داخلی
»کتابخانه و کتابداری
کاهش 50 درصدی میزان متوسط رشد روزانه فوتی
به گزارش لیزنا، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست ISC گفت: اطلاعات مستخرج از سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) نشان می دهد روند افزایشی میزان متوسط رشد روزانه مبتلایان کشور که از شهریور آغاز شده و از میزان 0.59 درصد به 0.84 درصد در مهر و سپس به 1.41 درصد در آبان رسیده بود بالاخره در آذر ماه متوقف و نیز اندکی کاهش یافته و به 1.13 درصد رسیده است.
دهقانی اظهار داشت: اگر به روند افزایش جمعیت مبتلایان در چند ماه اخیر توجه شود متوجه حجم زیاد افزایشی در هر ماه نسبت به ماه قبل خواهیم شد. در حالی که میزان افزایش جمعیت بیماران در مهر ماه حدود 120 هزار نفر (از 425481 نفر به 545286 نفر) بود، این میزان افزایش به 280 هزار نفر در آبان (545286 نفر به 828327) و در آذر ماه این میزان به 330 هزار نفر (از 828327 نفر به 1158384 نفر) افزایش یافته است. بدین ترتیب در شهریور ماه به طور متوسط روزانه 2500 نفر، در مهر ماه بیش از 4500 نفر، در آبان ماه بیش از 9400 نفر و در آذر ماه روزانه 11000 نفر به جمع مبتلایان اضافه شده است. اگر این روند شیوع بیماری مطابق آبان ماه ادامه می یافت با رشد متوسط روزانه 1.41 درصد در آخر آذر ماه جمعیت مبتلایان در کشور به بیش از یک میلیون و 300 هزار نفر رسیده بود در حالی که با توجه به برنامه ریزی انجام شده و محدودیت های اعمالی این میزان به یک میلیون و 160 هزار نفر رسیده است.
وی افزود: جهت اطلاع میزان رشد متوسط روزانه شیوع بیماری در آبان نسبت به آذر برای کشورهای آلمان از 2.83 درصد به 1.75 درصد، ایتالیا از 3.73 درصد به 1.25 درصد، انگلیس از 2.11 درصد به 1.1 درصد و فرانسه از 2.67 درصد به 0.54 درصد و اسپانیا از 1.41 درصد به 0.45 درصد کاهش یافته است. بنابراین عملکرد کاهشی رشد متوسط روزانه بیماری ایران از 1.41 درصد به 1.13 درصد در مقایسه این کشورها چندان رضایت بخش نبوده و نیازمند تلاش بیشتر است. ضمنا رشد متوسط روزانه شیوع بیماری در دنیا نیز از 1.12 درصد در آبان به 0.97 درصد در آذرماه کاهش یافته است.
سرپرست ISC گفت: بررسی ها نشان می دهد خوشبختانه روند افزایشی میزان متوسط نرخ روزانه بهبودی کشور نیز ادامه یافته به طوری که از 0.55 درصد در شهریور ماه به 0.65 درصد در مهر ماه، به 0.99 درصد در آبان ماه و در آذر ماه به 1.37 درصد رسیده است. همچنین روند افزایشی میزان متوسط نرخ روزانه فوتی کشور نیز به طول قابل ملاحظه ای کاهش و به 0.67 درصد یعنی نصف این میزان در آبان ماه کاهش یافته است. جهت اطلاع میزان متوسط نرخ روزانه فوتی در شهریور ماه 0.6 درصد، در مهر 0.83 درصد و در آبان 1.13 درصد بود.
بدین ترتیب ایران در آذرماه با میزان متوسط نرخ روزانه فوتی 0.67 درصد در میان کشورهای همزمان (13 کشوری که انتشار بیماری در آنها تقریبا به طور همزمان پدید آمد: چین، روسیه، ترکیه، برزیل، اسپانیا، آمریکا، فرانسه، ایران، کانادا، انگلیس، آلمان، پاکستان و ایتالیا) تقریباً در انتهای جدول قرار گرفته است. ضمناً متوسط نرخ روزانه فوتی کشورهای اسپانیا 0.47 درصد، برزیل 0.35 درصد و چین صفر درصد می باشد. همچنین کشورهای آلمان با 2.17 درصد، ترکیه با 1.36 درصد و روسیه با 1.23 درصد میزان متوسط فوتی روزانه در صدر کشورهای همزمان قرار دارند. جهت اطلاع در آبان کشورهای روسیه و فرانسه با 1.17 درصد، آلمان با 1.15 درصد و ایران با 1.13 درصد در صدر کشورها قرار داشتند. امید است تلاش و برنامه‌ریزی‌های انجام شده توسط مسئولان جهت کاهش بیشتر فوتی ادامه یابد.
