میترا توفیقیان؛ کتابداری که همیشه به دنبال یادگیری است

میترا توفیقیان مسئول کتابخانه عمومی شهید چمران پس از اینکه به مدت 8 سال به عنوان کتابدار کتابخانه های مختلف شهر تهران و در کتابخانه های شهرک توحید، اشرفی اصفهانی و رسالت خدمت کرده، اکنون سه ماه است که مسئولیت کتابخانه عمومی شهید چمران را بر عهده گرفته است.

او در سال 1389 به استخدام نهاد کتابخانه های عمومی کشور درآمد. پس از مدتی کار در ستاد مرکزی، وارد کتابخانه ها شد و در حال حاضر چند سالی است که به عنوان کتابدار کتابخانه ها فعالیت می کند.

توفیقیان در مورد دلیل کتابدار شدن خود گفت: از همان اول رشته کتابداری و کار در این حوزه را به دلیل علاقه به  کتاب دوست داشتم. همیشه دوست داشتم کتاب های مختلف را از نزدیک حس کنم. در حال حاضر به دلیل توسعه دنیای مجازی، گاهی مطالعه نیز مانند بیشتر کارهای ما به صورت اینترنتی انجام می شود. ولی هنوز هم به شخصه کتاب خواندن و لمس کردن کتاب را بیشتر از خواندن آن از روی نمایشگرها دوست دارم.

کتابخانه عمومی شهید چمران دارای قدمتی طولانی است. این کتابخانه در سال 1345 تاسیس شده و حدود 31 هزار جلد کتاب دارد. از این منابع، 1هزار و 41 عنوان و 2هزار و 404 نسخه کتاب مربوط به بخش مرجع و پژوهش، 3هزار و 403 عنوان و 4هزار و 242 نسخه مربوط به بخش کودک است.

کتابخانه شهید چمران نزدیک 3 هزار عضو فعال دارد. این کتابخانه از بخش های پایگاه اصلی و بخش مرجع، کودک و نوجوان تشکیل شده است و داری یک سالن مطالعه است.

به گفته  توفیقیان در کتابخانه شهید چمران برنامه های مختلفی مانند نشست های کتابخوان برای کودک و نوجوان و بزرگسالان، نشست های کتابخوان مدرسه ای که با شروع سال تحصیلی آغاز می شود، قصه گویی، جلسات رونمایی و نقد کتاب برگزار می شود.

او در مورد برنامه های آینده کتابخانه توضیح داد: منظمترین برنامه ای که به صورت هفتگی برگزار می‌شود نشست های کتابخوان و برنامه های قصه گویی است. زیرا بخش قصه گویی این کتابخانه بسیار فعال است و در زمینه قصه گویی برای کودکان و آموزش قصه گویی به مادران کودک برنامه های متعددی را اجرا می کند.

توفیقیان که قبلا کارهای تبلیغاتی برای معرفی برنامه های متعدد کتابخانه و همینطور ترویج مطالعه را انجام می  داده است، در مورد فعالیت های یک کتابدار در جذب مخاطبان به کتابخانه ها گفت: بخش کودک در همه کتابخانه ها یکی از مهمترین بخش ها است. کتابدار بخش کودک نقش مهمی در این راستا ایفا می کند. اینکه که او بتواند با بچه های کتابخانه ارتباط خوب و صمیمی برقرار کند و در پیدا کردن کتاب های مورد نیاز آن ها کمک کند بهترین تاثیر را خواهد گذاشت. چنانچه در حال حاضر کتابدار بخش کودک کتابخانه چمران در ابتدا بخشی از کتاب را برای کودک می خواند تا او از محتوای کتاب مطلع شود و همینطور به او در زمینه انتخاب کتاب های دیگر هم آگاهی می دهد.

به گفته وی «کانون جهان دیدگان» از برنامه هایی است که توسط کتابخانه شهید چمران روزهای سه شنبه پایان هر ماه برگزار می شود. در این برنامه حدود 70 نفر از بازنشستگان فرهیخته و اهل کتاب در مورد موضوع های مختلف مثل روانشناسی، تاریخ ادبیات و غیره بحث و مبادله اطلاعات می کنند.

او ادامه داد: به طور کل ارتباط انسانی بین افراد بیشترین تاثیر را در جذب مخاطب دارد. اینکه مخاطب با وارد شدن به کتابخانه روی گشاده کتابدار را ببیند بسیار ارزشمند است. ما در کتابخانه ها اعضایی داریم که می گویند بیشتر به خاطر خود کتابداران به کتابخانه ها مراجعه می کنند.

