60 درصد کودکان ایرانی به کتاب دسترسی ندارند

علی محمدپور در مورد تصمیم آموزش و پرورش برای ورود کتاب های غیر درسی به مدارس با جایگزینی آن به جای تکالیف عید گفت: اینکه کتاب کودک وارد نظام آموزشی شود و کودکان ایرانی در کنار کتاب های خشک و بدون روح آموزشی از قالب های بهتری برای درک بهتر محتوای آموزشی استفاده کنند و البته خلاقیت فکری شان هم رشد کند خیلی خوب است.

محمد پور با بیان اینکه رشد خلاقیت با محتوای موجود آموزشی ممکن نیست گفت: پس باید کتاب های غیر درسی و روش های دیگری را هم وارد نظام آموزشی کرد. ما اکنون بیش از انگه به کودکانی با حافظه پر از معلومات نیاز داشته باشیم با نسلی نیاز داریم که خلاقیت و پویایی، مهارت های مدیریت فردی و رفتار اجتماعی و کار آفرینی داشته باشند.

او گفت: نیاز به نسلی داریم که مولد باشند نه اینکه حافظه خوبی داشته باشند.  تکنولوژی مدتها است که مشکل حافظه را حل کرده است.

وی ادامه داد: زمانی محفوظات ارزش بالایی داشتند چرا که هیچ راهی برای نگهداری آنها وجود نداشت اما اکنون شما دنبال هر سوالی که باشید جوابش را در کوتاه ترین زمان می توانید به دست بیاورید.  حتی دستیارهای هوشمند روی تمام گوشی های هوشمند وجود دارند که کافی است به صورت صوتی از آنها سوالی بپرسید تا جواب را برای شما پیدا کنند.

منتقد حوزه نشر در ادامه با انتقاد از عدم توجه آموزش و پرورش ایران به رشد خلاقیت دانش آموزان، گفت: در دنیایی که محفوظات اهمیت خودشان را از دست داده اند خلاقیت و نو آوری و پرسشگری اهمیت پیدا کرده است. مدیریت دانش و اطلاعات و کشف توانمندی ها و ایجاد آنچه که تصور کرده ایم اهمیت پیدا می کند.  در واقع مهندسی توانمندی ها بیشترین اهمیت را دارد. در حالی که نظام آموزشی ما این خلاقیت و مهارت را به کودکان ما انتقال نمی دهد.

وی افزود: راه حل این است که از قالب کتاب های آموزشی موجود خارج شویم و برای رشد خلاقیت و توانمندی های کودکان آنها را وارد دنیای وسیع تری نماییم که بخشی از آن را کتاب های غیر درسی در اختیارشان می گذارد. فعالیت های گروهی و جمع های حل مسئله و کارگاه های مهارت افزایی از راه هایی است که می تواند نسل آینده ما را توانمند نماید.

به گفته او در دو سه سال اخیر به خاطر بالا رفتن هزینه های توزیع کتاب متاسفانه دسترسی به کتاب کودک در کشور سخت تر شده است. هم اکنون بیش از 60 درصد کودکان ایرانی به هیچگونه کتاب غیر درسی دسترسی ندارند. این عدم دسترسی باعث شده است نظام فکری کودکان ما در چهارچوب کتاب های درسی گیر کند.

مدیر شبکه کتاب کودک ایران با بیان اینکه در مورد اعلام عدم دسترسی 60 درصد کودکان ایران به کتاب از دو آمار ساده استفاده کرده است، توضیح داد: کل کتاب تولیدی در کشور برای زیر 18 سال 30 میلیون جلد است.  کل جمعیت زیر 18 سال کشور 24 میلیون نفر است.  پس به هر فرد در سال حدود یک کتاب می رسد.  در نظر بگیریم که بخشی از همین تولیدات هم در انبار می ماند و به فروش نمی رسد.

از طرف دیگه طبق اطلاعات اتحادیه ناشران در 60 درصد کشور اصلا کتابفروشی نداریم.  در بیش از 70 درصد از کتابفروشی های موجود هم کتاب کودک به فروش نمی رسد.

