کنجکاوم کتابدار چه خواهد نوشت

(لیزنا، گاهی دور/ گاهی نزدیک: 261): زینب صیامی، کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه قم: نوشتن یکی از فعالیت‌های دشواری است که از عهده‌ی هر کسی بر نمی‌آید. بعضی افراد می‌توانند به راحتی بنویسند و برخی دیگر نه. نوشتن جز به انسان به هیچ موجود دیگری تعلق ندارد. انیشتن معتقد بود که" منحصر بودن آدمی و برتری‌اش بر سایر موجودات جهان، در این نیست که انسان قادر به فهم ایده‌هاست، بلکه در فهم این نکته است که میفهمد و می‌تواند فهم خودش را به دیگر انسان‌ها از طریق کلمات منتقل کند". از این رو هویت انسان به نوشتن و موجودیت نوشتن به انسان وابسته است. با اختراع خط و نوشتن بود که گامی بزرگ در تمدن بشری بر داشته شد. در واقع نوشتن یا نگارش کنشی است که انسان به وسیله آن اندیشه‌هایش را به تصویر می‌کشد( فاضلی، ۱۳۸۵). بنابراین شرط لازم برای عینی شدن و علمی شدن آرا و اندیشه‌های افراد نگارش است و بدون گذار از این منزل، کارکرد اصلی نوشتن یعنی ثبت اطلاعات و برقراری ارتباط با دیگران امکان پذیر نخواهد بود.

هر نوشته خود دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است. ویژگی‌های هر نوشته مبنی بر این که چه هدفی را دنبال می‌کند یا برای چه بستری تهیه و تدوین شده باشد متفاوت است‌. این تفاوت به دلیل ماهیت بسترها، مخاطبانی که از نوشته استفاده می‌کنند ایجاد شده است. با این وجود کلیه نوشته‌ها از اجزا و عناصری تشکیل شده‌اند که کم و بیش با هم مشترک هستند( حری، ۱۳۹۱). با این حال، نوشته خواه نوشته‌ای احساسی باشد یا مطلبی برای روزنامه، پایان نامه و خاطرات روزانه، مزایایی برای ذهن دارد. لذا با هدف ترغیب کتابداران و دانشجویان کتابداری به نوشتن، برآنیم تا پیرامون این موضوع که انگیزه و فواید نگارش چیست و چرا باید نوشت، نکاتی را مطرح کنیم.

از دیدگاه‌های مختلف فواید زیادی برای نوشتن بیان شده است. در شان و منزلت قلم و نوشتن از دیدگاه اسلام همین بس که در قرآن کریم سوره‌ای به آن اختصاص داده شده است و سوگند یاد می‌کند" ن و سوگند به قلم و آن چه می‌نویسند". همان گونه که بیان شد نوشتن، محسنات و فواید بسیاری دارد. تصمیم‌ها ، برنامه ریزی‌ها، و مسائلی که بیش از حد فکر را مشغول می‌کند با نوشتن مرتب می‌شود. به بیانی دیگر، نوشتن درمانی، تقویت خود بیان گری، کاهش استرس، بهبود سلامتی، رسیدن به رویاها با نوشتن امکان پذیر است( دره زرشکی، ۱۳۹۱). در ادامه پیرامون فوایدی که کتابداران و دانشجویان کتابداری را به نوشتن ترغیب می‌کند به اختصار بیان خواهد شد از جمله:

افزایش بهره‌ی هوشی: نوشتن به طور طبیعی بهره هوشی را بهبود می‌دهد. هنگام نوشتن، مغز به طور همزمان کار می‌کند تا کلمات خوبی برای نوشتن پیدا کند. افزون بر این نوشتن مهارت واژگانی و نحوه ساخت پاراگراف را بهبود می‌دهد.

افزایش هوش هیجانی: هوش هیجانی توانایی کنترل احساسات خودمان و دیگران در هر شرایطی از زندگی است. نوشتن به شما این امکان را می‌دهد تا با پردازش و آگاهی، احساسات خود را کنترل کنید. افراد اهل قلم در هر شرایطی که باشند درباره‌ی احساسات و عواطف بیشتر یاد می‌گیرند. افزون بر این، معمولا در مورد آن چه که افراد احساس و تجربه می‌کنند درک، مراقبت و تفکر عمیق‌تری دارند.  

افزایش حافظه: نوشتن شکلی از یاد آوری است خواه یک مطلب علمی را به رشته‌ی تحریر در بیاورید خواه یک خاطره. هنگامی که یک مطلبی را می‌نویسید، مجبور هستید برخی از نقل و قول‌ها را به یاد آورید که خود منجر به گسترش حافظه می‌شود.

مهارت ارتباطی را بهبود می‌دهد: همان طور که قبلا نیز اشاره شد نوشتن شیوه‌ای برای برقراری ارتباط است. گاهی اوقات آن چه نوشته می‌شود، از آن چه به زبان می‌آید بسیار عمیق تر است. افرادی که اهل نوشتن هستند، بهتر می‌توانند منظور خود را به مخاطب منتقل کنند. بنابراین، نوشتن می‌تواند مهارت‌های ارتباطی را بهبود بخشد.

