تصمیم گیری در مورد محتوای نشستها درکنگره: سوی حرفه، یا سوی دانشگاه

لیزنا؛ سید ابراهیم عمرانی، سردبیر: چقدر زیبا و شعف انگیز است که دیگر می توان از عبارت "هرساله در کنگره .... " استفاده کرد، بالاخره الآن ارجاعمان به بیش از ۶۰ نشست است که برگزار شده و در کنگره هفتم اگر بخواهیم بنویسیم باید بگوئیم دربیش از  ۱۰۰ نشست. چقدر تحسین برانگیز است. انجمن در طی ۴ سال ۶۰ همایش موضوعی و پی در پی برگزار کرده است که هریک خود، یک سمینار یا میزگرد موضوعی مجزا بوده‌اند. اگر با پیش نشستها که دست کمی از خود نشستها ندارند، بخواهیم جمع بزنیم،‌ که از امسال پیش نشستها هم پیاده سازی و مستند می‌شوند،  قطعا باید بگوئیم نزدیک به ۲۰۰ نشست برگزار شده و سابقه علمی و اجرایی انجمن را پیش چشم همه انجمنهای علمی برجسته و درخشان می‌کند.

اگر از زاویه نیروی انسانی درگیر در کنگره حرف بزنیم، و لطف کنیم از افرادی که محور همواره خودشان هستند (که اگر روم به دیوار در نشست بالا ننشسته باشند، پس یک عده خاص دور همی دارند برگزار می کنند)، بگذریم، واقعا تنوع و فراونی نیروهای مشارکت کننده در بحثها بسیار خوب بوده و هست. به ویژه اگر به مجموعه نشستها و مقالات منتشر شده سری بزنید و ببینید که افرادی که در تالارها به پرسش و پاسخ پرداخته‌اند، را هم باید به این جمع اضافه کنید، که صحبتهای بسیار خوبی در نشستها طرح کرده اند. همینجا از کمیته اجرایی خواهش می کنم آمار استادان و خبرگانی که فقط در سال گذشته و حتی همه چهار کنگره قبلی مشارکت داشته اند، روی بنری در صفحه اول سایت کنگره بصورت ثابت قرار دهند تا همه ببینند که اگر اشتباه نکنم با بیش از ۱۰۰ نفر در هر کنگره مواجه می شویم که ترکیبی ۶۰ درصدی از اساتید و  ۴۰ درصدی از خبرگان و کارشناسان دارد که ترکیب بسیار خوبی برای یک سال کنگره است، به ویژه که فراوانی این تعداد استادان از همه دانشگاههای کشور باشد چه دانشگاههای تهرانی و شهرستانی و چه دانشگاههای وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد باشد. و به اینها اضافه کنیم دست کم بیست استادی که از کنگره اول تا کنون از خارج از کشور میهمان حضوری یا ویدئویی کنگره بوده‌اند.

استقبال بسیار خوب دانشجویان در کارهای اجرایی این چند ماه گذشته نتیجه سازماندهی خوب دبیر اجرایی سرکار خانم خراسانچی است و هر وقت گذارم به دبیرخانه کنگره می افتد و جمعی از جوانان را می بینم که دارند با جدیت تلاش می کنند، باز هم به آینده امیدوار تر می‌شوم  و به وجود این جوانان افتخار می کنم. امسال کتابدارانی داریم  که چهار کنگره را داوطلبانه و در کسوت دانشجویی همراهی کرده‌اند و امسال باز هم دارند در کادر اجرایی و این بار به عنوان کتابدار شاغل، داوطلبانه تلاش می‌کنند، و دیگر دانشجو نیستند. باید به استادان بزرگ کار داوطلبانه خانم میرهادی و خانم انصاری بگوییم که روحیه شورایی اینجا هم منتشر شده و بچه‌ها با دل و جان دارند به انجمن کمک می‌کنند و منابع مالی ناچیز کنگره را با منابع انسانی عظیم خود، جایگزین و جبران می‌کنند.

و اما دردسرهای دبیر علمی، که واقعا بصورتی تحسین برانگیز در تلاشی بدون وقفه است، کم نیست. دکتر محمد زره ساز، را باید یک انجمنی و یک داوطلب بزرگ نام بگذارم. با همه وجود در خدمت کنگره و انجمن و ناظر بر کار یکایک کارگروهها و کمیته‌ها است و تلاش می کند،‌ همه کارگروهها و کمیته‌هایی که کار خود را در چارچوب شیوه نامه انجام داده‌اند، به کنگره برسند.

و اما کمیته ها و کارگروهها در سال جاری به دلایل مختلفی از جمله انتخابات هیات مدیره و تغیرات مختلف،‌ اندکی دیرتر به آمادگی رسیده‌اند ولی خوشبختانه رسیده‌اند و به امید خداوند در کنگره ارائه‌های خوبی خواهند داشت.

