«شناسه پژوهشگر»، شناسه ای منحصر بفرد

به گزارش لیزنا، در دنیای تحقیقات تعدادی سامانه جهت تشخیص هویت و تمایز بین پژوهشگران مانند ORCID[1] و Scopus ID[2]  و یا ISNI[3] تهیه و تدارک دیده شده است و به صورت بر خط در دسترس هستند؛ برخی از این سامانه ها نیاز به رمز ورود و نام کاربری دارند و برخی به صورت رایگان در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است.

سامانه «ResearcherID»، سامانه ای است که توسط قدیمی ترین و معتبرترین پایگاه استنادی جهان «تامسون رویترز»[4] ) شرکت چندملیتی رسانه‌های گروهی است)، که در سال ۲۰۱۰ از سوی اینتربرند، به‌عنوان با ارزش‌ترین برند در کشور کانادا شناخته شد  ایجاد و عرضه شده است تا ضمن جلوگیری از ابهام در شناسایی پژوهشگران و تشابه اسمی نویسندگان، رزومه علمی فرد را نیز به نمایش بگذارد. به طور مثال ممکن است در یک مقاله نام فردی Mahdi Lotfi  و در مقاله دیگری Lotfi Mahdi  نوشته شده باشد و در مقاله ای دیگر M.Lotfi.  این سامانه با کمک شناسۀ اختصاص داده شده تحت نام هر فرد، به تفکیک و تمایز پژوهشگران می پردازد.

استفاده از این سامانۀ رایگان پروفایلی پژوهشی و معتبر را برای هر یک از پژوهشگران شکل می دهد و از این طریق برخی شاخص های مربوط به عملکرد علمی افراد نمایش داده می شود. برخی از این شاخص ها شامل: اچ ایندکس نویسنده، متوسط استناد به مقاله، تعداد مقالات و تعداد کل استنادات و تعیین میزان همکاری های علمی است[5]. به همه پژوهشگران به ویژه در حوزه زیست فناوری توصیه می شود تا برای مشاهده گراف های مربوط به شبکه هم تألیفی و شبکه استنادی، به این سامانه بپیوندند؛ برای مشاهده گراف ها نیازی به نصب نرم افزار یا اپلیکیشن نیست[6].

همچنین توسط سامانه «ResearcherID» امکان مدیریت تولیدات علمی پژوهشگر در نرم افزار EndNote به آسانی فراهم است[7].

پژوهشگران برای استفاده از این سامانه به نشانی اینترنتی www.researcherid.com مراجعه کنند و پس از کلیک بر روی گزینه ثبت نام (Join Publon Now) و ثبت مشخصات شخصی خود همچون نام، نام خانوادگی و نشانی پست الکترونیکی و تعیین رمز عبور برای ورود به سامانه، ایمیل تأییدیه را برای فعال سازی حساب کاربری دریافت کنند. پس از فعال سازی حساب کاربری در صندوق پست الکترونیک و یا هرزنامه (Spam)، به سامانه وارد شوید و بر روی New to ResearcherID کلیک کنید تا در این سامانه نمایه شوید.

پژوهشگران برای افزودن تولیدات علمی می توانند از سه طریق اقدام کنند و به مدیریت اطلاعات خود بپردازند:

جستجو در پایگاه اطلاعاتی Web of Science

استخراج اطلاعات از نرم افزار مدیریت منابع علمی EndNote

بارگذاری منابع (Upload RIS File)

از دیگر قابلیت های «ResearcherID» مدیریت و به اشتراک گذاری تولیدات علمی و اطلاعات علمی پژوهشگران، شناسایی زمینه موضوعی مورد علاقه پژوهشگران، تعیین محل جغرافیایی و مشاهده رزومه ایشان توسط داوران بین المللی و نشریات علمی است.

یکی دیگر از مزایای این سامانه، ارزیابی یکپارچه پژوهشگران به صورت برخط (آنلاین) و به اشتراک گذاری اطلاعات ایشان به صورت باز به دیگر محققان، تأمین کنندگان و مدیران مراکز علمی جهان با استفاده از یک شناسه دایمی است تا به ردیابی خروجی های علمی پژوهشگران خود یا دیگر مراکز بپردازند. به نقل از سایت مذکور: این سامانه در ابتدای مسیر توسعه یکی از ابزارهای معتبر مدیریتِ سوابق ِپژوهشگران و دسترسی به داده های حاصل از ایشان است. مدیران مجموعه ها و مراکز علمی به منظور کسب خدمات بیشتر می توانند از طریق نشانی ایمیل این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ارتباط برقرار کنند؛ چرا که مدیران مراکز علمی- تحقیقاتی نمی توانند به طور رایگان داده های حاصل از پژوهشگران را دانلود کنند[8].

گفتنی است هر چند «ResearcherID» به دلیل رویکرد های تجاری مورد انتقادات شدیدی قرار گرفته است ولی ابتکار عمل این سامانه در یکپارچه سازی اطلاعات علمی قابل ستایش همگان شناخته شده است.

نکته بسیار مهمی که پژوهشگران ایرانی مؤکداً نباید از آن غفلت کنند آن است که چنانچه پژوهشگری دارای شناسه ORCID می باشد بهتر است برای افزایش داده های خود در Web of Science و تطبیق موارد، در اولین فرصت اقدام به پیوند دادن ( لینک دادن و اتصال ) حساب کاربری ORCID با شناسه ResearcherID کند. به همین منظور در صفحه تنظیمات حساب کاربری خود، بر روی نوار Connected Account کلیک کنید؛ واژه اتصال (Connect) را که در کنار نوع حساب ( Account Type) قرار دارد را انتخاب کنید و اعتبار حساب مورد نظر را تأیید کنید. علاقمندان به مشاهده فیلم آموزشی این سامانه به سایت زیر مراجعه کنند:

https://clarivate.com/products/researcherid/orcid-initiative/

ترجمه و تألیف: مهدی لطفی پناه؛ کارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. مدیر اداره اطلاع رسانی و کتابخانه تخصصی پژوهشگاه رویان.