وی در رابطه با جایگزینی کتاب درسی به جای پیک نوروزی بیان کرد: از سوی دیگر آموزش و پرورش تا سال ها از ورود کتاب غیر درسی به مدارس جلوگیری کرد که خوشبخانه جدیدا چراغ سبز ورود کتاب غیر درسی به مدارس را شاهد هستیم.  البته این ورود و این جایگزینی کتاب غیر درسی با پیک های آموزشی چندان کارامد نخواهد بود.

وی در پاسخ به چرایی این ناکارآمدی گفت: زیرا برای آن زیر ساخت و برنامه ای نداریم. صرفا پیشنهاد جایگزینی باعث رشد خلاقیت در کودکان ما نمی شود. آن هم در شرایطی که بیشتر کودکان ایرانی به هیچگونه کتاب غیر درسی دسترسی ندارند.

محمدپور پیشنهاد داد که کتاب غیر درسی وارد مواد آموزشی دانش آموزان شود. یعنی خوانش کتاب غیر درسی در طول سال بخشی از سیستم آموزشی شود. کودکان و خانواده ها یاد بگیرند هر هفته یک کتاب را خوانده و به عنوان فعالیت عرضه کنند. این کار باید بدون هیچگونه دیکته کردن و جهت دادن خاصی باشد. یعنی باید آزادی انتخاب با خود دانش آموز باشد.  ولی از آنجا که دسترسی به کتاب غیر درسی در همه جای ایران وجود ندارد باید از ظرفیت های تکنولژی استفاده کرد و این دسترسی را ایجاد کرد.

وی ادامه داد: در کشورهای دیگر شبکه های رایگانی وجود دارد که از طریق تلویزیون و گوشی های هوشمند به صورت رایگان امکان دسترسی به هزاران عنوان کتاب کودک را مهیا می کند.  با این روش از آنجا که ظریب نفوذ تلویزیون در کل کشور وجود دارد می توان هزاران کتاب کودک را به مناطقی که دسترسی به کتاب کودک ندارند ارسال کرد و رایگان در دسترس آنها گذاشت.

 او گفت: حرکت آموزش و پرورش برای پذیرش روش های دیگر آموشی می تواند امید بخش باشد و به آشتی کودکان ما با کتاب منجر شود.

مدیر شبکه کتاب کودک ایران (دانی)  در رابطه با وضعیت نشر کودک در سال جدید و امکان تاثیر این طرح در میزان فروش آن گفت:  این طرح باعث فروش بیشتر کتاب کودک نخواهد شد بلکه باعث ایجاد رانت های تازه ای هم می شود.  یعنی عده ای تلاش خواهند کرد که توصیه ای کردن کتاب کودک را باب کنند و کتاب های خاص خودشان را شبیه پیک های نوروزی به کودکان تحمیل نمایند.  این تحمیل کردن خود آسیب زا است و می تواند به نشر کتاب کودک صدمه بزند.

او ادامه داد: در حوزه کتاب کودک دادن لیست پیشنهادها خیلی خوب است.  شبیه کاری که خود آموزش وپرورش کرده و لیست های مورد تایید خودش را منتشر کرده است که شامل هزاران کتاب کودک است.  اما اینکه کتاب خاصی به جای پیک ها در اختیار داشن آموزان قرار بگیرد یک خطر است و آموزش و پرورش از ورود به این خطر باید اجتناب نماید. ولی اگر کتاب کودک وارد سیستم آموزشی شود و کودکان هر هفته یا هر ماه یک کتاب کودک را مطالعه کرده و دانسته هایشان در این باره را با دوستانشان به اشتراک بگذارند، می تواند به فروش و رشد کتاب کودک بسیار کمک نماید و البته به رشد خلاقیت خود دانش آموزان.

وی در پایان با تایید این موضوع که در حال حاضر هم در حوزه کتاب کودک رانت وجود دارد گفت: نمایشگاه هایی هم که هرساله در مدارس برگزار می شود در واقع یک کارتن کوچک کتاب است که روی میز چیده می شود تا اگر دانش آموزی خواست بخرد. درواقع یک نمایشگاه حقیقی نیست. واقعیت این است که کودکان ایرانی در بیشتر کشور به کتاب دسترسی ندارند.