خلق ارزش مشترک، روایت جمعی مشترک ایجاد می‌کند

به گزارش لیزنا، به مناسبت دهمین سالگرد تأسیس مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم (مکتا)، نشستی با حضور مدیران کتابخانه‌های تخصصی، اساتید برجسته علم اطلاعات و دانش‌شناسی و پیشکسوتان این حوزه در روز پنج‌شنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ در کتابخانه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

دکتر معینی پور رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی در این نشست با تاکید بر صحبت های  دکتر فتاحی گفت: براساس فضایی که در حوزه کتابداری وجود دارد باید به دو نکته اشاره کنیم: در سال 86 بنده کاری را درباره روند مدیریت دانش در فضای دینی کشور برای معاونت پژوهش حوزه های علمیه انجام دادم و این ایده را پیگیری می کردم. تا آن زمان درباره این موضوع در حوزه علمیه صحبت نشده بود که ما در روند تولید دانش در حوزه های مختلف مثل تفسیر و فقه و کلام و ... با توجه به اصالت علوم دینی که در حوزه های علمیه هست، آیا امکان مدیریت دانش و پیداکردن خلأ دانشی در حوزه های علمیه وجود دارد یا خیر؟ آن زمان من با این فضا آشنا شده بودم و در آن دوره با اساتید دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه تهران شروع به گفتگوهای عمیق و تولید مقالات متعدد کردیم. آن کار منجر به شکل گیری واحدی به نام «مدیریت نشریات علمی و مدیریت فرایند تولید دانش درحوزه های علمیه» شد. بعد دوم مغفول ماند ولی بعد اول آن منجر به ایجاد ماده واحده شورای عالی انقلاب فرهنگی برای شکل گیری قطب های علمی، انجمنها و نشریات علمی در حوزه های علمیه شد. ولی باز هم چیزی که برای مدیریت دانش مد نظر بود محقق نشد. اگر در روندی که بحث کتابداری را پیگیری می کنیم و طبق وظیفه ای که به عهده کتابخانه ها هست، بتوانیم به دایره مدیریت دانش وارد شویم فکر می کنم که دغدغه دسترسی خیلی سریع و عمومی همه کاربران اعم از عمومی و تخصصی به آثار و منابع و مدارک، برطرف شود.

دکتر معینی پور پیرو سخنان دکتر فتاحی به این نکته اشاره کرد: خلق ارزش مشترک، طبیعتاً یک روایت جمعی مشترک ایجاد می کند و طبیعتاً یک کنش جمعی مشترک در نهایت ایجاد خواهد کرد. هر خلق ارزشی که منجر به تحول فردی و اجتماعی نشود، ارزش نیست و ثمره اجتماعی هم نخواهد داشت. اگر ما بتوانیم کتابخانه ها را به فرایند تولید دانش وارد کنیم همان طور که در کتابخانه هایی مثل کتابخانه آستان قدس و کتابخانه مجلس و ... شکل می گیرد، امکان بقای کتابخانه ها وجود دارد. اما اگر خودمان را از محیط دانش دور کنیم و صرفاً به حفظ و نگهداری و مرمت و توسعه زیرساختهای کتابخانه ای و ... بپردازیم، خیلی نگران کننده است، طبیعتاً عرصه کتابداری و اطلاع رسانی که بسیار حوزه مهمی است و هر کس در هر حوزه علمی مرهون این شاخه علمی هست، عمر چندانی برایش متصور نمی تواند باشد و صرفاً ما می توانیم کار تراثی انجام دهیم یا کار نمایشگاهی بکنیم که در نوع خود خوب است و خلا تاریخی و هویتی را پر می کنیم و برای آینده نظام اجتماعی و توسعه مرزهای ارتباطی بین نسلها کارکرد خوبی دارد.

وی با اشاره به اینکه ما در توسعه مرزهای ارتباطی بین نسلها ضعف جدی داریم عنوان کرد: کتابخانه های ما در واقع به لایه نفی گسست هویتی و تاریخی کمتر وارد شده اند و در این قسمت هم نتوانسته است خلق ارزش کند. چون یکی از کارکردهای کتابخانه ای در جهان، پرکردن گپ تاریخی و هویتی است که این مسئله برعهده کتابخانه هاست. کار خوبی که مکتا در این زمینه انجام می دهد طبیعتاً بخشی از آن سرریز تامین هویتی و تاریخی و گسست نسلی در نظام اجتماعی است.

وی در ادامه افزود: نکته دیگری که باید به آن اشاره شود، اتحادیه ای مثل مکتا باید به صورت غیررسمی توسعه پیدا کند و این مزیت مکتاست. باید کنشگری خود را در مرزهای حاکمیتی توسعه دهیم برای دو منظور؛ یکی استفاده تاریخی و هویتی که با رویکرد کتابداری سنتی مُلائم است، دیگری با رویکرد حوزه دانشی و مدیریت دانش که باید هر کسی در حوزه تخصصی خودش دستی بر آتش داشته باشد و کسوتی در آن حوزه داشته باشد تا در مدیریت دانش حوزه خود تأثیرگذاری کند. با این رویکرد، تصحیح نسخ و احیاء تراث ما سویه دیگری پیدا می کند و در روند مدیریت هویتی آینده کار کتابداری و اطلاع رسانی و تصحیح نسخ و میراث داری و حفظ و نگهداری انجام می شود.

گفتنی است، مجمع کتابخانه‌های تخصصی حوزوی و دانشگاهی استان قم (مکتا)، نهادی با ۵۰ عضو است که با هدف ایجاد تعامل میان کتابخانه‌ها و تبادل تجربیات مدیران، ارتقای دسترسی به منابع علمی و تسهیل پژوهش‌های تخصصی تأسیس شده است. این مجمع طی یک دهه گذشته با اجرای برنامه‌های مختلف، نقشی مهم در تقویت همگرایی و همکاری میان کتابخانه‌های تخصصی ایفا کرده است.