نشست «مدرسه پاییزه پژوهشی» برگزار شد

به گزارش لیزنا، به مناسبت هفته پژوهش به میزبانی دانشگاه شهید بهشتی، با مشارکت انجمن‌های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه سمنان و شهید بهشتی و قم، مدرسه پاییزه روش پژوهشی در تاریخ 25و26 آذرماه 1399 ساعت 20-17 به صورت مجازی برگزار شد. در این برنامه به آشنایی با بعضی از مهم‌ترین اصول پژوهش و همچنین آشنایی با روش پژوهش و زیر مجموعه‌های آن پرداخته شد. لازم به ذکر است این برنامه در سطح کشوری برگزار شد و برای همه دانش پژوهان به صورت رایگان و آزاد بود، همچنین اساتید مدعو از دانشگاه‌های سمنان، تبریز، شهید بهشتی، قم و پیام نور تهران حضور داشتند.

مدرسین این برنامه در جلسه اول دکتر رسول زوارقی، عضو هیات علمی دانشگاه تبریز به مقوله "اخلاق در پژوهش" پرداخت که به رعایت اصول پژوهش و دوری از سرقت علمی و داشتن اخلاق حرفه‌ای در نگارش اشاره کرد. و در ادامه دکتر حمید قاضی زاده، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران در این برنامه به موضوع "خاستگاه پارادایمی روش تجربی" پرداخت که به نظریات تغییر پارادایم توماس کوهن در شناخت‌شناسی اشاره کرد. همچنین در ادامه دکتر رحمان معرفت، عضو هیات علمی دانشگاه سمنان که به موضوع "روش پژوهش گراندد تئوری" پرداخت.

دکتر رحمان معرفت، ضمن اشاره به اینکه رویکرد در پژوهش مانند چتری است که چندین روش را در بر دارد، به معرفی و تعاریف رویکرد کمی و کیفی پرداخت و به لزوم توجه به روش پژوهش گراندد تئوری که یک رویکرد کیفی است، اشاره کرد و گفت:‌ این روش، یک رویکرد اکتشافی است و در نظریه زمینه‌ای ابتدای پژوهش از تدوین فرضیه بی‌نیاز است و همچنین این روش از آزمون‌های آماری در فرایند تحقیق نیز بی‌نیاز است، به همین دلیل نظریه زمینه‌ای از محبوبیت بالایی برخوردار است.

مراحل عملی ساخت نظریه زمینه‌ای، طرح پرسش بجای آزمون، مراحل گرداوری و تحلیل داده‌ها در روش پژوهش گراندد تئوری از جمله مطالب مطرح شده در برنامه مذکور بود.

استادیار علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه سمنان، با اشاره به چگونگی گرداوری و تحلیل داده‌های پرسشنامه در نظریه زمینه‌ای با استفاده از نرم‌افزاری بنام MAXQDA که به صورت عملی این نرم افزار آموزش داده شد و برای درک بیشتر از این نرم‌افزار، نمونه پرسشنامه‌ای به حضار این برنامه ارائه شد.

جلسه دوم که قسمت پایانی این برنامه بود در تاریخ 26 آذرماه 1399 ساعت 20-17 به صورت مجازی برگزار شد. مدرسین در جلسه دوم دکتر مهدی محمدی، عضو هیات علمی دانشگاه قم که به موضوع "تجزیه و تحلیل داده­ها" پرداخت و ضمن اشاره به تجزیه و تحلیل داده‌ها و توصیف آن، به مقایسه یافته‌ها با یافته‌های پیشینه‌های معرفی شده پرداخت. در ادامه دکتر نجمه سالمی، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا، که عنوان سخنرانی وی "طراحی پژوهش" بود ضمن اشاره به طراحی پروپوزال برای دانشجویان کارشناسی ارشد، به شکل عملی به چگونگی شکل‌گیری پروپوزال بحث کرد. دکتر حمید کشاورز، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی به مقوله "آشنایی با مرور سیستماتیک" پرداخت.

دکتر حمید کشاورز، ضمن اشاره به اینکه مقالات مروری شکاف موجود در دانش را برطرف می‌کند، به اهمیت مقالات مروری و تعاریف مرور سیستماتیک و به تفاوت مرور نظام‌مند با مرور سیستماتیک پرداخت و اشاره کرد:  شخصی که مقالات مروری می‌نویسد، علاوه بر اینکه تولید فرضیه می‌کند، بر موضوع مدنظر برای نگارش مقاله مروری تسلط کامل دارد. در مقالات مروری باید از سطحی‌نگری اجتناب کرده و باید تمامی مقالات جستجو شده را تحلیل و بررسی کرد.

استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به اینکه مرور سیستماتیک یک پروتکل است، به مزیت آن پرداخت و گفت:  وزن داده‌ها مانع اعمال نظر شخصی و پیش داوری می‌شود، همچنین مرور سیستماتیک حداقل سوگیری و خطا را به‌همراه دارد.

گزارش: علیرضا زمانی، دانشجوی علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه سمنان