دومین نشست علمی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی قم برگزار شد

به گزارش لیزنا،  دومین نشست علمی انجمن با عنوان تجارب ارائه خدمات کتابخانه‌ای در ایام کرونا با حضور کتابداران و کارشناسان کتابخانه‌های استان قم دوشنبه 5 خرداد ماه 99 ساعت 22 از طریق صفحه اینستاگرام انجمن قم به صورت مجازی برگزار شد. دبیر این نشست دکتر عیسی زارعی (نائب رئیس انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی استان قم) بود. در این گپ و گفت مجازی نمایندگان کتابخانه‌های دانشگاه قم، دانشگاه علوم پزشکی قم، کتابخانه‌ عمومی روستای مبارک آباد قم و کتابخانه عمومی امام علی (ع) به بیان دیدگاه‌ها و تجارت ارائه خدمات خود در ایام کرونا پرداختند.

دکتر عیسی زارعی به بیان مقدماتی درباره مواجهه کتابخانه‌ها با بحران‌ها پرداخت و گفت:  بحران‌ها به دو بخش، خود کتابخانه (ساختمان، منابع و ...) و جامعه کتابخانه (نظیر بحران کرونا) تقسیم می شود و آمادگی برای بخش اول  تا حدودی مناسب است، اما برای بخش دوم یعنی جامعه کتابخانه و تجربه بحران کرونا، نقاط ضعف وجود دارد. ورود انجمن‌های علمی برای تقویت این بخش ضروری است. وی در ادامه از نمایندگان کتابخانه‌های استان قم دعوت به سخنرانی کرد.

دکتر دادگر ، معاون کتابخانه مرکزی دانشگاه قم به ارائه خدمات در بستر شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد و گفت: در این ایام، فعالیت در فضای مجازی بسیار متنوع‌تر و بیشتر شده است.

وی از افزایش عضوها چه دانشجویان و چه اساتید در کانال‌های دانشگاه و کتابخانه خبر داد و گفت: از سمت اساتید، دانشجویان و دانشگاه بسیار مورد تقاضا قرار گرفتیم. در ابتدا، فایل‌های عمومی و راهنماها در دستور کار قرار گرفت و به تولید محتوا در این بخش مبادرت شد. بسیاری از پایان‌نامه‌های اسکن‌شده برای ارسال آماده شد. فایل‌های صوتی و تصویری برای استفاده از پایگاه‌ها و سایر خدمات برخط دانشگاه قم در بخش آموزش مجازی نیز تهیه و به گروه‌های مختلف ارسال می‌گردید. با پیشنهاد کتابخانه مرکزی دسترسی به پایگاه‌های لاتین با همکاری مرکز فناوری اطلاعات دانشگاه از IP-Base به Account-Base به علت عدم حضور دانشجویان و اساتید در محوطه دانشگاه، تغییر پیدا کرد. معاون کتابخانه مرکزی دانشگاه قم مشکل عمده در ارائه خدمات در این زمان را عدم آشنایی دانشجویان و اساتید با ارائه خدمات در بستر مجازی دانست. وی به تجربه کتابخانه برای ارائه خدمات پایگاه‌های اطلاعاتی به دانشجویان دکتری این دانشگاه (800 نفر) و استقبال بسیار زیاد آنها اشاره کرد.

جعفری‌فرد ، کتابدار کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی قم به بیان ارائه تجربیات خود در این بحران اشاره کرد وگفت : فشار اولیه در اوایل اسفند ماه سال قبل و پیدا شدن ویروس کرونا در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی قم و مثبت شدن آزمایش دو تن از کتابداران این مجموعه بود. 7 دانشکده و 7 بیمارستان مجموعه دانشگاه علوم پزشکی از اول اسفند ماه در آماده باش کامل قرار گرفتند و کتابخانه نیز در بستر شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی به اعضای هیات علمی و کادر درمان، ارائه خدمات دادند و به نوعی کتابداران، دستیاران پزشکان بودند. از آنجا که در اوایل شروع ویروس کرونا درباره آن اطلاعات و مطالب علمی بسیار کمی وجود داشت، نسبت به جستجوی در فضای وب مبادرت گردید. مشکل عمده در این زمان مبحث آلودگی اطلاعات و شایعات بسیار بود. مثلاً شایعه عدم استفاده از ماسک در شیوع آن در ابتدا متاسفانه بسیار موثر بود.

