داخلی
»مطالب کتابداری
»گاهی دور گاهی نزدیک
(لیزنا، گاهی دور/ گاهی نزدیک ۱۵۷): نرگس خالقی، عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات دانشگاه قم:
۷ فروردین ۹۵
به شازده قول داده ام در سفر دو روزه به تهران حتما سری به شهر کتاب بزنیم. به محض ورود به تهران به شهر کتاب مرکزی میرویم و شازده کتابهای مورد علاقهاش از جمله دو کتاب تازه از مجموعه فلیکسها و چند شماره جدید از خانواده خرسها را در سبد خریدش میگذارد. به نظرم میرسد وقت آن است تا رمان کودک هم بخواند. به همین خاطر چند کتاب از رولد دال را برایش انتخاب میکنم: داروی شگفت انگیز جورج، تشپ کال، روباه شگفت انگیز، من و زرافه و پلی و ... .
۹ فروردین ۹۵
شازده دیروز را با کتابهای انتخابی خودش سرگرم بود. امروز به سراغ داروی شگفت انگیز جورج رفت. کتاب را برایش خواندم. سراپا گوش بود و حسابی هیجان زده شده بود. شب متوجه شدم خودش مجددا همان کتاب را برداشته و در حال خواندن است.
۱۰ فروردین ۹۵
دیر وقت است. خاموشی زده ام و شازده را روانه خواب کرده ام. احساس میکنم بیدار است. به سراغش میروم. در تاریکی، زیر پتو مشغول خواندن تشپ کال است. میگویم بقیه اش را فردا بخوان. میگوید: "آخه خیلی جالبه. تا نخونم خوابم نمیبره". چراغ را روشن میکنم که تا هر وقت دلش میخواهد بیدار بماند و کتابش را بخواند.
۱۱ فروردین ۹۵
شازده تمام کتابها را خوانده و از من میخواهد بقیه آثار رولد دال را برایش جستجو کنم. در حین جستجو وقتی چشمش به لیست کتابها م یافتد میگوید:"مامان کاش کتاب چارلی و کارخانه شکلات سازی رو الان داشتم". پس از چند دقیقه پدر شازده اعلام می کند که اگر چه کتابش را نداریم اما فیلمش هم اکنون دانلود شده و آماده دیدن است . شازده میگوید:" شما هم بیایید ببینید. باید خیلی جالب باشه".
۴ اردیبهشت ۹۵
شازده برگه یادداشتی با فهرستی از مابقی آثار رولد دال به پدرش میدهد تا در سفر به تهران برایش خریداری کند. پدر با دست پر بر میگردد و اگر چه چند قلم یافت نشده اما ماتیلدا، جیمز و هلوی غول پیکر، بدجنس ها و ... را به همراه آورده است. شازده شبانه مشغول خواندن میشود و صدای خنده اش که گاه به گاه از اتاقش به گوش میرسد، ما را نیز به شوق می آورد. بعد هم با ذوق و شوق از ماتیلدا صحبت میکند و اتفاقاتی که در حال وقوع است. نقاشیهای کتاب را که در عین سادگی بسیار جذاب هستند به من و پدرش نشان میدهد و در حالی که چشمانش برق میزند درباره آنها توضیح میدهد. روی پشت جلد کتاب نوشته تصویرگر کتاب (کوئنتین بلیک)، برنده جایزه هانس کریستن آندرسون شده است.
۱۵ خرداد ۹۵
تقریبا بیشتر کتابهای رولد دال از نوروز تا امروز بیش از دو بار توسط شازده خوانده شده و ما اکنون به دنبال فیلمهایی هستیم که بر اساس این داستانها ساخته شده اند. در این جستجوها بود که متوجه شدیم کارگردان معروف- استیون اسپیلبرگ- در حال ساخت فیلمی بر اساس داستان غول بزرگ مهربان (BFG) اثر دال است [۱]. امروز، شازده جیمز و هلوی غول پیکر را تماشا کرد و گفت که کتابش جالبتر بوده و صحنه هایی در کتاب هست که در فیلم نبوده است.
۱۷ خرداد ۹۵
امروز متوجه شدم که شازده دارد با تقلید از شعرهایی که در کتابهای دال خوانده با واژه ها بازی میکند و سعی میکند شعر بسراید. هنگام رفتن به منزل دایی و بازی با پسر دایی اش هم کتاب بدجنسها را برد تا برای آنها هم بخواند.