مساله ای را که می خواهم مطرح کنم، مساله‌ای است که در سالهای گذشته هم داشته‌ایم و خوب است که به بحث گذاشته شود. در هر کمیته، هر بار موضوعهای مختلفی روی میز قرار می گیرد و هر سال این اولین بحث کمیته‌ها است. که خوب این موضوعها هست و حال در دو ساعت کاری در نشست کنگره، کدام موضوع اولویت دارد؟ مثالهای مختلفی داریم و در سالهای گذشته نهایتا هربار یک بخش به امید بررسی در سالهای بعد رها شده است. ما برای نشست کتابداران و کتابخانه‌های پزشکی دو سال اول و با توجه به حرفه‌ای بودن کنگره، موضوعهای فنی حرفه ای و باز آموزی کتابداران و کتابداران بالینی را داشتیم تا این که اساتید اشاره فرمودند که مسایل آموزشی کتابداری پزشکی، باید مورد بررسی قرار داده شود، و باید سوالات اساتید و دانشجویان پاسخ داده شود و در دو کنگره سوم و چهارم به مسایل آموزشی حوزه کتابداری پزشکی پرداخته شد. و امیدوارم در پنجمین کنگره از کتابداران کتابخانه‌های پزشکی باز هم برنامه‌ای منسجم و پر بار ببینیم، ‌و جلسات جدی و پرکار این کمیته همین نوید را می‌دهد.

لیکن این موضوع در همه کمیته ها و کارگروهها دیده می‌شود و خاص یک کمیته نیست، به ویژه در کمیته هایی که ترکیبی از استادان و خبرگان و حرفه‌ایها است. به وضوح لمس کرده‌ام که استادان موضوع را به پایان نامه‌ها و پژوهشهایشان می‌کشانند، و از مسایل درون حرفه فاصله دارند، و خبرگان صحبت را به حل مشکلی در فضای حرفه‌ای خود می‌کشانند. استادان آخرین دست‌آوردهای علمی را دوست دارند مطرح کنند، و شاید اندکی هم این انگیزه باشد که همگان بدانند که ما به روز هستیم و مطالب تازه را می‌خوانیم و تحقیق می‌کنیم و خبرگان نگران از دست رفتن کتابخانه‌ها هستند و درگیریهایشان با مدیریتهای سازمان مادر. و اینکه این تحقیقات تازه جهانی چرا هیچ تغییری در فضای کتابخانه‌ها نمی‌دهد و چرا این تحقیقات هیچیک عملیاتی نمی‌شوند.

با وصف بالا، انگار کنگره به یکی از اصلیترین اهداف خودش نزدیک شده است. اگر به شعارهای کنگره از اولین روز پیدایش برگردیم، در واقع کنگره برای همین برگزار می‌شود، و انتظار جدی می‌رود درک متقابلِ دو سوی این طیف، این شکاف را کمتر کند. محتوای کنگره های پیشین در دست تحلیل است و شاید بخشهای آماده این تحلیل در کنگره امسال ارائه شود،‌ لیکن از ابتدا بر این مساله واقف بودیم که چنین شکافی وجود دارد و استادان و پژوهشگران و آموزشگران، ‌مسایل خودشان و درسهایشان و آئین نامه های آموزشی و پژوهشی را می بینند و از اتفاقات درون حرفه بیخبرند، و در این سوی اغلب حرفه‌مندان، در کتابخانه خودشان مشغول برطرف کردن گرفتاریهای کاری به ویژه در شرایط بسیار سخت این سالها هستند، و از بخش عمده‌ای از اتفاقات تازه‌ای که در جهان در رشته و حرفه‌شان می‌افتد و تغییرات بنیان کن پیش روی بیخبرند یا کمتر خبر دارند. در اولین بیانیه‌های کنگره اول تاکید اصلی راه اندازی چنین کنگره ای بر پر کردن این خلاء و از بین بردن یا کمتر کردن این شکاف بوده است. و شاهد بوده ام،‌اساتیدی که این فضا را لمس کرده اند، از برخوردهای مخاطبان در کنگره درس آموخته اند و در درسهایشان تغییر داده اند، ولی برخی اساتید، که هنوز مساله را درست لمس نکرده اند، تلاش می کنند، به روز ترین موضوعهای اتفاق افتاده در جهان اطلاعات را کشف کنند و سوژه پایان‌نامه‌ای برای یکی از دانشجویان خود کنند (و بارها نوشته شده که در برخی موارد این موضوع نو و تازه، به فنا می رود و فقط اسمی می‌ماند که دستی هم به این سوژه ها مالیده شد)، در جائیکه گاهی دیده می‌شود، این سوژه هنوز در ذهن خود استاد جا نیفتاده است. امیدواریم که همه اساتید از این فضای تعاملی به وجود آمده در تالارهای کنگره به خوبی استفاده کنند، و در کنار گرایشهای نوین خود، به سمت نیازهای واقعی کاربران ایرانی و با استفاده از بهترین امکانات واقعا موجود در فضای علوم اطلاعات در ایران قدم بردارند.    

سخنی با دبیران نشستها: امید که کنگره که با تلاش وسیع دست اندرکارانش این فضا را برای تعامل بیشتر فراهم آورده، بتواند در رسیدن به هدف کم کردن شکاف بین حرفه و دانشگاه موفق شود و موثر عمل کند. وظیفه  دبیران نشستها در ایجاد این فضای تعاملی، طرح چالشها و  نزدیک کردن این دو رکن اصلی حوزه علوم اطلاعات، بسیار مهم و حیاتی است. برای ایشان آرزوی موفقیت می‌کنم و امیدوارم با توجه به تجربه چهارساله کنگره و اینکه این امکان برای دبیران وجود دارد که با بررسی نشستهای سالهای گذشته، نقاط ضعف نشستهای قبلی را شناسایی و با قدرت بیشتری نشستها را اداره نمایند، نشستها از کیفیت بالاتری نسبت به سالهای گذشته برخوردار باشند.  

 عمرانی، ابراهیم. «تصمیم گیری در مورد محتوای نشستها درکنگره: سوی حرفه، یا سوی دانشگاه». سخن هفته لیزنا، شماره ۴63، ۲۰ آبان ۱۳۹۸