نشست تخصصی کتاب‌خوان قرآن‌پژوهی برگزار شد

به گزارش خبرنگار لیزنا، مهردخت وزیرپور کشمیری، مشاور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ علی نیکنام، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان تهران و علی غضنفری، رئیس دانشکده علوم و فنون قرآنی در این نشست حضور داشتند.

سلسله نشست‌های کتاب‌خوان به منظور ترویج و تبلیغ مطالعه برگزار می‌شود. نشست‌های کتاب‌خوان تخصصی از سلسه نشست‌هایی است که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در سال 1395 به عنوان سال خواندن با هدف اشاعه دانش تخصصی و ترویج فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی در موضوعات مختلف برگزار می کند.

اولین نشست تخصصی کتاب‌خوان در مهرماه با موضوع زبان و ادبیات فارسی برگزار شد.

ابتدا یهودیان موضوع جغرافیای تاریخ را بررسی کردند

طاهره سادات طباطبایی، عضو هیئت علمی علوم و فنون قرآنی برای معرفی کتاب جغرافیای تاریخی مسیر حرکت بنی‌اسرائیل در قرآن و عهد عتیق، مصر اردن و فلسطین اظهار داشت: این کتاب رساله دکتری من است. 6 ماه در جستجوی موضوع رساله دکتری بودم. چون بیشترین انرژی را در رساله دکتری خرج می‌کنیم در جستجوی موضوعی مفید بودم.

طباطبایی افزود: جغرافیای تاریخی، موضوعی است که ابتدا یهوردیان برای اثبات حقانت کتاب مقدس خود به آن روی آوردند و تلاش کردند مکان وقوع حادثه تورات را پیدا کنند.

او با ذکر قصه غرق شدن فرعون در رود نیل که در قرآن و تورات بیان شده است، گفت: من دلایلی را که برای غرق شدن فرعون در رود نیل بود تجزیه و تحلیل کردم و به این نتیجه رسیدم که او در دریای سرخ غرق شده است.

وی با بیان اینکه دکتر محمد علی احمدیان و دکتر کاظم قاضی زاده راهنمای رسمی رساله دکتری او بود و جواد شمس، مشاور مسائل عهد عتیق و دکتر سید محمدعلی عیاضی، مشاور قرآنی با او همکاری کرده‌اند، افزود: با بی‌آزار شیرازی که در دانشگاه آمریکا باستان‌شناسی خوانده است، حضورا مشورت کردم. فکر کردم که فرعون در کانال سوئز دریای سرخ غرق شده است و شیرازی هم به من گفت خلیج عقبه در دریای سرخ درست است.

او  با اشاره بر پیدا شدن ارابه طلایی در 70 سال پیش توسط ران وایت در دریای سرخ، درباره ضرورت این کار توضیح داد: ارزش جغرافیای تاریخی را اول یهودیان آغاز کردند و در کشور ما محجور باقی مانده است. این تحقیقات نمادین بودن زبان قرآن را رد می‌کند و بدین وسیله اعجاز علمی قرآن ثابت می‌شود.

طباطبایی افزود: چند رشته‌ای بودن منابع تاریخی، جغرافیایی و تفسیری قرآنی و تفسیر عهد عتیقی از صفات این رساله است. این رساله قلم فشرده علمی دارد و موضوع آن بکر است و قبل از چاپ کتاب سه مقاله از آن چاپ شده است.

ترجمه قرآن مانند نقاشی مینیاتوری است

عظیم عظیم‌پور، عضو هیئت علمی و معاونت آموزشی دانشکده علوم و فنون قرآنی و نویسنده کتاب «بررسی اختلافات ترجمه‌های قرآن» کریم گفت: قرآن کتابی جهانی است. مخاطبان نمی‌توانند عربی بخوانند و معنی را تشخیص دهند، شاید در دسترس‌ترین راه برای فهم اولیه آیات قرآن، ترجمه آن باشد. امکان نسبی ترجمه قرآن برای مخاطبانی که امکان فهم قرآن را ندارند میسر است. اگر بنا شد مخاطبان قرآن، بدون ترجمه از زبان مبدا قرآن را درک کنند، ترجمه کاری عبث می‌شد ولی چنین چیزی ممکن نیست و بنابراین صدها ترجمه قرآن کریم به زبان‌های مختلف وجود دارد. اگر ترجمه به زبان مقصد نباشد بسیاری از مخاطبان جهانی از فهم قران عاجز هستند.

