کتاب پاسخی خوب بر حس کنجکاوی کودکان در مدارس طبیعت + عکس

اشرف امینی مدیر مدرسه طبیعت دماوند در گفت و گویی با خبرنگار لیزنا در زمینه جایگاه ویژه کتاب و کتابخانه در این مدرسه و نقش طبیعت به ایجاد علاقه مطالعه در کودکان توضیح داد.

اشرف امینی در ابتدای سخنان خود در مورد مدرسه طبیعت دماوند گفت: این مدرسه در خرداد ماه 1395 تاسیس شد. ما در این مدرسه حدود چهار ماه به طور آزمایشی فعالیت کردیم و پس از دریافت مجوز رسمی کار خود را آغاز نمودیم.  تا به حال حدود هزار و 800 کودک از این مدرسه بازدید کرده اند و چهلمین دوره باز دید کودکان به صورت گروهی از این مدرسه برگزار شده است. این مدرسه به صورت ثابت در روزها یکشنبه و سه شنبه از طرف کودکان مورد بازدید قرار می گیرد.

او هدف مدرسه طبیعت را طبق تعریف عبدالحسین وهاب زاده، بنیان گذار اولین مدرسه طبیعت در ایران، توانمند سازی کودکان در عرصه های مختلف مثل عرصه شناختی، زیبا شناختی، عاطفی و حتی فیزیکی عنوان کرد و توضیح داد: درواقع زمانی که کودک گیاهی یا نشائی را می کارد و شاهد رشد آن می شود شناختی از رشد و نمو پیدا می کند و زمانی که با حیوانات ارتباط برقرار می کند در عرصه عاطفی رشد می یابد. با بازی در محیط مدرسه و انجام فعالیت های کششی  نیز توانمندی های فیزیکی کودکان افزاش می یابد. یعنی به طور کلی کودک مهارت های زندگی را در مدرسه طبیعت می آموزد.

امینی با تاکید بر اهمیت نقش کتابخانه در مدارس طبیعت گفت: ما از همان ابتدا در مدرسه طبیعت دماوند کتابخانه دایر کردیم. ما با همکاری با شهلا افتخاری از اعضای شورای کتاب کودک، لیست کتابی از شورا دریافت و بر اساس آن کتاب هایی از انتشارات فنی و کتاب های سبز تهیه کردیم.

او کتاب های طوطی از انتشارات فاطمی و کتاب های سبز انتشارات فنی را از جمله کتاب های حوزه کودک این کتابخانه برشمرد و افزود: در حال حاضر حدود 2 هزار کتاب مخصوص کودکان در کتابخانه مدرسه طبیعت موجود است. همچنین کتاب هایی برای مطالعه بزرگسالان نیز تهیه کرده ایم و به زودی بخش کتابخانه های بزرگسالان نیز راه اندازی خواهد شد. برخی روزها والدین نیز با کودکان به مدرسه می آیند. البته محوطه والدین و کودکان کاملا جدا از هم است. برای اینکه والدین نیز بتوانند از زمان خود استفاده مفید بکنند در صدد این هستیم که کتاب های حوزه بزرگسال مانند کتاب هابی عمومی، روانشناسی، رمان و غیره هم به کتابخانه اضافه کنیم.

او افزود: در حال حاضر برخی از کتاب های این کتابخانه جنبه دانشی و برخی دیگر جنبه ادبی دارد. از ابتدای کار مدرسه یک سری از فرهنگنامه کودک و نوجوان که توسط شورا تهیه می شود، برای کتابخانه تهیه شد. همچنین کتاب های لغت نیز در کتابخانه موجود است. کودکان زمانی که به کلمه ناآشنایی بر می خورند با کمک لغت نامه معنای آن را پیدا می کنند و می آموزند.

به گفته او منابع این کتابخانه هم از کتاب های مرجع، هم کتاب های دانشی و هم کتاب های داستانی و رمان و به طور کلی از هر نوع کتابی تشکیل شده است؛ اما کتاب هایی که بیشتر برای کودکان جذابیت دارد کتاب هایی با داستان های کوتاه است که موضوع و شخصیت آن حیوان و یا گیاه باشد.