وی افزود: طبق ساز و کار تعریف شده در دانشگاه، مقالات و مطالب علمی در سامانه دانشگاه بارگزاری و پزشکان و کادر درمان نسبت به آن بازخورد می‌دادند. با همکاری معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه برنامه کاربردی ویروس کرونا طراحی شد و وظیفه تولید محتوا بر عهده کتابداران قرار گرفت. این برنامه از طریق وب سایت دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه قم قابل دانلود است.

 کتابدار دانشگاه علوم پزشکی قم از طراحی پروتکل مراقبتی کتابداران خبر داد و گفت: استفاده از دستکش باعث آسیب به پوست دست است و استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده مطابق پروتکل سازنده است.

وی به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در ارائه خدمات و گردشی‌بودن کتابدارن بخش امانت اشاره کرد. و از قرنطینه 9 روزه کتاب‌های دریافتی در بخشی مجزا خبر داد و خواهان تقویت مهارت‌های حوزه دیجیتال کتابداران جهت ارائه خدمات بهتر شد.

فردوس نادعلی‌زاده مسئول کتابخانه عمومی حضرت ولیعصر(عج) روستای مبارک آباد قم به ارتباط با معلمان روستا جهت معرفی و ترویج فعالیت‌های فرهنگی کتابخانه اشاره کرد و گفت: به علت فقدان برخی از امکانات ارتباطی در مناطق حاشیه شهری و روستایی، رویکرد ارائه خدمات باید تغییر کند.

 این مسئول کتابخانه به ارتباط اعضا و کتابخانه به صورت حضوری اشاره کرد و گفت: داشتن ارتباط فراتر از یک عضو با مراجعان در عدم فراموشی کتابخانه از سوی اعضا بسیار موثر است. ابراز همدردی و شنیدن مطالب و مشکلات آنها در جذب اعضا بسیار سودمند است.

مسئول کتابخانه حضرت ولیعصر(عج) در ادامه مباحث خود به گزارش ایفلا در مورد خدمات در ایام کرونا در سطح جهان پرداخت وگفت: به عنوان مثال در آمریکا، کتابخانه‌های عمومی به طبخ و توزیع غذای گرم میان اعضا و حتی برخی از کتابخانه‌ها، پارکینگ خود را به صورت رایگان در اختیار اعضا قرار می‌دادند. در هند کتابخانه‌ها میان اعضا ماسک رایگان توزیع می‌کردند و در استرالیا نیز کمپین ما برمی‌گردیم به راه افتاد. در بریتانیا کتابخانه‌های عمومی با افرادی که در انزوا قرار گرفته بودند، تماس تلفنی برقرار می‌کردند. چنین شیوه‌های ارتباط‌گیری باعث ارتباط و تقویت نهاد کتابخانه در اذهان جامعه و تاثیرگذاری آن خواهد شد.

وی ارتباط با مدارس و معلمان و دانش‌آموزان در روستا به صورت حضوری در جهت ارائه خدمات کتابخانه خود بسیار سودمند دانست و در انتها به طرح عروسک دانا و اجرای آن در برنامه‌های فرهنگی کتابخانه حضرت ولیعصر(عج) پرداخت.

رخساره محمدی کتابدار کتابخانه عمومی امام علی (ع) ابتدای سخنان خود از دعوت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از کتابداران جهت فعالیت در فضای مجازی و ارسال دستورالعملی جامع جهت فعالیت در این فضا خبر داد  و گفت: فعالیت‌هایی از قبیل ایجاد گروه‌های قصه‌گویی مجازی، نقد مجازی کتاب، ترویج برنامه‌های فرهنگی نهاد از جمله جشنواره کتابخوانی رضوی، تولید محتوای آموزشی، خاطره‌گویی، قصه‌گویی، هایکو کتاب، مثنوی‌خوانی و ارسال تصاویر خلاقانه با کتاب در بستر فضای مجازی انجام شده است. کتابخانه عمومی امام علی (ع) در این ایام بسیار فعال بود.

وی به تهیه راهنمای آموزشی شبکه‌های مجازی، نحوه استفاده از برنامه شاد و طاقچه برای اعضا اشاره کرد و بزرگترین مشکل در ارائه خدمات در این ایام را عدم آشنایی و نداشتن تلفن همراه هوشمند اعضا و عدم آگاهی والدین آنها دانست.

لازم به ذکر است که سومین نشست انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی استان قم در این زمینه، دوشنبه هفته بعد 12 خرداد ماه ساعت 21:30 از طریق صفحه اینستاگرام انجمن برگزار خواهد شد. موضوع سومین نشست بیان تجربیات سایر کتابخانه‌های استان قم در بحران کرونا خواهد بود.