شب از نیمه گذشته است. مشغول جمع و جور کردن خانه هستم. با دیدن رمانهای دال که روی میز و این طرف و آن طرف رها شده به فکر فرو می روم و با خودم میگویم آقای دال دست مریزاد. کجایی تا ببینی بعد از گذشت این همه سال هنوز چقدر داستانهایت برای بچه ها جذابیت دارد. کنجکاو میشوم. به سراغ اینترنت میروم و با یک جستجوی ساده رولد دال را گوگل میکنم:
رولد دال (Roald Dahl) داستان نویس و فیلمنامه نویس اهل ویلز بریتانیا در ۱۳ سپتامبر ۱۹۱۶ از پدر و مادری نروژی الاصل به دنیا آمد. وی از مشهورترین نویسندگان انگلیسی است که اوج شکوفاییاش به عنوان نویسنده برای کودکان و بزرگسالان در دهه ۱۹۴۰ بوده است [۲] .
"دال عاشق داستان و کتاب بود. ترول‌ها و دیگر موجودات اسطوره‌ای نروژی در قصه‌هایی که مادرش برای او و خواهرانش می‌گفت، تجربیات ناخوشایند دوران تحصیل، زندگی در آفریقا برای کار در شرکت نفتی شل و پیوستن به نیروی هوایی سلطنتی در جنگ جهانی دوم همگی مواد خام داستان‌هایش بودند. رولد دال در جنگ جهانی دوم به نیروی هوایی انگلستان در نایروبی پیوست و مدتی در یونان و سوریه خلبان جنگی بود. در سال ۱۹۴۲ به واشینگتن رفت و نویسندگی را شروع کرد. اولین داستان‌هایش را بر اساس تجربه‌هایش در جنگ در نشریات آمریکایی به چاپ رساند. اما خیلی زود به نوشتن برای کودکان گرایش یافت. آثار او اثر زیادی بر نویسندگان انگلیسی‌زبان پس از خود گذاشت" [۳]. مجله تایم چندی پیش به او لقب محبوبترین نویسنده کودکان در همه اعصار را بخشید و او را به عنوان یکی از صد شخصیت برتر جهان که دنیای کودکان را دگرگون میکنند، انتخاب کرد[۴] .
"نوشته های او برای کودکان بیشتر از زاویه دید کودک هستند. رولد دال خود در اینباره میگوید: اگر میخواهید زندگی را از منظر چشم یك كودك ببینید، چهاردست و پا روی زمین زانو بزنید و به بزرگسالانی كه بالای سرتان خیمه زده و به شما امر و نهی میكنند، نگاه كنید. شخصیتهای کودک داستانهای رولد دال با شرارتهای آدم بزرگهایی که از کودکان نفرت دارند و با آنها بدرفتاری میکنند، در کشمکش اند و دست کم یک آدم بزرگ خوب با آدم بد داستان مبارزه میکند" [۲].
چند سالی است در بریتانیا، سیزدهم سپتامبر یعنی روز تولد دال به عنوان "روز رولد دال" نام‌گذاری شده است. در این روز کودکان انگلیسی تولد دال را به پاس خدماتش جشن می‌گیرند [۵]. طنز همراه با تخیل به کار رفته در رمانهای دال، مخاطبان زیادی را جذب آثارش کرده است. از سال ۲۰۰۸، جایزه سالیانه ای به نام "جایزه کتابهای بامزه رولد دال" از سوی بنیاد بوک تراست به داستانهای خنده دار کودکان در دو مقطع سنی زیر ۶ سال و ۷ تا ۱۴ سال بریتانیا اهدا میشود. "هدف از اهدای جایزه کتاب های بامزه، تشویق خانواده ها به خواندن دسته جمعی و کشف لذت از طریق خواندن کتاب های خنده دار، برجسته کردن کتابهای طنز به عنوان کتاب های خواندنی و شادی بخش، معرفی نمونه های خوب آثار طنز به کودکان و نوجوانان و تشویق نویسندگان و تصویرگران این گونه آثار است" [۶] . سرانجام، رولد دال در سال ۱۹۹۰ در سن ۷۴ سالگی درگذشت.
جذاب ترین آثار دال که به فارسی نیز ترجمه شده اند عبارتند از: جیمز و هلوی غول پیکر، ماتیلدا، چارلی و کارخانه شکلاتسازی، غول بزرگ مهربان، چارلی و آسانسور شیشه ای بزرگ، آقای روباه شگفت انگیز، داروی شگفت انگیز جورج، تمساح غول پیکر، آدم کوچولوها، بدجنسها، تشپ کال، راز موتورسیکلت من، انگشت جادویی، جادوگرها، من و زرافه و پلی. ما در بین ترجمه ها، ترجمه محبوبه نجف خانی از نشر افق را برای شازده انتخاب کردیم.
پیشنهاد میکنم با شروع فصل تابستان، شما هم لذت خواندن آثار این نویسنده محبوب را به کودکانتان هدیه دهید.
