«جایگاه فردوسی در زبان فارسی» بررسی شد

به گزارش خبرنگار لیزنا، نشست «بررسی جایگاه فردوسی در زبان فارسی» با حضور دکتر حمیدرضا اردستانی رستمی، شاهنامه‌پژوه برجسته کشور روز یکشنبه 25 اردیبهشت 1401 در سرای علمی- فرهنگی دانشگاهی سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.

پیش از آغاز رسمی مراسم و سخنرانی دکتر اردستانی رستمی، دکتر حامد علی اکبر زاده، رئیس انتشارات جهاد دانشگاهی صحبت کرد و ضمن تبریک امروز به علاقه‌مندان فردوسی گفت: مطالب و صحبت‌هایی که توسط مهمانان عزیز بیان می شود در مجلات کتاب جهاد دانشگاهی ما منتشر خواهد شد و امید است که مطالب مطرح شده مفید واقع شود.                                                                                                                                             

دکتر حمیدرضا اردستانی ضمن فرستادن درود به حضار و کسانی که ایجاد زمینه برای این نشست را به وجود آوردند گفت: با توجه به دغدغه های ما که روز به روز بیشتر می شود و به همان اندازه بیشترین چیزی که آسیب می بیند فرهنگ است واجب است که برای بهبود اوضاع، به طور کلی بیشتر توجه مان به سمت و سوی فرهنگ پیش رود، در واقع به سمتی پیش رویم که برای فرهنگمان از جمله فردوسی و شاهنامه بتوانیم کاری انجام دهیم. 

وی با توجه به اینکه زبان فارسی ریشه در زبان های ایرانیِ دیگر دارد، گفت: ما سه دوره زبانی را پشت سر گذاشته ایم: دورۀ اول، دورۀ باستانی است که در این دوره مردمِ ایران به زبان‌هایی چون فارسی باستان، اوستایی، مادی و سکایی تکلم می کردند. البته از فارسی باستان  کتیبه های هخامنشی را داریم و این زبان، زبان مردم در نیمۀ غربی ایران بوده است و از زبان اوستایی که زبان نیمه شرقی مردم ایران بوده است کتاب مقدس زرتشتیان را داریم. دورۀ دوم، دورۀ میانه است. در این دورۀ میانه، دو شاخۀ غربی و شرقی زبان را داریم و در شاخۀ غربی، زبان پارسیک یا همان فارسی میانه و زبان پهلوانیک یا پارتی را می‌بینیم و در شاخۀ شرقی، سغدی، بلخی، سکایی و خوارزمی متکلم داشته است. دورۀ سوم، دورۀ جدید است که فارسی دری رواج می یابد و میراث مکتوب گرانبهایی از این زبان داریم.

اردستانی رستمی راجع به فردوسی و زبان فارسی و نسبت این دو با هم گفت: ما باید بدانیم که فردوسی دقیقاً چه جایگاهی و نقشی در پاسداشت زبان فارسی داشته است. از خیلی قبل ما دائما این مسئله و موضوع را شنیده ایم که اگر فردوسی نبود، زبان فارسی هم پایداری و پایندگی نداشت.  او ادامه داد: اگرچه فردوسی نقش چشمگیری در پایندگی زبان فارسی داشته، اما باید بدانیم که پیش از او، مردم ایران و برخی حُکّام ایرانی چون یعقوب لیث صفاری، سامانیان و... در حفظ زبان فارسی کوشیدند.

اردستانی رستمی دربارۀ خود فردوسی که موضوع اصلی این نشست بود گفت: فردوسی گنجینه ای بزرگ از واژگان فارسی در شاهنامه فراهم کرد و به ما نشان داد که چه ظرفیت بزرگی در زبان فارسی برای نوشتار وجود دارد. او نادرستی سخن کسانی چون ابوریحان بیرونی، ابوحاتم رازی و... که زبان فارسی را ناتوان در نوشتن علوم می دانستند، نشان داد. اگر فردوسی نبود شاید قدرت نوشتاری که ما در فارسی تا به امروز داشته ایم هیچ موقع پدیدار نمی شد.

حمیدرضا اردستانی رستمی درپایان سخنان گفت: ما می توانیم بگوییم فردوسی ستونِ بنایِ بزرگِ کاخ زبان فارسی بوده و مطمئنا نقش بزرگی در پاسداشت زبان فارسی داشته است؛ اما دیگران  هم در حفظ زبان فارسی دخیل بودند و باید به این نکته توجه کنیم. ما حقیقتا باید قدردان فردوسی باشیم و هر از گاهی بزرگداشتی برایش بر پا کنیم و شاهنامه را به صورت علمی و به دور از نگاه های نادرست به جامعه بشناسانیم.

گزارش: غزاله ورقائی