او با بیان اینکه رفتار و برخورد  یک کتابدار کودک باید متفاوت از برخورد کتابدار بخش بزرگسال باشد توضیح داد: ارتباط برقرار کردن با بزرگسالان بسیار راحت تر است. ولی در برخورد با کودکان باید یک سری قواعد رعایت شود. نه تنها طرز برخورد بلکه حتی نوع پوشش کتابدار و نوع چیدمان کتاب های بخش کودک در جذب آن ها بسیار تاثیرگذار است.

او در مورد دلایل انتخاب وی به عنوان مسئول کتابخانه عمومی شهید چمران گفت: تخصصی کار کردن برای نهاد کتابخانه ها بسیار مهم است. کار کتابداری فقط چیدن کتاب و یا دروس تئوری نیست بلکه کاری تخصصی است. من به این شغل علاقه بسیاری داشتم و دوست داشتم این کار را به صورت عملی یاد بگیرم. به همین دلیل در چند سال گذشته که در کنار مسئول قبلی این کتابخانه سارا اسدی که یکی از فهرست نویسان بسیار خوب و حرفه ای نهاد کتابخانه ها هستند، سعی کردم این کار را کاملا و به شکل عملی از ایشان بیاموزم. من از ایشان شیوه و حرفه کتابداری را یاد گرفتم و سعی کردم با تمام نیروی خودم را برای کتابخانه شهید چمران به کار بگیرم. بعد از ایشان من به عنوان مسئول این کتابخانه معرفی شدم.

سارا اسدی، مسئول قبلی این کتابخانه در مورد توفیقیان گفت: توفیقیان یکی از کتابدارهای خوب، فعال و با مسئولیتی است که در چند سال گذشته افتخار آشنایی با او را داشتم. وی در تمام مراحل اعم از کارهای کتابداری، تعمیرات و جابجایی که در کتابخانه اتفاق افتاد یکی از فعالترین و با مسئولیت‌ترین کتابدارانی بود که من دیدم. او هیچوقت من و باقی کتابداران همکارمان را تنها نگذاشت. همچنین هر آنچه را که احیانا بلد نبود در یادگیری آن بسیار تلاش می کرد.

او در پایان در مورد نهاد کتابخانه های عمومی کشور گفت: این فقط نظر شخصی من نیست بلکه بسیاری از همکاران ما هم این نظر را دارند که آقای مختارپور توانسته است انگیزه همکاران را برای انجام کار کتابداری افزایش دهد.

محمد جهانگیری از اعضای پیشکسوت کتابخانه عمومی شهید چمران، فضای این کتابخانه را برای آموختن و صرف زمانی برای همراه شدن با کتاب بسیار خوب توصیف کرد. او که هر هفته حداقل دو روز به این کتابخانه مراجعه می کند، علاوه بر ایجاد علاقه به کتاب در نهاد خانواده ها، دلپذیری فضای کتابخانه و برخورد خوب کارکنان آن را از دلایل علاقه افراد برای مراجعه به کتابخانه ها عنوان کرد.

نیلوفر که مادرش نیز از کتابداران این کتابخانه است به دلیل حضور دائمی با مادر خود در این کتابخانه هم به کتاب و هم به نویسندگی علاقمند شده است. او کتابخانه چمران را بیشتر از کتابخانه مدرسه اش دوست دارد که هم کوچک است و کتاب هایی را که دوست دارد در آن نیست. البته مادر نیلوفر می گوید که چون مدرسه او غیر انتفاعی است کتابخانه آن بهتر از کتابخانه بسیاری از مدارس دولتی است که نه کتابخانه دارد و نه کتابدار.

امیر محمد و نازنین زهرا، خواهر و برادری هم که اعضای این کتابخانه هستند کتابخانه ای را دوست دارند که پر از کتاب های علمی باشد. آن ها که در برنامه های شاهنامه خوانی شرکت می کنند اجرای این برنامه ها با حضور کتابداران مهربان را از دلایل مراجعه خود به کتابخانه شهید چمران عنوان کردند.

خانم آخرتی حضور در فضای آرام کتابخانه چمران را فرصتی مغتم برای بهترین استفاده از زمان می داند. او برخورد کتابداران این کتابخانه را بسیار عالی توصیف کرد و گفت: ایشان بهترین راهنمایی ها را با حوصله و با روی گشاده  در اختیار اعضای کتابخانه می گذارند.