آیا کتابداران می توانند از ما در مقابل اطلاعات نادرست حفاظت کنند؟

به گزارش لیزنا، آریل دالینگر Arielle Dollinger)) در این مطلب می نویسد: کتابخانه ها و کالج ها در سراسر دنیا تلاش می کنند تا افراد را به دریافت اطلاعات بیشتری ترغیب نمایند.

در گذشته کتابداران هر روز بیشتر با رایحه کتاب های قدیمی احاطه می شدند و درحالی که ریه های آنان از گرد و غباری نامرئی پر می شد، نگهبانان علم و دانش بودند.

امروزه همکاران آنان که در معرض نورهای مادون قرمز مانیتورها قرار می گیرند نیز همانند آنها هستند، متخصصینی که مطالب مورد نیاز مراجعان را از میان انبوه منابع پیدا می کنند، کتابدارانی که مجموعه ها را ایجاد و بر آنها نظارت می کنند و زمان بررسی اعتبار اطلاعات، دیدگاه های جامع و نقطه نظرات متفاوت را در نظر می گیرند.

در زمان ما، در حالی که ویروس اخبار جعلی هر روز پراکنده تر می شود و در حالی که به راحتی هر مقاله ای را می توانید «دروغ» یا «جعلی» بنامید فقط به این دلیل که شما با آن موافق نیستید، کتابداران همچنان رسالت خود را انجام می دهند: نشان می دهند که چگونه می توان حقایق را پیدا کرد؟

«دنیز رلی» (Denise Raleigh)، رئیس بخش روابط عمومی «کتابخانه گیت بوردن» (Gail Borden Public Library District) گفت: هدف اصلی ما این است که یادآوری کنیم کتابداران چه آموزش هایی دیده اند؟

«ریلی» گفت: اکثر متخصصین بخش مرجع و کتابشناسی دارای مدرک کارشناسی ارشد در علوم کتابداری و اطلاع رسانی هستند، آنها آموزش داده شدند تا منابع اطلاعات صحیح را به درستی پیدا کنند.

«کتابخانه گیل بوردن» در اواخر ماه ژانویه یک برنامه آموزشی را در زمینه اخبار جعلی راه اندازی کرده بود. به گفته «ریلی» این بحث گروهی مخاطبان زیادی را جمع کرد به طوری که کل سالن پر شده بود و پخش آنلاین آن بیش از 1هزار و 100 بازدیدکننده داشت.

مارگارت پبلس (Margaret Peebles)، رئیس بخش خدمات عمومی از مخاطبان خود پرسیده بود: «آیا شنیده اید که تام هنکس Thomas Hanks)) هنگام فیلم برداری «مجموعه نیوزیلند»، در ساعت استراحت و زمان قدم زدن از چیزی جا خورده و از یک صخره 30پایی افتاده است؟» این یکی از اخبار جعلی مورد علاقه من است. یکی از بازدیدکنندگان کتابخانه در این مورد به مارگارت گفته بود و معلوم شد که در حقیقت این شایعه پس از انتشار مقاله ای دروغین در یکی از سرویس های خبری تولیدکننده خبرهای جعلی ایجاد شده است.

«ریلی» بر اهمیت سواد دیجیتالی و تفکر انتقادی - مهارت هایی که قبل از انتخاب مهم است- تاکید کرد. به عبارت دیگر، شما باید این ضرب المثل قبلی را مد نظر قرار دهید: «اعتماد کن، اما  بررسی کن».

«هوارد اشنایدر» (Howard Schneider)، مرد بارکی که هنگام حرف زدن دستان خود را با احساسات تکان می دهد، ارتقای سواد اطلاعاتی را از سال 2007 - زمانی که مرکز «سواد اطلاعاتی» را در دانشگاه استونی بروک نیویورک (NewYork's Stony Brook University) ایجاد نمود- ترویج می نماید. وی رئیس دانشکده ژورنالیستی است.