وی با اشاره بر استفاده کودکان از کتاب ها و فرهنگنامه برای یافتن پاسخ سوالات خود توضیح داد: برای مثال بچه ها کرم شاخداری پیدا کرده بودند و برای یافتن اطلاعاتی درباره آن ابتدا خود به کتاب ها مراجعه کردند و سپس با کمک بچه های بزرگتر و مربیان، فرهنگنامه ها و منابع دیگر را مطالعه کردند.

امینی در ادامه تاکید کرد: کتابخانه نقشی اساسی و مهم در مدارس طبیعت دارد؛ زیرا در این مدارس احساسات کودکان تحریک می شود و زمانی که به پدیده ای جدید برخورد می کنند، مانند حشرات، حیوانان و گیاهان و حتی کلماتی که مفهومی جدیدی دارد، می توانند با کمک مربیان به منابع و کتاب ها مراجعه کنند. در این زمان کتاب خواندن برای آنان که انتخابی آزاد در نوع کتاب ها دارند، بسیار لذت بخش خاهد بود. به همین دلیل ما اصرار داریم که کتابخانه های مدارس فعال باشد.

مدیر و موسس مدرسه طبیعت دماوند در بیان ارتباط میان کتاب و طبیعت گفت: بین کتاب و طبیعت ارتباط بسیاری وجود دارد. زمانی که کودک در معرض طبیعت قرار می گیرد بسیاری از کنجکاوی ها و حواسش تحریک می شود. حتی اگر کسی کودک را برای جست و جو تشویق نکند ذهن او خود کنکاش می کند و کنجکاوانه دنبال پاسخی برای سوالات خود می گردد. زمانی که این فضای فیزیکی برای کودک محیا شود، خود به خود به دنبال پاسخی برای سوالات خود می رود. برای یافتن پاسخ سوالات خود باید منبع پیدا کند پس خود به دنبال کتاب خواهد بود.

او ادمه داد: از طرف دیگر زمانی که از بچه ها دعوت می کنیم که بالای کلبه درختی کتاب بخوانیم با کمال میل می آیند در حالی که بسیاری از کودکان از خواندن بالاجبار کتاب در کلاس های آموزشی فرار می کنند و از کتاب دور می شوند.

به گفته مدیر مدرسه طبیعت دماوند کودکان از خانه درختی موجود در فضای این مدرسه به عنوان مامن و فضای امنی برای کتاب خوانی استفاده می کنند. همچنین در زمان چاشت کتاب هایی به انتخاب کودکان خوانده می شود. کودکان در این مدرسه از چوب و جعبه میوه کتابخانه ای سیار ساخته اند و کتاب ها را با قرار دادن در آن به هرجا که بخواهند می برند.

او افزود: این رهایی و آزادی برای بچه ها که خود کتاب هایشان و محل خواندن آن ها را انتخاب کنند و همینطور تحریک شدن حس کنجکاوی آنان در این محیط، نشان می دهد که بین طبیعت و علاقه به خواندن ارتباطی عمیق وجود دارد.

وی در زمینه روش چیدمان کتاب ها در این مدارس گفت: شکل چیدمان کتاب های ما به روش دیویی و روش های دیگر نیست؛ بلکه کتاب ها بر روی میز ها و کتابخانه پراکنده است. این کتاب ها در معرض دید و دسترس کودکان قرار گرفته و آن ها می توانند کتاب های مورد علاقه خودشان را ببینند و انتخاب کنند تا توانایی انتخاب گری کودکان نیز تقویت شود.

اشرف امینی از فعالیت 47 مدرسه طبیعت در ایران خبر داد و گفت: بر اهمیت کتابخانه در مدارس طبیعت تاکید می کنم زیرا ما از وجود کتابخانه در مدارس پاسخ بسیار مثبتی گرفتیم. زمانی که بچه ها در انتخاب خود آزاد و رها باشند تاثیرپذیری بیشتری خواهد داشت.

امینی در پایان با اشاره بر فعالیت 30 ساله خود در شورای کتاب کودک گفت: من هرچه آموختم از شورای کتاب کودک، زنده یاد توران میرهادی و نوش آفرین انصاری بود. فکر می کنم شورای کتاب کودک و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان دو ارگان معتبر در سطح ملی و بین المللی می تواند حامیان بسیار خوبی برای مدارس طبیعت باشند.