به منظور تجزیه و تحلیل آماری و دستیابی به نتایج بهتر با استفاده از اطلاعات مستخرج از سامانه کووید-19 مربوط به 13 کشور همزمان در طول 9 ماه گذشته، آمار مربوطه در جدول 1 نشان داده شده است. در این جدول میزان متوسط رشد روزانه بیماری در هر ماه محاسبه شده است. میزان نرخ رشد متوسط در واقع متوسط‌گیری متحرک بر روی بازه های زمانی ماهانه بوده و در نتیجه اعداد به دست آمده قابل اعتماد بوده و با مقایسه این شاخص می‌توان به عملکرد کشورها در کنترل روند انتشار بیماری و نیز مقابله با بیماری پی برد. جهت اطلاع نتایج مربوطه بر اساس رشد متوسط کشورها در ماه آخر یعنی آذر ماه به ترتیب صعودی مرتب شده است. همان طور که ملاحظه می‌شود کشورهای ترکیه با 5.26 درصد، آلمان با 1.75 درصد و کانادا با 1.55 درصد بیشترین میزان نرخ متوسط رشد روزانه شیوع بیماری در آذر ماه را داشته اند.
|
جدول 1: آمار تحلیلی سامانه نماگرکووید-19 متوسط نرخ رشد روزانه شیوع بیماری (درصد) در 9 ماه گذشته در 13 کشور همزمان (کشورهای همزمان در شیوع بیماری) |
|||||||||
|
کشور |
فروردین |
اردیبهشت |
خرداد |
تیر |
مرداد |
شهریور |
مهر |
آبان |
آذر |
|
کل دنیا |
7.92 |
2.46 |
1.96 |
1.7 |
1.46 |
1.01 |
0.93 |
1.12 |
0.97 |
|
ترکیه |
20.06 |
1.9 |
0.7 |
0.57 |
0.48 |
0.57 |
0.5 |
0.7 |
5.26 |
|
آلمان |
7.8 |
0.67 |
0.25 |
0.21 |
0.42 |
0.56 |
1.19 |
2.83 |
1.75 |
|
کانادا |
13.1 |
2.76 |
0.82 |
0.32 |
0.36 |
0.5 |
1.19 |
1.49 |
1.55 |
|
آمریکا |
14.29 |
2.44 |
1.33 |
1.76 |
1.27 |
0.64 |
0.67 |
1.2 |
1.34 |
|
ایتالیا |
5.04 |
0.8 |
0.17 |
0.09 |
0.17 |
0.5 |
1.37 |
3.73 |
1.25 |
|
ایران |
5.08 |
1.4 |
1.64 |
1.04 |
0.82 |
0.59 |
0.84 |
1.41 |
1.13 |
|
روسیه |
19.62 |
6.71 |
2.21 |
1 |
0.64 |
0.52 |
0.89 |
1.16 |
1.12 |
|
انگلیس |
12.29 |
2.22 |
0.67 |
0.25 |
0.3 |
0.68 |
2.31 |
2.11 |
1.1 |
|
پاکستان |
10.07 |
5.63 |
4.5 |
1.46 |
0.31 |
0.16 |
0.2 |
0.43 |
0.73 |
|
برزیل |
14.65 |
6.89 |
4.51 |
2.28 |
1.7 |
0.83 |
0.51 |
0.43 |
0.62 |
|
فرانسه |
7.64 |
0.75 |
0.37 |
0.34 |
0.92 |
2.19 |
2.49 |
2.67 |
0.54 |
|
اسپانیا |
8.32 |
1.14 |
0.17 |
0.21 |
0.87 |
1.63 |
1.5 |
1.41 |
0.45 |
|
چین |
0.08 |
0.01 |
0.02 |
0.02 |
0.05 |
0.02 |
0.02 |
0.03 |
0.02 |
در نمودار 3 روند بهبودی بیماری برای کشورهای همزمان با جمعیت بهبودی کمتر از 2 میلیون برای 9 ماه اخیر نشان داده شده است. این کشورها به ترتیب عبارت از ترکیه، ایتالیا، ایران، کانادا، پاکستان، فرانسه و چین بوده و همان طور که ملاحظه می شود از آبان ماه (روز240 ام) روند بهبودی برخی کشورها نظیر ترکیه، ایتالیا، ایران و کانادا افزایش یافته است.
