بزرگترین آرشیو مطبوعات دانشجویی ایران در کتابخانه آستان قدس

به گزارش لیزنا، مهدي درخشان مسئول فراهم‌آوري و سازماندهي مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نشریه «انسان» منتشر شده به سال 1329 را دومین نشریه دانشجویی با موضوع فلسفه اسلامی عنوان می‌کند. این نشریه توسط دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران منتشر شده و از اساتید بزرگی چون علامه جعفری نیز مقاله چاپ کرده که شماره 1 سال هفتم این نشریه در آرشیو موجود است.

مهدي درخشان گفت: نشریه «دانشجو» منتشر شده به سال 1329 نیز نمونه‌ای دیگر از این مجموعه است. از دسته نشریات مربوط به سال های 1315 تا 1357 شمسی تعداد 39 عنوان در آرشیو آستان قدس رضوی طبقه‌بندی شده است.

بزرگترین آرشیو مطبوعات دانشجویی کشور

اوج روزنامه‌نگاری دانشجویی بعد از انقلاب از سال 1375 روی داد که بیش از 4هزار عنوان طی یک دهه پس از این سال منتشرشده، در حالی که تا قبل از این کل نشریات دانشجویی کشور به بیشتر از یکهزار عنوان نمی‌رسید.

آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی طی بیش از 3 دهه فعالیت مستقل، با شناسایی و جذب نشریات دانشجویی که بخش مهمی از تاریخ مطبوعات ایران را شکل می‌دهد، بیش از 9 هزار و 800  عنوان نشریه دانشجویی کشور را در آرشیو خود دارد که سبب شده اکنون بزرگترین آرشیو مطبوعات دانشجویی ایران در کتابخانه آستان قدس رضوی شکل گیرد و آماده خدمات به محققان شود.

گنج شایگان 1332 وابسته به انجمن اسلامی دانشکده فنی دانشگاه تهران، گلبانگ 1340نشریه‌ای برای دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور، پیمان1343 چاپ لیدز انگلیس به زبان فارسی- انگلیسی،   نامه دانشجو 1345  نشریه دانشجویان دانشگاه تهران،  پیام دانشجو 1351 توسط کمیته فرهنگی انجمن دانشجویان ایرانی دانشگاه تگزاس آمریکا، ماهنامه کوثر 1355 به زبان اردو و نشریه دانشجویان ایرانی محصل در هند برخی از عناوین نشریات دانشجویی هستند که در آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

جایگاه مراکز علمی در انتشار نشریات دانشجویی

از مجموع قریب به 10 هزار عنوان نشریه دانشجویی در میان استان‌های کشور، استان تهران، خراسان رضوی و اصفهان بیشترین آمار انتشار نشریات دانشجویی را داشته و تعداد 12 عنوان از نشریات دانشجویی این آرشیو در خارج از کشور و در کشورهای امریکا، آلمان، انگلیس و هند و پاکستان چاپ شده‌اند که 2 عنوان آن به زبان اردو و بقیه به زبان فارسی هستند.

درخشان، سهم دانشگاه‌های دولتی کشور در انتشار این نشریات را چشمگیر عنوان کرده و دانشگاه تهران را با انتشار بیش از 500 عنوان رتبه اول و دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه اصفهان را در رتبه‌های بعدی قرار می‌دهد.

وی همچنین به انتشار 33 عنوان نشریه دانشجویی اشاره دارد که توسط موسسات آموزش عالی وابسته به  آستان قدس رضوی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دانشگاه امام رضا(ع) و دانشگاه جامع علمی-کاربردی منتشر شده است

نشریاتی متفاوت 

یکی از ویژگی‌های نشریات دانشجویی به نحوه انتشار و چاپ آنها برمی‌گردد وشکل و شمایل برخی از نشریات از لحاظ قطع بسیار عجیب هستند.

مهدی درخشان در این خصوص به وجود نشریه‌هایی در ابعاد 5 سانتی‌متر با عنوان«سربندهای خاکی» و یا به بلندای 3 متر با عنوان«صفر» اشاره کرد. در موارد جالب توجه دیگر سه عنوان نشریه «هم راز، ماهان و نقطه ویرگول» در قالب یک نشریه و بصورت مشترک منتشر می‌شده‌اند.

تنوع زبان نیز از ویژگی‌های دیگر آرشیو نشریات آستان قدس به شمار می‌رود. جایی که علاوه بر زبان فارسی، نشریاتی به زبان‌های انگلیسی، عربی، ترکی، کردی، اسپانیایی، فرانسوی، اردو، ایتالیایی، روسی و ... نیز دیده می‌شود.

از تمام نشریات دانشجویی موجود در آرشیو سازمان، نسخه دیجیتال تهیه شده که دسترسی به نسخه الکترونیکی تعدادی از آنها  از طریق پایگاه نشریات دیجیتال در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی به آدرس  https://digital.aqr.ir امکان‌پذیر شده و به مرور به‌روز رسانی می‌شود.

نشریات دانشجویی آیینه تمام نمای اندیشه‎ دانشجویان هستند که اولین مجال ابراز وجود علمی دانشجویان نیز به شمار می‌رود و دانشجو اولین تمرین جدی مستدل نوشتن را در این نشریات تجربه می‌کند.