او می گوید: اخبار جعلی در حال حاضر پدیده ای شناخته شده هستند که در برخی مواقع به مشکل تبدیل می شود. سردرگمی عمومی در این که کدام یک از اخبار جعلی هستند، بخشی از این مشکلات است. به معنی دقیق تر، اخبار جعلی کاملا ساختگی هستند و بر اساس واقعیات و رویدادهای واقعی ایجاد نمی شوند؛ اما در یک نگاه فراتر، اطلاعات گمراه کننده یا دروغین را نیز شامل می شوند.

«اشنایدر» ادامه می دهد: ما با دریایی از اطلاعات احاطه شده ایم که شامل اطلاعاتی نیمه حقیقی، نظرات ذهنی، جریان اطلاعات کنترل شده و سفارشی، و تبلیغات پنهان در پشت اخبار است. اکثر این اطلاعات اصولا بر اساس چیزی ایجاد گشنه اند، اما آنقدر تحریف شده اند که افراد را به گمراهی می کشانند.

به گفته وی اخبار جعلی، اخباری بدون مبنای واقعی هستند. برای مثال: «جوانی که می رود تا یک پیتزافروشی در واشینگتن را به گلوله ببندد به دلیل اینکه هیلاری کلینتون و دوستانش در آن چیزی مانند ازدواج جنسی کودکان تشکیل داده اند.» یا «پاپ فرانسیس دونالد ترامپ را بخاطر ریاست جمهوری تبرک کرده است.»  اینها همه اطلاعاتی غلط و دروغ است.

اخباری از این نوع اغلب مقاله هایی هستند که خطا در آنها ممکن است به صورت تصادفی رخ دهد که با سوء استفاده عمدی از اطلاعات تفاوت دارند.

طبق توضیح «اشنایدر»، اخبار جعلی، خبر ژورنالیستی که زمان آن تغییر یابد یا خبر ژورنالیستی که اطلاعات غلط منتشر می کند چون منبع خبری آن غلط بوده، نیست. اینها اخبار جعلی محسوب نمی شوند.  این واقعیت کار ژورنالیستی است که روز به روز سعی می کند بهترین کار را تا آنجایی که امکان آن را دارد ارائه دهد. تفاوت واضح است: هر زمان یک خط خبری و یا یک خبرنگار اقدام به فریب و یا گمراه کردن بکند و یا آگاهانه اطلاعات ساختگی منتشر نماید، این خبر جعلی است.

همه اینها همیشه روشن و واضح نیست. چندی قبل کتابخانه دانشگاه «هاروارد» یک راهنمای آنلاین را برای تشخیص اخبار جعلی، تبلیغ و اطلاعات غلط انتشار داد. این یک ابتکار فوق العاده بود ولی همه چیز مطابق پیشبینی ها پیش نرفت: این راهنما زمانی که مشخص شد سایت های طنز (مانند Onion) و نشریات محافظه کار پیشرفته (مانند National Review) در فهرست اخبار جعلی قرار گرفته اند، به شرایط مضحک افتاد.

«اشنایدر» توضیح داد: مردم به شکل خیلی بدبینانه ای از اصطلاح «جعلی» در مورد چیزی که دوست نداشته باشند یا مخالف آن باشند، استفاده می کنند. این موضوع این توهم را ایجاد می کند که اطلاعات اینچنینی زیادی در جهان وجود دارد. اما اینطور نیست.

کتابداران با نیروی دانش با اخبار جعلی مبارزه می کنند. «اشنایدر» و دانشکده ژورنالیستی با کتابخانه دانشگاه برای ایجاد کارگاه های آموزش اخبار و اطلاعات، ارتباط برقرار می کنند.

در دانشگاه «میشیگان»، گروهی از کتابداران در پاییز سال 2017، دوره «اخبار جعلی، دروغ و تبلیغ» را برگزار کردند.

«دارین بردلی» می گوید: ما کتابداران همه اطلاعات درست را جمع آوری می کنیم صرف نظر از این که موافق یا مخالف آنها باشیم.

اما در دوره های اخبار جعلی آنها در چه مورد می آموزند؟ کتابداران «میشیگان» هنوز برنامه درسی کاملی ندارند. در بهترین حالت دانشجویان باید یاد بگیرند که نظر شخصی خود را مطرح نمایند و درک کنند که هیچ منبعی نمی تواند کاملا مطلوب باشد.