در ادامه جدول 2 میزان نرخ رشد متوسط روزانه بهبودی 13 کشور همزمان را در 9 ماه اخیر نشان می دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در آذر ماه (ستون 10 جدول) به ترتیب صعودی مرتب شده اند.
البته باید توجه داشت متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی علاوه بر اینکه تابعی از میزان رشد و انتشار بیماری است، تابعی از مسایلی نظیر طول درمان استاندارد برای ترخیص بیمار، ظرفیت پذیرش بیمار و امکانات بهداشتی کشورها نیز بوده و نمی‌توان انتظار داشت که متناسب با افزایش بیماران با همان نرخ میزان بهبودی افزایش یابد. با این حال میزان کوچک بودن متوسط رشد روزانه انتشار بیماری و بزرگتر بودن متوسط رشد بهبودی نشانه کنترل و مقابله و سرکوب بیماری خواهد بود.
|
جدول 2: آمار تحلیلی سامانه نماگرکووید-19 – متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی (درصد) در 9 ماه گذشته در 13 کشور همزمان (کشورهای همزمان در شیوع بیماری) |
|||||||||
|
کشور |
فروردین |
اردیبهشت |
خرداد |
تیر |
مرداد |
شهریور |
مهر |
آبان |
آذر |
|
کل دنیا |
6.82 |
3.99 |
2.94 |
2.09 |
1.89 |
1.26 |
0.98 |
0.88 |
1.01 |
|
ترکیه |
36.76 |
7.73 |
1.19 |
0.83 |
0.49 |
0.43 |
0.47 |
0.59 |
5.44 |
|
ایتالیا |
8.54 |
3.38 |
1.21 |
0.26 |
0.13 |
0.21 |
0.55 |
2.38 |
3 |
|
آلمان |
25.16 |
1.93 |
0.39 |
0.25 |
0.3 |
0.56 |
0.72 |
2.2 |
2.16 |
|
کانادا |
25.61 |
4.4 |
1.5 |
1.44 |
0.41 |
0.4 |
1.1 |
1.32 |
1.63 |
|
ایران |
7.98 |
1.85 |
1.65 |
1.34 |
0.79 |
0.55 |
0.65 |
0.99 |
1.37 |
|
روسیه |
22.22 |
11.04 |
5.06 |
1.7 |
1.04 |
0.59 |
0.62 |
1.17 |
1.29 |
|
آمریکا |
23.93 |
5.61 |
3.33 |
2.09 |
1.79 |
1.04 |
0.89 |
0.9 |
1.26 |
|
پاکستان |
17.94 |
6.45 |
5.74 |
4 |
0.93 |
0.23 |
0.18 |
0.2 |
0.73 |
|
فرانسه |
14.68 |
1.76 |
0.63 |
0.22 |
0.23 |
0.3 |
0.49 |
1.11 |
0.7 |
|
برزیل |
34.34 |
7.01 |
5.58 |
3.14 |
2.18 |
1.22 |
0.68 |
0.44 |
0.48 |
|
چین |
0.22 |
0.06 |
0.01 |
0.02 |
0.04 |
0.03 |
0.02 |
0.03 |
0.02 |
|
انگلیس |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
|
اسپانیا |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
NIL |
نمودار 4 مقایسه میزان فوتی کشورهای همزمان با میزان جمعیت فوتی کمتر از 70 هزار نفر را نشان می‌دهد. البته کشورهای امریکا با بیش از 320 هزار و برزیل با بیش از 180 هزار نفر فوتی در میان کشورهای همزمان، بیشترین فوتی را دارند و در این نمودار ظاهر نشده اند. مشاهده می شود که کشورهای ایتالیا، فرانسه، ایران، روسیه و اسپانیا به ترتیب تا آذر ماه بیشترین فوتی را داشته اند.
