نقد کتاب «کافه  خیابان گوته» در کتابخانه علامه قطب الدین رازی ورامین

به گزارش لیزنا، به همت اکرم محسن پور مسئول کتابخانه علامه قطب الدین رازی و کتابدران کتابخانه، جلسه رونمایی و نقد رمان «کافه خیابان گوته» با حضور محمدرضاکریمی ریاست اداره کتابخانه های عمومی شهرستان ورامین ، حمیدرضا شاه آبادی نویسنده اثر ، مجیدقیصری منتقد، محمدرضا شرفی خبوشان کارشناس ادبیات داستانی ، مسئولین و کتابداران کتابخانه های شهرستان ورامین، جمعی از مدرسین دانشگاه های ورامین، فرهنگیان و نیز اعضای علاقمند به ادبیات داستانی، در محل کتابخانه علامه قطب الدین رازی برگزار شد.

در ابتدای جلسه محمدرضا شرفی خبوشان، نویسنده و منتقد و برگزیده آتیه ادبیات داستانی ایران در یازدهمین دوره جشنواره جلال در سال97،  به عنوان مجری و کارشناس برنامه ضمن خیر مقدم به همه مدعوین به بیان مطالبی درباره داستان ، داستان نویسی و سپس به معرفی تفصیلی نویسنده و منتقد حاضر در جلسه پرداختند. شرفی در معرفی نویسنده گفت: حمیدرضا شاه آبادی متولد 1346 در تهران، پژوهشگر تاریخ و داستان نویس و نمایش نامه نویس دوره معاصر است. وی از نویسندگان در حوزه ادبیات نوجوان و بزرگسال و یکی از مدیران با سابقه در نشر، با تجربه ی مدیریت بر انتشارات کانون و نوجوانان است. تحصیل در رشتۀ تاریخ، که از سال 1367 آغاز شد، او را به علم تاریخ و وقایع تاریخی علاقه‎مند کرد. او در بیشتر داستان‎هایش، نگاهی تاریخی دارد.  از میان آثار متعدد شاه آبادی در زمینه رمان و پژوهش می توان به این موارد اشاره کرد: مجموعه داستان دایره زنگی/ رمان دیلماج/ لالایی برای دختر مرده/ اعترافات غلامان / هیچ کس جراتش را ندارد/ وقتی مژی گم شد/ و در زمینه تاریخ پژوهی:  کتاب تاریخ آغازین فراماسونری در ایران  / مقدمه ای بر ادبیات کودک/ نهضت مشروطه/ زمینه های تاریخی خلق کتاب پیتر شلخته.

در ادامه شرفی کارشناس برنامه به معرفی منتقد برنامه پرداختند:

مجید قیصری نویسنده و منتقد متولد سال 1345 محله نارمک تهران، دانش آموخته رشته روانشناسی است که فعالیتهای ادبی خود را از سال 1372 در عرصه داستان آغاز کرده. از آثار ایشان می توان از رمان های  سه کاهن ،  شماس شامی، طناب کشی،  باغ تلو،  گوساله سرگردان و مجموعه داستان های  جشن همگانی ،  مجموعه داستان ،  سه دختر گل فروش و  نگهبان تاریکی نام برد. از مهمترین جوایز کسب شده توسط نویسنده می توان از جایزه ادبی اوراسیا که شهریور 97 در کشور روسیه برگزار شد نام برد.

درادامه جلسه قیصری از نوع روایت گری کافه خیابان گوته گفت، وی در این باره گفت مهمترین چیز در روایتگری داستان نقطه آغازین و گره گشایی در پایان کتاب است. شاه آبادی در ابتدای داستان با  ارائه سر نخ هایی به جا مخاطب را جذب داستان می کند. از دیگر مسائل روایت به خطی نبودن داستان اشاره داشت. وی گفت در این کتاب با یک روایت عادی روبرو نیستیم که مثلا داستان و حوادث از نقطه الف شروع شود و بعد به نقطه ب برسد و سپس مرحله به مرحله بر اساس توالی زمانی داستان بازگو می شود. در این کتاب همواره با شکست زمان روبرو هستیم. به طوری که در تمام فصول کتاب همواره راوی بین گذشته و حال در رفت و آمد است و منتقد این سبک را از نقاط قوت کتاب دانست. سپس قیصری به کارکرد های شخصیت های کتاب اشاره داشت. وی گفت انتخاب شخصیت ها در این کتاب هوشمندانه بوده و هیچ نام و شخصی در کتاب نیست که شخصیتی خنثی داشته باشد و هر یک برای گره گشایی از یک مسئله از کتاب وارد شده است. سپس به مسئله پایان کتاب و تمام کردن روایت اشاره داشتند و افزودند که این اثر از نظر حل مسئله ای که در کتاب مطرح شده بود عالی بود.  گره گشایی در فصل آخر کتاب به طرزی حرفه ای عنوان شده بود که مخاطب در پایان کتاب به جواب بسیاری از معماهای ایجاد شده در ذهنش دست پیدا می کند. اگرچه پایان کتاب تلخ است اما از نطر تکنیک روایت و گره گشایی خوب است.  قیصری درباره مضمون کتاب گفت این رمان شرح حال چند شخصیت جوان است که در دوره ای از تاریخ روایت می شود که در آن دوره آرمان گرایی از مشخصه های اصلی خواسته های جوانان تحصیلکرده است. اما در روایت متوجه می شویم هوشیار نبودن این شخصیت ها در موقعیت های حساس موجب ناکامی و نافرجامی آنان می شود. قیصری گفت :اگرچه اغلب شخصیت های داستان مرد هستند اما داستان به نوعی یک نگاه زنانه به داستان داشته است. چرا که قصد داشته بگوید هر گاه مردان در زندگی از ذکاوت زنان غافل شدند دچار ناکامی شدند. قیصری در مورد وجود داشتن یک پس زمینه تاریخی در داستان گفت این شیوه از روایتگری موجب می شود مخاطب به طور ضمنی اطلاعات تاریخی خوبی به دست بیاورد.

در بخش دیگری کارشناس از حضار خواست نظرات و سوالات خود را با نویسنده و منتقد در میان بگذارند که در این بخش حدود 11 نفر از شرکت کنندگان جلسه نقطه نظرات خود را عنوان کردند. یکی از حضاردکتر معصومه خدادای مهاباد، مدرس و استاد ادبیات بود که به نقد نشانه شناسی در کتاب پرداخت و اشاره داشت که علاوه بر تاریخ مسائلی چون فلسفه، حکمت و روانشناسی از دیگر زمینه های داستان بود و همینطور به مردانه بودن شخصیت های زن داستان اشاره داشت. یکی از حضار از وجود ردپای زندگی شخصی نویسنده در کتاب گفت .

در بخش دیگر نویسنده به برخی سوالات پاسخ داد و در توضیح مسائل مطرح شده گفت  قصد داشته با استفاده از تکنیک  عدم قطعیت همواره داستان را به پیش ببرد. این یعنی مخاطب نباید همه مسائل روایت شده را باور کند. و درباره ردپای نویسنده منتقد پاسخ داد یکی از خصوصیات داستان هایی که روایت می شوند این است که همواره بخشی از تجربه های زیستی نویسنده در داستان جاری است.

در انتها، جلسه با اهدای لوح تقدیر و هدایایی از سوی اداره کتابخانه های شهرستان ورامین به مدعوین ویژه جلسه، مراسم رونمایی و جشن امضا و همینطور پذیرایی از حضار پایان یافت.