طلوعی نو برای کتابخانه های ایران

دکتر جعفر مهراد استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز و بنیانگذار موسسه ISC  در گفتگو با لیزنا گفت: انتصاب اخیر دکتر غلامرضا امیر خانی به عنوان رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران و دکتر آزاده نظربلند به عنوان دبیرکل کتابخانه های عمومی کشور، نقطه عطف مهمی برای بخش کتابخانه های ایران است. ارتقای متخصصان (نسخه شناسی و سند شناسی، و علم اطلاعات و دانش شناسی) واجد شرایط به این موقعیت های رهبری، از سوی دولت،  نشان دهنده به رسمیت شناختن تخصص و حرفه ای بودن مورد نیاز برای مدیریت موثر و توسعه این سازمان های حیاتی کشور است.

دکتر مهراد گفت: برای مدت طولانی، به طوری که می دانیم، این سازمان ها زیر بار محدودیت های رهبری غیرحرفه‌ای بودند. این رویکرد، بدون شک از توانایی آنها برای ایفای نفش های مهم خود در جامعه - پرورش سواد، ترویج انتشار دانش، حفظ میراث فرهنگی و پشتیبانی تحقیقاتی و علمی - کاسته است. پیامدهای این ناهماهنگی ها تاثیر گذار است، از تخصیص منابع ناکافی برای حقوق کتابداران و کارشناسان اطلاعات، منابع و خدمات گرفته تا فقدان نوآوری در تامین نیازهای در حال تحول کاربران در کتابخانه های عمومی کشور. 

وی افزود: چالش های پیش روی هر دو سازمان قابل توجه است. نهاد کتابخانه های عمومی کشور با شبکه ای متشکل از ٢٨١١ کتابخانه نهادی، و ٣٨٢ کتابخانه مشارکتی با ١۵١ سالن مطالعه مستقل و نیروی کار ۶٠٠٠ نفری، با وظیفه دشوار تضمین دسترسی عادلانه به خدمات کتابخانه ای در سراسر کشور، به ویژه در مناطق محروم مواجه است. این امر مستلزم یک استراتژی جامع برای رسیدگی به مسایلی مانند بودجه، مواد و منابع محدود، و نیاز به نوسازی خدمات کتابخانه برای پاسخگویی به تقاضا های عصر دیجیتال در قرن بیست و یکم است.

 او ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران، در حالیکه دستاوردهای قابل توجهی به ویژه در افزایش بودجه و انجام تعمیرات زیربنایی داشته است، با مجموعه ای از چالش ها نیز دست و پنجه نرم می کند. در این بین، عدم توجه به تخصص ها، حفظ مجموعه های عظیم و ارزشمند، توسعه زیرساخت‌های دیجیتالی قوی، و افزایش خدمات تحقیقاتی و پشتیبانی علمی از نکات مهمی است که مستلزم رسیدگی جدی و تنظیم برنامه های راهبردی است.

مهراد گفت: با این حال، انتصاب آقای دکتر امیرخانی و خانم دکتر نظربلند امید و خوش بینی مجددی را در بین جامعه بزرگ علم اطلاعات و دانش شناسی به همراه دارد. هر دو شخصیت، دارای دانش، تجربه و بینش لازم برای هدایت موسسات خود به سوی آینده ای روشن تر هستند. با اولویت دادن به تخصص کتابداران و کارشناسان علم اطلاعات واجد شرایط و پرورش فرهنگ حرفه ای، آقای دکتر امیر خانی و خانم دکتر نظربلند می توانند شروع به رسیدگی به مسایل انباشته، بازسازی نیروهای انسانی، نوسازی عملیات و ارتقای کیفیت خدمات کتابخانه ای در ایران کنند.

استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز  تاکید کرد: این انتقال، بدون شک، مستلزم زمان و تلاش قابل توجهی است. غلبه بر میراث چالش‌های گذشته، از جمله فرسودگی چشمگیر پرسنل با حقوق اندک و ناکافی، ممیزی دوباره کتاب و اجرای برنامه‌های فرهنگی غیرجذاب  و استخدام های بی ضابطه در نهاد کتابخانه های عمومی کشور، مستلزم اجرای اصلاحات لازم و ایجاد یک محیط کاری مثبت و سازنده، فداکاری، پشتکار و تیم رهبری قوی است.

وی در پایان گفت: برای این همکاران محترم در کارشان آرزوی موفقیت دارم. امید آن که، مدیریت قوی آنها،  الهام بخش دوره جدیدی از توسعه و پیشرفت در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور باشد، دوره ای که این دو موسسه مهم کتابداری کشور، در خدمت نیازهای مردم ایران باشند و به رشد فکری و فرهنگی  اقشار مختلف، کمک شایانی کنند.