«دارین بردلی» اعلام می کند که در این دوره ها چگونگی عدم پخش اخبار جعلی نیز بیان می شود: فقط اطلاعات را قبل از ارسال در شبکه اجتماعی بررسی کنید.

«جولیا تودارو»Julie Todaro) ) رئیس انجمن کتابخانه های آمریکا ( ALA) می گوید: در توسعه برنامه های درسی، بسیاری از کتابخانه ها شرکت می کنند. بسیاری از آنها در وب سایت های خود لیست هایی از منابع اخبار جعلی را ارسال کردند تا به کاربران برای فهمیدن اینکه کجا حقیقت و کجا دروغ وجود دارد کمک کنند.

«تودارو» توضیح داد: همه چیز در دستان ماست. این پروژه بخشی از کاری است که ما همیشه برای سواد اطلاعاتی جامعه انجام داده ایم.

او به استفاده ازCRAAP Test  توصیه می کند. این لیست معیارهایی است برای امکان ارزیابی اطلاعات دریافت شده که توسط متخصصان «کتابخانه مریم دانشگاه کالیفرنیا» در شهر «چیکو»    Meriam Library at California State University, Chico) ) طراحی شده است. پرسش های متداول به پنج قسمت تقسیم شده اند:  گستردگی، انطباق (ارتباط)، اعتبار، دقت، هدف.

علاوه بر این، «جولیا» اغلب به بازدیدکنندگان دو منبع دیگر نیز ارائه می دهد: کتاب مرجع آنلاین شامل بیش از 2000 صفحه اطلاعات تأیید شده در مورد اخبار غیرقابل اعتماد یا «حقیقت جایگزین» و سایت «کتابخانه کالج آستین» که در آن موارد اخبار جعلی وجود دارد.

به گفته «تودارو»، در روزگار ناراحت کننده فعلی این یک فرصت باورنکردنی برای کتابخانه ها جهت یادآوری یکی از ویژگی های اصلی خود به جامعه است.

انجمن کتابخانه های آمریكا در «کمپین دگرگونی کتابخانه ها» موضوع اخبار جعلی را با بیلبوردها و آگهی هایی با پیام «اخبار جعلی عواقب واقعی در پی دارند» و استفاده از ستارگانی مانند سارا جسیکا پارکر (بازیگر) مطرح کرد.

«تودارو» گفت: روش های خاص بیشتری برای انتقال اطلاعات وجود دارد. هنگامی که از یک کارمند کتابخانه خواسته می شود در یک درس جبر در مورد منابع آنلاین در ریاضیات بگویید، کتابدار می تواند توضیح خود را با موضوع اخبار جعلی و اطلاعات غلط شروع کند. ما راه دستیابی به حقیقت را نشان خواهیم داد.

همین روش برای مطالعات علمی نیز موثر است. «جولیا تودارو» یکی از اولین تماس ها را از دانشکده شیمی دریافت کرد. دانشکده متخصصی جهت ارائه توضیحات به دانشجویان درباره بایگانی اطلاعات علمی که از وبسایت های دولتی ناپدید می شوند، درخواست می کرد.

تودارو در مورد رفتار جامعه علمی اظهار کرد: آنها می ترسند چرا که این داده ها توسط دانشمندان از سراسر جهان استفاده می شود!

همانطور که «دنیز رالی» عنوان کرد: اخبار غیر قابل اعتماد یک مشکل موضعی و اولین زنگ هشدار است. باید در مورد توسعه حوزه جعل و تاثیری که می تواند بر ما بگذارد فکر کنیم. اگر ما به دنبال حقیقت نباشیم و برای اصالت تلاش نکنیم، عواقب آن فاجعه بار خواهد بود.

موسسه آرموک کارگاهی با عنوان نقش کتابداران در تشخیص اخبار جعلی، نیمه دوم خرداد ماه برگزار می کند. برای ثبت نام در این دوره اینجا کلیک کنید.

مترجم: زهرا شریفی