او درباره تعدد ترجمه از متن واحد قرآن در زبان فارسی گفت: اکنون به راحتی 80 ترجمه فارسی را می‌توان از قرآن در کتاب‌فروشی‌ها پیدا کرد. این کار را انجام دادیم تا ترجمه برتر ارائه شود. ترجمه قرآن به جایی منتهی نمی‌شود و باید در هر دوره ترجمه به روز شود. البته هرکسی نمی‌تواند با سیستم‌های دیجیتالی قرآن را ترجمه کند و باید فرد اهل فن باشد. فرد باید دانش و علم ترجمه قرآن را داشته باشد. ترجمه قرآن امری ضروری و نسبی است. ترجمه قرآن بیانگر کلام الله نیست و از زمین تا آسمان متفاوت‌ هستند.

عظیم‌پور افزود: ترجمه قرآن مانند نقاشی مینیاتوری شده است. کار مترجم دقیق‌تر و ظریف‌تر از مفسر است.

او در مورد کتاب خود گفت: این کتاب منتشر نشده است و افراد می‌توانند آن را از کتابخانه دیجیتالی قائمیه با جستجوی عنوان یا اسم نویسنده جستجو کنند.

موضوع انسانشناسی مهمترین موضوع  قرآن شمار می‌آید

حمید حسن‌زاده عضو هیئت علمی دانشکده علوم و فنون قرآنی، کتاب انسان‌شناسی از منظر قرآن را معرفی کرد و گفت: این کتاب در سال 92 توسط انتشارات تلاوت منتشر شده است و در بحث تفسیر موضوعی است. اگر اغراق نکنیم موضوع انسانشناسی، مهمترین موضوع قرآن به شمار می‌آید. تقریبا تمامی آیات قرآن با موضوع معرفت نفس مرتبط است مانند مساله خلقت و هدف از خلقت انسان و غیره.

حسن‌زاده ادامه داد: در سوره شمس آمده است که کسی که خود را مخفی کند نا‌کام است و این آیه از وجود انسان به عنوان گنجینه ارزشمند یاد می‌کند که مخفی کردن این گنجینه ارزشمند موجب شقاوت انسان می‌شود.

او با بیان اینکه در این کتاب به تمامی ابعاد معرفت نفس پرداخته شده است، افزود:  کتاب قرآن محور است و به صورت درس‌نامه در هشت درس تالیف و در آن  به موضوع اهمیت انسانشناسی، اثبات هدفمندی آفرینش با آیات متعدد و فطرت الهی انسان و غیره پرداخته شده است.

احساس کردم کمتر در موضوع «اخلاق در قرآن و سنت» کار شده است

علی عضنفری، ریاست دانشکده علوم و فنون قرآنی کتاب «اخلاق در قرآن و سنت»  (دو جلد)  در سخنرانی خود گفت: تا سال 1376 گاهی نکاتی از آیات و روایات در حوزه مباحث اخلاقی می‌رسید و احساس می‌کردم کمتر در این حوزه کار شده است. در سال 1376 فرصت مطالعاتی برایم پیش آمد و دقیقا دو سال و 6 ماه با روزی 16 ساعت کار این کتاب جمع‌آوری شد. حاصل این زمان پنج جلد کتاب شد که سه جلد آن با نام راه‌ رستگاری و دو جلد آن با نام اخلاق در قرآن و سنت چاپ شده است و در این کتاب‌ها به 100 موضوع اخلاقی که واکاوی جدی در آن‌ها صورت گرفته است مطرح شده است. همچنین موضوعات از آیات و روایات، برداشت از موضوع خاص و علاج لغزش‌های خاص بیان شده است.

