لزوم اصلاح قانون تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی و ساختار انجمن‌ها

به گزارش لیزنا، نخستین جلسه دورۀ جدید هیات امنای جدید کتابخانه‌های عمومی کشور سه شنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۱ با حضور اعضای حقیقی و حقوقی متشکل از محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، علیرضا مختارپور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، یاسر احمدوند، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن پرویز، نویسنده، فعال فرهنگی، عصمت مؤمنی، عضو ﻫﯿئت ﻋﻠﻤﯽ ﮔﺮوه ﻋﻠﻢ اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶﺷﻨﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﯽ، فاطمه عزیزآبادی فراهانی، عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، پرویز سروری، رئیس شورای عالی استان‌ها، امیرحسین بانکی پور، نماینده ناظر در مجلس شورای اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین مهدی رجایی نیا رئیس فرهنگ، گردشگری و امور ورزش سازمان برنامه و بودجه کشور و همچنین جمعی از معاونان و مدیران نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار شد.

کتابخانه‌های عمومی مؤثرترین حلقه فرهنگی
محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست با اشاره به معرفی اعضای هیأت امنای کتابخانه‌های عمومی و تشکر از رئیس جمهور برای امضای حکم اعضای جدید گفت: ان‌شاءالله این کار مهم و اساسی را با مشورت و همکاری این مجموعه گران‌قدر به پیش خواهیم برد. معتقدم با ظرفیت‌هایی که در این هیات وجود دارد، می‌توانیم مشکلات و چالش‌های پیش روی نهاد را برطرف کنیم.

وی با تقدیر از خدمات دبیرکل سابق نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: آقای مختارپور سال‌های متمادی در این حوزه زحمت کشیدند و منشأ خیر و برکت بودند و امروز در مجموعه مرکز اسناد و کتابخانه‌ ملی مشغول خدمت هستند. حضورشان در هیات امنا برای ما بسیار مغتنم است. جناب آقای رمضانی هم از مدیران جوان انقلابی و فعال هستند که سال‌های سال با توانایی‌ها و فعالیت‌های ایشان از نزدیک آشنایی دارم و معتقدم که ان شاء الله این کار را با قدرت انجام خواهند داد. ترکیب جدید هیات امنای کتابخانه‌های عمومی نوید یک دورۀ پربار را در حوزه کتابخانه‌ها می‌دهد و بنده هم در خدمت شما هستم تا بتوانیم گام‌های مهمی را در این حوزه برداریم.

رییس هیأت امنای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با تأکید بر لزوم حمایت از کتابخانه‌های عمومی به‌خصوص در مناطق کمتر برخوردار گفت: طی مدتی که در وزارتخانه مشغول خدمت بوده‌ام، سفرهای استانی بسیاری رفته‌ام که بر این اساس می‌توانم بگویم مؤثرترین حلقه فرهنگی ما در شهرستان‌ها کتابخانه‌های عمومی هستند. باید نگاه ویژه‌ای به این حوزه داشته باشیم، چرا که در غیر این صورت کتابخانه‌های عمومی شهرهای محروم از بین خواهند رفت.

از فعالیت‌های توسعه‌ای تا اقدامات ترویجی
مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد هم در این نشست به ارائه گزارش مختصری از فعالیت‌های صورت گرفته در نهاد طی سال‌های اخیر پرداخت و گفت: تعداد کتابخانه عمومی نهادی در دوره مدیریت فعلی نهاد از ۲۱۶۳ باب در پایان سال ۱۳۹۲ به ۲۷۳۱ باب در پایان سال ۱۴۰۱ رسیده که تعداد ۵۶۸ باب به میزان ۲۶.۲ درصد اضافه‌شده است. همچنین حدود ۵۶۸ باب کتابخانه عمومی نهادی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱ به کتابخانه‌های عمومی کشور اضافه شده است. در ۲۷۳۱ کتابخانه نهادی یاد شده، ۵۲۲۳ کتابدار به ارائه خدمات مشغول‌اند و ۲۱۸۳ نفر در ادارات شهرستان‌ها، ادارات کل استان‌ها و ستاد مرکزی نهاد مشغول خدمت هستند.

وی درباره بهره برداری از کتابخانه‌های مرکزی و سیار نیز گفت: در حال حاضر، ۱۱ استان (خراسان رضوی، ایلام، همدان، خوزستان، سمنان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، خراسان شمالی، اردبیل، کردستان و یزد) دارای کتابخانه مرکزی است که کتابخانه‌های مرکزی مشهد، یزد و سنندج در سه سال گذشته با طراحی جدید و بیش از ۴۰ خدمت به بهره‌برداری رسیده‌اند. همچنین تاکنون در ۱۷ استان کشور، کتابخانه سیار راه‌اندازی شده است و در حال حاضر، ۳۴ واحد فعال (۳۲ کتابخانه سیار نهادی، ۱ کتابخانه مشارکتی و ۱ کتابخانه سیار مستقل) است.