در دو کشور ایران و روسیه روند افزایش روزانه فوتی در طول 9 ماه گذشته دائما افزایشی بوده و متاسفانه میزان شیب افزایش فوتی روزانه ایران از مهر ماه شتاب بیشتری گرفته به طوری که در اواخر آبان از میزان فوتی روزانه اسپانیا نیز پیشی گرفته است. بدین ترتیب در اواخر آذر علیرغم کاهش شیب فوتی روزانه ولی بعد از ایتالیا و جدول 3 میزان نرخ رشد متوسط روزانه فوتی 13 کشور همزمان را در 9 ماه اخیر نشان می دهد.
همان طور که از جدول 3 پیداست میزان متوسط رشد روزانه فوتی دنیا از 0.65درصد در آبان به 0.71 درصد در آذر ماه افزایش یافته در حالی که در ایران میزان متوسط نرخ رشد روزانه فوتی در آبان از 1.13 درصد به 0.67 درصد در آذر کاهش یافته است.
|
جدول 3: آمار تحلیلی سامانه نماگرکووید-19 - متوسط نرخ روزانه فوتی (درصد) روزانه در 9 ماه گذشته در 13 کشور همزمان (کشورهای همزمان در شیوع بیماری) |
|||||||||
|
کشور |
فروردین |
اردیبهشت |
خرداد |
تیر |
مرداد |
شهریور |
مهر |
آبان |
آذر |
|
کل دنیا |
10.19 |
2.29 |
1.22 |
0.91 |
0.89 |
0.62 |
0.54 |
0.65 |
0.71 |
|
آلمان |
18.58 |
1.92 |
0.3 |
0.08 |
0.06 |
0.06 |
0.18 |
1.15 |
2.17 |
|
ترکیه |
25.93 |
2.48 |
0.54 |
0.37 |
0.33 |
0.72 |
0.77 |
0.81 |
1.36 |
|
روسیه |
21.69 |
7.12 |
3.52 |
1.48 |
0.86 |
0.61 |
0.83 |
1.17 |
1.23 |
|
ایتالیا |
7.16 |
1.03 |
0.25 |
0.05 |
0.04 |
0.03 |
0.11 |
0.93 |
1.17 |
|
کانادا |
18.52 |
4.75 |
1.19 |
0.18 |
0.08 |
0.06 |
0.22 |
0.48 |
0.77 |
|
فرانسه |
15.47 |
1.18 |
0.19 |
0.06 |
0.04 |
0.09 |
0.28 |
1.17 |
0.76 |
|
آمریکا |
20 |
2.83 |
0.89 |
0.55 |
0.72 |
0.43 |
0.36 |
0.46 |
0.75 |
|
انگلیس |
18.45 |
2.48 |
0.21 |
0.1 |
0.04 |
0.03 |
0.19 |
0.7 |
0.73 |
|
پاکستان |
15.3 |
6.48 |
4.37 |
1.7 |
0.34 |
0.11 |
0.14 |
0.41 |
0.71 |
|
ایران |
5.15 |
1.11 |
0.97 |
1.4 |
1.13 |
0.6 |
0.83 |
1.13 |
0.67 |
|
اسپانیا |
12.26 |
1.03 |
0.07 |
0.02 |
0.05 |
0.2 |
0.39 |
0.73 |
0.47 |
|
برزیل |
23.7 |
7.03 |
3.45 |
1.56 |
1.16 |
0.62 |
0.42 |
0.28 |
0.35 |
|
چین |
1.2 |
0.01 |
0 |
0 |
|
|
0 |
0 |
0 |
نمودار 5 میزان متوسط نرخ رشد روزانه شیوع بیماری، متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی و نیز متوسط نرخ رشد روزانه فوتی ایران را در ماه های گذشته نشان می‌دهد. ملاحظه می‌شود که میزان متوسط نرخ رشد بیماری و نیز نرخ رشد فوتی روزانه در آذر ماه کاهش یافته و میزان متوسط نرخ رشد بهبودی افزایش یافته است. اگر این روند ادامه یابد می توان به روند کنترل بیماری در سطح کشور امیدوار شد.
