره شناخت این نوع نشر برای ناشران گفت: بسیاری از مباحث در نشر الكترونیك وجود دارد كه حتی برای برخی از ناشران سنتی ناشناخته شده است. ناشران تأثیر و نقش زیادی روی نشر الكترونیك دارند. ما در حوزه نشر الكترونیك فعالیت چندانی انجام نداده‌ایم.
به گفته نوروزی متغیر اصلی در بحث چشم‌انداز آینده نشر الكترونیك دیدگاهی است كه ناشران نسبت به آن دارند. ناشران كاغذی شاید صاحب تخصص باشند اما صاحب تفكر در این حوزه نیستند.
مخاطبان آخرین معیار برای ناشران
وی در رابطه با معیارهایی كه ناشران برای حوزه نشر در نظر دارند گفت: اولین معیاری كه كارشناسان با توجه به ناشران بررسی كردند فهمیدند كه سود اقتصادی در اولین قدم اهمیت بساری برای آنان دارد. هزینه پایین تولید معیار دوم ناشران قرار گرفت. در مرحله سوم انتشار سریع و توزیع راحت، از معیار‌های بود كه ناشران به آن توجه داشتند. چیزی كه بسیار مورد اهمیت و توجه واقع شد این بود كه نیاز مخاطبان در اولویت آخر ناشران بود.
نوروزی درباره ذینفعان اصلی نشر الكترونیك افزود: ذینفع اصلی كاربران یا همان مخاطبان هستند. اینجاست كه بحث فرهنگ‌سازی پیش می‌آید. طبق آمارگیری كه از مخاطبان كتاب در نشر الكترونیك بررسی شد درصدی از مخاطبان كتاب‌ها در نشر الكترونیك كودكان با ۲۵ درصد فراوانی بودند و فرهنگ‌سازی روی كودكان بیش از هر مخاطب دیگری انجام می‌شود درحالی كه فقط ۲۵ درصد فراوانی به خوداختصاص داده‌اند.
داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﻋﻠﻢ اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶﺷﻨﺎﺳی دانشگاه تهران ادامه داد: این نشان می‌دهد كه به لحاظ فرهنگ‌سازی فعالیت چندانی برای عموم افراد نداشته‌ایم. دومین ذینفع ها واسطه‌ها و توزیع‌كنندگان یا همان شركت‌های سرمایه‌گذار هستند كه در نشر الكترونیك فعالیت می‌كنند علاوه بر آن شركت‌هایی هم هستند كه در بحث امانت كتاب به فعالیت می‌پردازند. همچنین نهادهای دولتی و حكومتی كه زیرساخت‌ها را آماده می‌كنند از دیگر ذینفعان این نشر هستند.
با ناشران هنوز مشكلات عدیده‌ای داریم
صدوقی در ادامه این نشست گفت: محتوا می‌تواند به انواع مختلف عرضه شود كه هرگدام در یك سری قالب‌هایی گنجانده می‌شود وقتی در زندگی مردم اینترت ورود پیدا كرد تغییراتی در نشر به وجود آمد ما با ناشران سنتی وارد قرارداد می‌شویم و فایل‌های كتاب را دریافت می‌كنیم اما در این زمینه با توجه به اینكه ناشران در یك بستر سنتی هستند دچار مشكلات عدیده‌ای می‌شویم.
وی در باره چالش‌های نشر الكترونیك گفت: ناشران فایل‌های خوب و به روزی ندارند و نگاه چندان مطمئنی به نشر الكترونیك هم ندارند وقتی در فضای دولتی قرار می‌گیریم متوجه می‌شویم دولت چند سال از ما عقب‌تر است بنابراین معضلات قانونی هم پیش می‌آید.
صدوقی افزود: در بحث تبلیغات و معرفی نشر الكترونیك چندان فعال نبوده‌ایم چنانچه محتوای با كیفیت ایرانی بسیار كم است و مردم هم به یك منبع آزاد محتوایی دسترسی دارند. بنابراین استقبال عموم از نشر الكترونیك به سختی انجام می‌شود.
مدیرعامل اپلیكیشن طاقچه گفت: از نظر هزینه تبلیغات با شركت‌هایی مانند اسنپ و دیجی‌كالا فرقی نداریم اما كسب درآمد این شركت با شركتی مانند تاقچه تفاوت زیادی وجود دارد. درواقع نشر الكترونیك فضای درآمدزایی نیست. لازم به ذكر است انتظار مالی از مسئولان را نداریم اما خواهان این هستیم كه زیرساخت‌های مناسبی را برای ارائه محصولات نشر الكترونیك فراهم آورند.
وی درباره نحوه كار تاقچه گفت: در طاقچه چهار بخش وجود دارد كه بخشی از آن‌ها قسمت فنی است كه زیرساخت‌های فنی كار را آماده می‌كند گروهی به عنوان گروه تبدیل و فایل‌های دریافتی از ناشران را برای مخاطبان آماده می‌كنند و گروهی دیگر تیم ماركتینگ را تشكیل می‌دهند كه در این بخش این افراد با مردم ارتباط برقرار می‌كنند بخش آخر بخشی با عنوان تأمین محتوا نام دارد كه با ناشران درارتباط هستیم. در واقع طاقچه هم یك كتابفرشی است و هم یك كتابخانه عمومی است و چندی پیش بحث مسابقات كتابخوانی هم به راه انداخته است.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.