دبیرکل نهاد در ادامه به برخی خدمات جدید ارائه شده در کتابخانه‌های عمومی از جمله ایجاد دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی، اتاق علم، ساختکده، پیک کتاب، طراحی خدمات کوله کتاب، گالری، بخش نسخ خطی، خدمات به گروه‌های خاص، پیشخان خدمات کتابخانه‌ای و همچنین برخی برنامه‌های ترویجی نهاد همچون یازدهمین جشنواره کتاب‌خوانی رضوی، دوسالانه کارتون کتاب، همکاری با بنیاد بازی‌های رایانه‌ای، جشنواره سرود آوای کتابخانه و فعالیت محافل ادبی و انجمن‌های کتابخانه‌های عمومی پرداخت.

لزوم اصلاح قانون تأسیس نهاد و ساختار انجمن‌ها
در ادامه این نشست علیرضا مختارپور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره چالش‌ها و مشکلات قانون تأسیس نهاد گفت: مسائل و مشکلات متعددی پیش روی نهاد است؛ ما برای بحث تغییر قانون تأسیس نهاد مسیری را پیمودیم که تا امروز به انجام نرسیده است. بر همین اساس پیشنهاد روشن و مصرانه من این است که در جلسه خارج از روند این جلسات هیأت امنا یکی دو ماده را به‌صورت ماده واحد پیشنهاد دهیم و در ادامه از طریق مجلس قانون را اصلاح کنیم. همچنین مسائل پیرامون دبیری انجمن‌های کتابخانه‌های عمومی نیز باید حل شود؛ چرا که در غیر این صورت این مشکلات ادامه پیدا خواهد کرد.

نقش و جایگاه نهاد و شهرداری در اداره کتابخانه‌های عمومی
حجت الاسلام مهدی رجایی نیا نماینده سازمان برنامه و بودجه کشور در هیات امنا نیز در این نشست گفت: اگر بخواهیم مشکلات این بخش برطرف شود باید به اصلاح قانون موجود نهاد پرداخت. اینکه شهرداری‌ها برای پرداخت نکردن سهم کتابخانه‌ها نامه نگاری می‌کنند اقدام درستی نیست، بلکه برعکس باید با دو دست این پول را تقدیم کتابخانه‌ها کنند.

پرویز سروری، رئیس شورای عالی استان‌ها نیز در این نشست با اشاره به لزوم یافتن راهکاری برای تأمین هزینه‌های اداره کتابخانه‌های عمومی تاکید کرد.
محسن پرویز نیز با اشاره به جایگاه ویژه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در حوزه فرهنگ عمومی و ترویج کتاب‌خوانی عنوان کرد: به نظر بنده باید ارتباط نهاد، وزارت ارشاد و شهرداری‌ها مورد بررسی قرار گیرد و راه حل‌های کاربردی بر اساس سیاست‌گذاری در امر کتاب‌خوانی بکار بسته شود. طبیعتاً ترویج کتاب‌خوانی و کتابخانه‌ها از طریق نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور باید انجام شود و اگر قرار باشد برای این هدف تعداد مراکز مختلفی وجود داشته باشد، باعث مشکلات و چالش‌های مختلف خواهد شد.
 
امیرحسین بانکی پور، نماینده ناظر در مجلس شورای اسلامی نیز در سخنانی گفت: مجموعه مباحثی که در این جلسه مطرح شد در باب اینکه کتابخانه‌ها زیر مجموعه نهاد باشد، باید به گونه‌ای پیش رود که انگیزه شهرداری‌ها نیز کاهش پیدا نکند.

فاطمه عزیزآبادی فراهانی نیز با تأکید بر نقش نهاد در حوزه ترویج کتاب‌خوانی در کشور گفت: بحث اصلاح قانون یکی از تکلیف‌های جدید در دوره جدید هیئت امنا است.

عصمت مؤمنی نیز در ادامه این نشست در سخنانی کوتاه گفت: اگر با دستور دولت برخی نهادها بتوانند به واسطه حمایت از نهاد کتابخانه‌ها از مالیات مشاغل معاف شوند، می‌توان سایر دستگاه‌ها و ارگان‌های اقتصادی را پایه کار فعالیت فرهنگی به‌خصوص حمایت از کتاب و کتاب‌خوانی آورد.

گفتنی است وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان این نشست احکام اعضای جدید هیات امنای کتابخانه‌های عمومی را اعطا کرد.