در جدول 4 مشخصات آماری کشورهای دنیا با بیش از 500 هزار مبتلا به ویروس کووید- 19 تا پایان آذرماه نشان داده شده است. در حال حاضر 27 کشور دارای جمعیت بیمار بیش از 500 هزار نفر وجود دارد که لیست آنها به ترتیب در جدول مربوطه نشان داده شده است.
با توجه به آمار بیماران تا آخر آذرماه، ایران با بیش از 1 میلیون و 150 هزار در جایگاه 15 دنیا قرار دارد. همچنین با ترخ رشد متوسط روزانه 1.13 درصد در جایگاه 10 و با متوسط نرخ رشد روزانه فوتی 0.67 درصد در جایگاه 8 دنیا قرار دارد.
|
جدول 4: آمار تحلیلی سامانه نماگرکووید-19 مبتلا، متوسط نرخ رشد مبتلا و فوتی روزانه در آذر برای کشورهای با جمعیت مبتلای بیش از 500 هزار نفر |
|||||||||
|
متوسط نرخ رشدروزانه فوتی (درصد) |
آمار کل تجمعی فوتی |
نام کشور |
ردیف |
متوسط نرخ رشد روزانه بیماری (درصد) |
نام کشور |
ردیف |
آمار کل تجمعی مبتلا |
نام کشور |
ردیف |
|
0.71 |
1,699,200 |
کل دنیا |
|
0.97 |
کل دنیا |
|
77,159,509 |
کل دنیا |
|
|
0.75 |
324,869 |
آمریکا |
1 |
5.26 |
ترکیه |
1 |
18,267,579 |
آمریکا |
1 |
|
0.35 |
186,773 |
برزیل |
2 |
1.75 |
آلمان |
2 |
10,056,248 |
هند |
2 |
|
0.32 |
145,843 |
هند |
3 |
1.61 |
اکراین |
3 |
7,238,600 |
برزیل |
3 |
|
0.55 |
117,876 |
مکزیک |
4 |
1.55 |
کانادا |
4 |
2,848,377 |
روسیه |
4 |
|
1.17 |
68,799 |
ایتالیا |
5 |
1.34 |
آمریکا |
5 |
2,473,354 |
فرانسه |
5 |
|
0.73 |
67,401 |
انگلیس |
6 |
1.29 |
لهستان |
6 |
2,040,147 |
انگلیس |
6 |
|
0.76 |
60,549 |
فرانسه |
7 |
1.29 |
رومانی |
7 |
2,024,601 |
ترکیه |
7 |
|
0.67 |
53,625 |
ایران |
8 |
1.27 |
هلند |
8 |
1,953,185 |
ایتالیا |
8 |
|
1.23 |
50,858 |
روسیه |
9 |
1.25 |
ایتالیا |
9 |
1,817,448 |
اسپانیا |
9 |
|
0.47 |
48,926 |
اسپانیا |
10 |
1.13 |
ایران |
10 |
1,541,285 |
آرژانتین |
10 |
|
0.43 |
41,813 |
آرژانتین |
11 |
1.12 |
روسیه |
11 |
1,514,783 |
آلمان |
11 |
|
0.5 |
40,475 |
کلمبیا |
12 |
1.1 |
انگلیس |
12 |
1,507,222 |
کلمبیا |
12 |
|
0.15 |
37,103 |
پرو |
13 |
1.04 |
اندونزی |
13 |
1,313,675 |
مکزیک |
13 |
|
2.17 |
26,764 |
آلمان |
14 |
0.85 |
مکزیک |
14 |
1,202,700 |
لهستان |
14 |
|
2.34 |
25,397 |
لهستان |
15 |
0.83 |
ج چک |
15 |
1,158,384 |
ایران |
15 |
|
0.58 |
24,691 |
آفریقای ج |
16 |
0.68 |
کلمبیا |
16 |
997,517 |
پرو |
16 |
|
0.8 |
19,880 |
اندونزی |
17 |
0.64 |
آفریقای ج |
17 |
964,448 |
اکراین |
17 |
|
0.67 |
18,545 |
بلژیک |
18 |
0.62 |
برزیل |
18 |
921,922 |
آفریقای ج |
18 |
|
1.36 |
18,097 |
ترکیه |
19 |
0.54 |
فرانسه |
19 |
689,705 |
هلند |
19 |
|
1.51 |
16,585 |
اکراین |
20 |
0.45 |
اسپانیا |
20 |
664,930 |
اندونزی |
20 |
|
0.25 |
16,154 |
شیلی |
21 |
0.43 |
آرژانتین |
21 |
624,140 |
ج چک |
21 |
|
1.31 |
14,394 |
رومانی |
22 |
0.42 |
بلژیک |
22 |
623,760 |
بلژیک |
22 |
|
0.77 |
14,228 |
