پنجمین نشست روسای کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو اکو برگزار شد

به گزارش لیزنا، پنجمین نشست روسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو، با حضور کشورهای آذربایجان، افغانستان، ازبکستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، قزاقستان و قرقیزستان امروز 25 خردادماه،‌ به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به صورت مجازی برگزار شد.

اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان نخستین سخنران در پنجمین نشست روسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو بر استفاده از ظرفیت های فرهنگی کشورهای عضو اکو تاکید کرد و گفت: برپایی نشست روسای کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو، اقدامی ارزشمند در جهت ایجاد همگرایی، قرابت، گسترش اشتراکات فرهنگی و پیوند عمیق میان مردم در منطقه اکو است.

وی درباره ضرورت برپایی نشست روسای کتابخانه های ملی عضو اکو گفت: در دورانی که جنگ و نزاع کشورهای منطقه را در بر گرفته، ما تلاش می‌کنیم که گفتگو را آن هم در عرصه فرهنگ و کتاب با یکدیگر داشته باشیم. بنابراین امروز بسیار خرسندم که بار دیگر گردهم آمده ایم و پنجمین نشست روسای کتابخانه های ملی عضو اکو را افتتاح می کنیم. این اقدام فرهنگی در این مجمع منطقه ای سال ها است که سبب همگرایی و قرابت ما ساکنان منطقه اکو شده است که هر کدام از ما از خاستگاه تاریخی چند هزار ساله و تمدنی کهن بهره مند هستیم.

بروجردی ادامه داد: امروز نه تنها منطقه، بلکه جهانیان از آبشخور فرهنگ و تمدن منطقه ما و میراث پدران و اجداد ما از شعر و موسیقی و هنر گرفته تا حکمت و فلسفه و ادبیات و ریاضی بهره مند می شوند. همین فرهنگ مشترک سبب ساز ظرفیتی عمیق برای پیوند میان ملت ها و فرصتی نوین برای توسعه فرهنگی در منطقه اکو شده است که ما سال هاست آن را در قالب مجمع روسای کتابخانه های ملی پاس داشته ایم.

وی گفت: همه ما به خوبی می دانیم که کتابخانه ها کانون و مراکزی برای صیانت از حافظه ملی و تاریخی کشورها به شمار می آیند که فقدان و یا کم کاری آنها منجر به آسیب فرهنگی و تمدنی خواهد شد. در این راستا کتابخانه ها از دیرباز تلاش کرده اند تا با گذر از رخدادهای تلخ و شیرین، میراث ارزشمند ملی خود را حفظ نمایند و در اختیار نسل های بعدی قرار دهند. بر این اساس و همین طور اقتضائات بین المللی و منطقه ای، همه ما موظف هستیم که بار دیگر دست در دست هم نهیم و فرصت های بیشتر ی را برای حفظ تاریخی حافظه ملی خود و همین طور منطقه اکو رقم بزنیم. ما باید مصمم تر از قبل به تبادل اطلاعات و تبدیل اطلاعات به دانش و خرد همت گماریم و از این طریق فرایند توسعه فرهنگی را در منطقه شدت بخشیم.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تاکید کرد: با توجه به اهداف اکو برای اقدامات مشترک فرهنگی در منطقه، لازم است تا بار دیگر بر نقش حیاتی فرهنگی میان کشورها تاکید کنم. نقشی که از سال های دور ما را کنار هم قرار داده و فارغ از مرزهای سیاسی دیروز و امروز، همگان را به هم افزایی و یک زیست مسالمت آمیز تشویق نموده است. در سال های گذشته کشورهای عضو روابط خوب و ممتازی را با یکدیگر تجربه کرده اند و هر کدام تلاش کردند تا با تبادل امکانات و تجربیات یکدیگر را یاری رسانند. همکاری خوب کشورها در حوزه برنامه حافظه جهانی یونسکو و شرکت در کارگاه های حفاظت و مرمت نسخ خطی از برجسته ترین همکاری مشترک در زمینه حفظ میراث مستند و تاریخی در منطقه اکو بوده است. خوشبختانه موسسه فرهنگی اکو نیز با تلاش های مداوم توانسته است که ارتباط میان کشورهای عضو را زنده نگاه دارد.