قوه‌ی خلاقیت را افزایش می‌دهد: نوشتن، نوعی کار خلاقانه است. از آن جایی که نوشتن مغز و عملکرد احساسی را با هم به کار می‌طلبد این امکان را ایجاد می‌کند که خلاقیت افزایش یابد. کسانی که با کلمات و عبارات بازی می‌کنند، معمولا قوه‌ی خلاقیت بیشتری دارند( فیضی، ۱۳۹۷).

سهیم کردن دیگران در اندیشه و افکار خود یا تبدیل دانش شخصی به دانش اجتماعی: افراد یک جامعه به دلیل علاقه‌ای که به ارتباط با دیگران دارند یا شاید می‌توان گفت به دلیل نیاز به ارتباط با دیگران، مایل هستند اندیشه‌ها و افکار خود را بنویسید تا دیگران نیز از نیات آن‌ها مطلع شوند و به گونه‌ای دیگران را با دانسته‌های خود آگاه و در دانش خود شریک گردانند.

مالک یک اندیشه شدن: با نوشتن می‌توان دانش و اندیشه‌ای را در مایملک خود داشت و با این روش اندیشه‌ای را به نام خود ثبت کرد. قبل از این که گفته شود یک نویسنده می‌نویسد تا برای جامعه مفید باشد، می‌نویسد تا اندیشه‌ای را به نام خود ثبت کند. این دلیل نوشتن، می‌تواند به خاطر این باشد که از سرقت افکار جلوگیری کنند یا قبل از آن که افرادی به آن اندیشه برسند، امتیاز آن را نصیب خود گردانند.

حفظ شغل یا ارتقاء علمی: این بحث در میان نظام‌های دانشگاهی و مراکز پژوهشی رواج بیشتری دارد‌. این گونه افراد برای ثبات و ارتقاء شغلی خود می‌نویسند‌. در جامعه علمی این گونه نوشتن نقش به سزایی دارد و شعار آن‌ها" بنویس و زنده بمان" است( حری، ۱۳۹۱).

بنویسید تا دیده شوید: نوشتن بهترین ابزاری است که با استفاده از آن می‌توانند خودتان و شغلتان را معرفی کنید. در عصر کنونی، رسانه‌های اجتماعی بستر لازم برای دیده شدن را فراهم کرده‌اند. با فعالیت در این فضاها می‌توانید دیده شوید و مردم با شغلتان بیشتر آشنا شوند( صراف زاده، ۱۳۹۶). 

 جمع بندی

نوشتن هم به لحاظ روانی و هم به لحاظ ذهنی مزایای زیادی دارد. نوشتن همچون درختی است که در میوه دادن خساست به خرج می‌دهد اما سایه آن از تمام درختان دیگر سخاوتمند است. با توجه به دروس و شغل کتابداری تمامی موارد ذکر شده از جمله؛ افزایش بهره‌ی هوشی، افزایش هوش هیجانی، افزایش حافظه بهبود مهارت ارتباطی، افزایش قوه‌ی خلاقیت، سهیم کردن دیگران در اندیشه و افکار خود و تبدیل دانش شخصی به دانش جمعی، مایملک اندیشه شودند، حفظ شغل یا ارتقاء علمی و دیده شدن در حوزه‌ی کتابداری کاربردی است‌. بنابراین تنها با کسب توانایی و توانمندی در فعالیت ساده‌ای چون نوشتن می‌توان از انواع لذت‌ها، خلاقیت‌ها و فواید آن بهره‌مند شد. تمام نکات بیان شد تا نوشتن را دوست بداریم و آن را پیچیده‌تر و دشوارتر از آن چه هست نپنداریم و با در نظر گرفتن تمامی فواید، خود را برای نوشتن ترغیب کنیم.

 منابع و مآخذ

حری، عباس( ۱۳۹۱). آیین نگارش علمی. تهران: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور.

دره زرشکی، علی رضا( ۱۳۹۱). با نوشتن، حالتان را خوب کنید. بازیابی ۴ آبان ۱۳۹۸، از http://gppnu.mihanblog.com/post/357

صراف زاده، مریم( ۱۳۹۶). دنیایی حرف و سکوتی این چنین؟ چرا با نوشتن بیگانه‌ایم؟ سخنی با کتابداران عزیز. کتابدار ۲,0 . ۳( ۵). بازیابی ۴ آبان ۱۳۹۸، از http://lib2mag.ir/8375

فاضلی، نعمت الله( ۱۳۸۵). فرهنگ شناسی. درباره نوشتن. بازیابی ۴ آبان ۱۳۹۸، از http://www.farhangshenasi.ir/persian/comment/reply/138

فیضی، سارا( ۱۳۹۷). ۲۴ مهمترین فواید نوشتن برای سلامتی ذهنی و بدنی. بازیابی ۴ آبان ۱۳۹۸، از  http://bazdeh.org