کاش ناقدان در جلسه حضور داشته باشند

دکتر رضا امانی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم و فنون قرآنی کتاب «صرف و نحو کاربردی» گفت: این کتاب که به عنوان کتاب درسی طراحی و نگارش شده و جلد اول آن به چاپ رسیده است با جلدهای بعدی تکمیل خواهد شد.

امانی افزود: در کتاب تلاش شده است تا مهمترین و پرکاربردترین مباحث علوم صرف و نحو جهت فراگیری آیات و روایت بررسی شود. اصالت به آیات و روایات داده شده است و علوم صرف و نحو به عنوان تابع آن‌ها مورد طرح و برررسی قرار گرفته است.

او ادامه داد: در کتاب از متن به قائده رسیده‌ایم نه اینکه اصالت را به قواعد بدیم و پیرو آن به بررسی قواعد بپردازیم. سعی کردیم که مباحث با زبانی ساده و قابل فهم مطرح شود و از اصطلاحات سقیل اجتناب شود.

او اظهار امیدواری کرد: کاش در جلسه‌های بعدی افراد به عنوان ناقد حضور داشته باشند تا بتوان در برابر آن‌ها درباره کتاب صحبت کرد.

به گفته وی از دیگر ویزگی‌های کتاب این است که با توجه به کلام امام علی (ع) «درس یکبار و تکرار آن هزار بار» تمرین‌ها چندین بار در طول کتاب تکرار شده و سعی شده است که آیات و روایات از نظر پیام و مضمون حاوی پیام اعتقادی و اخلاقی باشد تا از معانی و مفاهیم استفاده شود.

وی افزود: درس‌ها به صورتی تنظیم شده است که در هر درس، مباحث جلسات گذشته تکرار و تمرین وجود داشته باشد. تلاش شده است که کتاب به صورتی تنظیم شود تا معلم حداکثر یک سوم زمان کلاس را به تدریس بپردازد و دو سوم کلاس دانشجویان فعال باشند و معلم به عنوان راهنما و پاسخ‌دهنده حضور داشته باشد.

انسان موجودی جامعه زیست است

علی محمدی آشنایی، مدیر گروه‌های آموزشی دانشکده علوم و فنون قرآنی کتاب «جامعه آرمانی قرآن کریم»، را معرفی کرد.

به گفته آشنایی این کتاب حاصل پژوهش طولانی مدت در حوزه جامعه آرمانی است.

او گفت: انسان موجودی جامعه زیست است، یعنی علاوه بر حیات فردی در جامعه زندگی می‌کند و حیات اجتماعی بشر، از اهمیت ویژه برخوردار است. لذا اندیشیدن درباره جامعه مدنی از دیرباز مطرح بوده است. اصولا آن جامعه درخور و رشد‌دهنده انسان چگونه جامعه‌ای است؟ ساختار جامعه و روابط افراد در این جامعه به چه صورت است؟

آشنایی ادامه داد: دانشی به نام آینده پژوهی است که برای سازماندهی جوامع بشری سناریو‌نویسی می‌کند. کتاب جامعه آرمانی قرآن با توجه به این مساله به این پرسش پاسخ می‌دهد اگر از دیرباز بشر به این شکل بوده، آیا قرآن کریم هم جامعه آرمانی را پیش رو نهاده است یا نه؟ چون ممکن است کسی با این عنوان مطلبی را در قرآن پیدا نکند.

 آشنایی در مورد ساختار کتاب گفت: این کتاب چهار فصل دارد؛ ابتدا مفاهیم بنیادی مانند جامعه آمانی تعریف شده  است. فصل دوم با عنون جامعه آرمانی در گذر تاریخ نوشته شده است. تا مشخص کند تعابیر اولیه که حاکی جامعه آرمانی بود، چیست؟

به گفته او کتابی که به صراحت به این موضوع پرداخت کتاب جمهوری افلاطون است. پس از آن سیاست ارسطو  و پس از آن شهر خدای آگوستین قدیس و دانتیس بیکن در این زمینه نوشته شده است.