منابع:
[۱] غول بزرگ مهربان. در ویکی پدیا. بازیابی ۱۸ خرداد، ۱۳۹۵، از: غول_بزرگ_مهربان_(فیلم_۲۰۱۶)https://fa.wikipedia.org/wiki/
[۲] رولد دال. بازیابی بازیابی ۱۸ خرداد، ۱۳۹۵، از: http://ketabak.org/node/۶۳۵
[۳] زندگینامه: رولد دال (۱۳۹۱). بازیابی بازیابی ۱۸ خرداد، ۱۳۹۵، از: http://hamshahrionline.ir/details/۱۸۴۷۱۴
[۴] معجزه ای به نام رولد دال (۱۳۹۰). بازیابی ۱۸ خرداد، ۱۳۹۵، از: http://www.tebyan-zn.ir
] Roald Dahl Day. Retrieved June۷, ۲۰۱۶, from: http://www.roalddahl.com/create-and-learn/join-in/roald-dahl-day۵]
[۶] جایزه کتابهای خنده دار رولد دال. بازیابی ۱۸ خرداد، ۱۳۹۵، از: http://ketabak.org/node/۹۰۱
آقای دال یک از نویسندگانی است که این روز ها توانسته است با آثار چاپی خود توجه اکثر مخاطبان گروه سنی ج را به خود جلب کند و تا الان هم موفق بوده است .
یکی از کتاب های که مخاطب بیشتری نسبت به دیگر آثارش دارد ، کتاب ماتیلدا است که در کتابخانه های عمومی بیشترین آمار امانت را دارد...
پدر و مادر ماتیلدا لقب‌های زشتی به دخترشان داده‌اند اما اتفاقا ماتیلدا یک دختر کوچولوی نابغه است. پس باید دید که چطور می‌تواند روی دست پدر و مادرش بلند شود و به مدیر مدرسه بفهماند که استعداد و قدرتی کاملا استثنایی دارد.
داستان “ماتیلدا” از شاهکارهای ادبیات کودکان جهان است. درون مایه‌ی تربیتی و اجتماعی داستان همراه با زبانی طنزآمیز و پر‌کشش، خواندن را برای مخاطب لذت‌بخش میکند. خواننده با ماتیلدا همراه میشود تا در مبارزه‌ها و پیروزی‌های او بر آدم بزرگهایی که کودکان را دوست ندارند سهیم شود. استفاده از استعاره، واژه‌های خنده‌دار و عبارت‌هایی که کودک امروز می‌پسندد، داستان را در جایگاه ادبیات ماندگار قرار میدهد. کتاب با تصاویر طنز همراه با موضوع به اوج کمال میرسد.
رولد دال نویسنده‌ی داستان از سوی تمام کودکان دنیا برنده‌ی جایزه‌ی بهترین نویسنده‌ی قرن کودکان در سال ۲۰۰۰ شده است. ویژگی کتاب علاوه بر کارکرد تربیتی- تفریحی آن، لذت بخشیدن به مخاطب و برانگیختن او به مطالعه است. خواندن «ماتیلدا» به والدین و مربیان تربیتی- آموزشی پیشنهاد میشود.
ممنون که با ما در میان گذاشتید
خانم خالقی عزیز من چندسالی است که به بهزیستی جوادیه میروم البته برای کاربا سفال ، منتها چون خودم بعد از بازنشستگی رشته کتابداری را خواندم خیلی علاقمند هستم که کتابخانه بچه ها را سرو سامانی بدهم ، فعلا دوهفته ای که تقریبا هر روز میروم آنجا و با کمک بجه ها ابتدا کتابها را که بسیار خاک گرفته هستند تمیز میکنیم و دارم از مشخصات کتابها لیست تهیه میکنم که بعد از تمام شدن کار آنها را برحسب موضوع و محتوا دسته بندی نمایم و اگر بتوانم یک نرم افزار کتابخانه ای نیز تهیه کنیم خیلی بهتر ومنظمتر خواهد شد ، ضمنا من با ،، خانه کتابدار،، که بالاتر ازمیدان منیریه است هم در تماس هستم و در جلسات شرکت میکنم ، شما اگر علاقمند به قصه گویی و بلندخوانی برای بچه ها هستید پیشنهاد میکنم با خانه کتابدار تماس بگیرید و در مورد کلاسها سوال کنید . برایتان آرزوی سلامتی و موفقیت میکنم
خانم خالقی عزیز ،تجربه های زیبای خواندن آثار رولد دال شما و پسرتان برایم بسیار دلنشین بود ، من هم وقتی فرزندانم کوچک بودند کتابهای بی نظیر رولد دال را برایشان تهیه میکردم اتفاق آنها هم هنوز از آن خاطرات برایم می گویند خصوصا کتاب ، ماتیلدا ،، را خوب بخاطر دارند ، جالب است که اینروزها من هم در حال خواندن چند اثر از رولد دال هستم تا بزودی برای بچه های بهزیستی جوادیه جلسات بلند خوانی برگزار نمایم . از شما دوست و مادر مهربان هم تشکر میکنم که تجاربتان را برایمان نوشتید خیلی برایم مفید بود. موفق و سلامت باشید.