وی ادامه داد: همانطور که در نشست سوم و چهارم تاکید کردیم از ضرورت های امروز برای کتابخانه های ملی، ایجاد امکانات و زیرساخت های دسترس پذیری و دیجیتال سازی منابع فرهنگی خصوصا نسخ خطی می باشد. از آن جا که در جای جای منطقه فرهنگی ما، نسخه های خطی ارزشمندی نهفته است شناسائی آنها و به اشتراک گذاشتن نسخه دیجیتال می‌تواند به توسعه دانش کمک کند بنابراین لازم است تا ضمن شناسایی نسبت به حفاظت و دسترس پذیری آنها اقدام فوری صورت پذیرد. در اینجا مجدداً درخواست مورد توافق در نشست چهارم را یادآوری می‌کنم که مقرر شد اقدام به تأسیس پورتال مشترک میان کشورهای عضو توسط کتابخانه ملی ایران در همین راستا قرار گیرد، این پورتال مجازی مشترک می تواند کانونی برای سایر مستندات فرهنگی از جمله کتاب ها، مقالات، نشریات و پایان نامه هایی باشد که در حوزه کتابخانه‌های ملی کشور های عضو اکو نگاشته شده اند و خود منبعی برای غنی سازی فرهنگ منطقه ما به شمار می آیند.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: به عنوان تجربه زیسته در دوران کرونا کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، اقداماتی به عمل آورد که می‌تواند نمونه ای از همراهی با حوزه الکترونیک، دیجیتال و فن آوری‌های جدید همچون هوش مصنوعی باشد و دانشجویان و محققین بهره لازم را ببرند. با توسعه اینترنت و روند جهانی شدن، مفاهیمی چون جمع سپاری در رویکرد پلتفرمی بسیار حائز اهمیت است. در دنیای امروز و با توجه به روند تصاعدی و رو به رشد تولید منابع دیجیتال، دیگر با رویکردهای سنتی نمی توان پاسخگوی نیازهای کاربران بود. لازم است بسترهای مشارکت شهروندان و به ویژه نخبگان و نوآوران در فراهم آوری، توصیف و اطلاع رسانی منابع اطلاعاتی فراهم شود. کتابخانه ملی ایران کاربرد فناوری های نوینی چون هوش مصنوعی، تحلیل داده های کلان، بلاک چین ، یادگیری عمیق و غیره را  برای بهبود خدمات کتابخانه ای و آرشیوی و غنی سازی تجربه کاربری مورد استفاده قرار داد.

بروجردی عنوان کرد: مرکز نوآوری و توسعه کسب و کارهای داده محور کتابخانه ملی ایران نیز در سال 2020 به همین منظور بازگشایی شد. به نظر می‌رسد که توسعه ظرفیت های حوزه «لیبتک» می تواند به عنوان ماموریتی نوین در کتابخانه های ملی دنیا درنظر گرفته شود. گزارش کاملی از اقدامات ایران در حوزه«لیبتک» به «ایفلا» و «ایکا» نیز ارائه شده است. همچنین کتابخانه ملی ایران آمادگی دارد تجربیات و دستاوردهای خویش را در زمینه «لیبتک» با سایر کشورها به اشتراک بگذارد.

وی تصریح کرد: از دیگر اقدامات مشترک میان کشورهای عضو توجه به ظرفیت ها و امکاناتی است که هر کشوری از آن بهره مند است و می تواند آن را در اختیار سایرین قرار دهد. کتابخانه ملی ایران در سال های گذشته همواره تلاش کرده است تا برگزاری کلاس های آموزشی و کارگاه های متعدد در زمینه نسخ خطی و مرمت آنها دانش خود را بادیگر کشورها به اشتراک بگذارد توسعه این گونه اقدامات میان سایر کشورها می تواند پیوندهای کاری و حرفه ای را گسترش دهد و هسته فرهنگی کشورهای عضو را بیش از گذشته تقویت کند.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: همچنین کتابخانه ملی ایران در سال گذشته با راه اندازی چهار سامانه مجزا در حوزه نسخ خطی، نشریات و کتاب و سند گام مهمی را برای ایجاد بستر ارتباط با محققین فارسی زبان ایجاد نمود که امیدواریم بتوانیم در آینده این خدمات را به سایر زبان های حوزه اکو نیز ارائه دهیم.

بروجردی تصریح کرد: آمادگی کشورهای عضو اکو در برابر خطرات و بلایای طبیعی و غیر طبیعی مثل جنگ از دیگر نیازهایی است که باید در اولویت برنامه ریزی های کشورهای عضو قرار گیرد. بحران پاندمی کرونا در سال گذشته به یکی از منحصر به فرد ترین تجربیات بشر تبدیل شد و کتابخانه ها نیز در این زمینه تحت تاثیر قرار گرفتند. تجربه یک سال گذشته ما را با تهدیدها و فرصت های جدیدی آشنا ساخت که لازم بود آن را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم. گفت و گوهای امروز ما قطعا راهگشای اقدامات آینده در زمینه مهار چنین بحران هایی خواهد بود.