کانادا |
23 |
0.41 |
بنگلادش |
23 |
591,294 |
رومانی |
23 |
|
0.23 |
12,697 |
عراق |
24 |
0.36 |
هندوستان |
24 |
585,545 |
شیلی |
24 |
|
0.58 |
10,491 |
هلند |
25 |
0.32 |
عراق |
25 |
584,145 |
عراق |
25 |
|
1.32 |
10,376 |
ج چک |
26 |
0.29 |
شیلی |
26 |
507,795 |
کانادا |
26 |
|
0.48 |
7,280 |
بنگلادش |
27 |
0.18 |
پرو |
27 |
500,713 |
بنگلادش |
27 |
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، جهت تسریع فرایند اطلاع رسانی در زمینه یافته های جدید علمی در مورد ویروس کووید-19 و کمک به پژوهشگران، سیاست‌گذاران حوزه سلامت و عموم مردم و نیز پاسخ دهی مطلوب به همه گیری جهانی، سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) را از ابتدای بروز بیماری راه اندازی کرده است. اطلاعات این پایگاه شامل جدیدترین مقالات علمی تمام متن منتشر شده و پیش چاپ و نیز آمار مربوط به وضعیت انتشار بیماری بر اساس نقشه جهانی از وضعیت همه‌گیری بیماری کووید-19 بوده و با جستجو در آن تازه ترین آمار مبتلایان، مرگ و میر، درمان‌شدگان و همچنین نسبت های ابتلا به جمعیت به تفکیک هر کشور و مقایسه بر اساس نمودار زمانی-مکانی قابل مشاهده است. آدرس وبگاه این سامانه https://maps.isc.ac/covid19/)) بوده که از طریق وبگاه اصلی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) https://www.isc.ac)) در دسترس می‌باشد. این سامانه همچنین به درخواست سازمان همکاری های اقتصادی کشورهای عضو دی هشت (D8) برای بهره برداری کشورهای عضو، در فروردین ماه با حضور نمایندگان کشورهای عضو این سازمان به دعوت مرکز بهداشت و حمایت اجتماعی سازمان D8(D8-HSP) و نیز مرکز بهداشت جهانی(Chatham House) لندن به صورت ویدیو کنفرانس رونمایی و در وبگاه آن سازمان به آدرس (http://developing8.org/) قرار گرفت.
در حال حاضر حدود 18009 مدرک از آخرین یافته های علمی در خصوص ویروس کووید-19 در قالب مقاله تمام متن چاپ شده و پیش چاپ در این سامانه در دسترس محققان و پژوهشگران قرار دارد و البته این اطلاعات به طور روزانه به روز رسانی می‌شود. از این تعداد پژوهش، کشورهای آمریکا، چین و انگلیس به ترتیب با 2812، 2406 و 1224 مقاله بیشترین مشارکت علمی را در مقایسه با سایر کشورهای دنیا در این حوزه داشته اند. سایر کشورها از جمله ایتالیا (1179 مدرک)، فرانسه (447 مدرک)، کانادا (439 مدرک)، هند (417 مدرک)، آلمان (412 مدرک) و استرالیا (335 مدرک) به ترتیب در جایگاه های چهارم الی نهم قرار دارند. ضمنا کشور ایران با 283 مقاله جایگاه دهم دنیا را در پژوهش و تحقیق و یافته های جدید در خصوص ویروس کووید-19 دارد.
در این سامانه همچنین مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های صادر شده توسط سازمان‌های معتبر دنیا از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حوزه بهداشت، سلامت و مقابله با شیوع بیماری کووید –19 قرار دارد که می‌تواند مورد استفاده عموم قرار گیرد.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.