نمایشگاه «سلطان دل» در کتابخانه و موزه ملی ملک گشایش می‌یابد

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، نمایشگاه «سلطان دل (روایتی از طب الرضا)»، گزیده نسخه‌های خطی الذهبیه (به زبان عربی)، تحفه الرضا (به زبان فارسی) و معرفت بدن و حفظ صحت (به زبان فارسی) را به گونه‌ای کاربردی با درون‌مایه‌هایی از طب اسلامی در زمینه‌های بهداشت، خوراک‌ها و غذاها و تاثیر آن‌ها بر سلامت، بیماری‌ها، درمان‌ها و داروها، اقلیم بدن، طبایع و ادوار بدن انسان، آداب استحمام، غذا خوردن، حجامت، خوابیدن و مسواک دربرمی‌گیرد. نسخه‌های خطی الذهبیه به زبان عربی متعلق به سده‌های 11، 12، 13 و 14 هجری، نسخه‌های خطی تحفه الرضا (ترجمه نسخه الذهبیه به زبان فارسی) متعلق به سده‌های 11، 12 و 13 هجری، نسخه خطی معرفت بدن و حفظ صحت (ترجمه نسخه الذهبیه به زبان فارسی) متعلق به سده 14 هجری در این نمایشگاه به نمایش درآمده‌اند.

طب الرضا (رساله ذهبیه) رساله‌ای منتسب به سلطان سریر ارتضاء حضرت علی بن موسی‌الرضا علیه‌السلام به شمار می‌آید که حدود سال 201 قمری به خواهش مامون عباسی درباره حفظ‌الصحه به زبان عربی نگاشته شده است. روایت تالیف این رساله که از محمد بن حسن بن جمهور بصری- فرزند یکی از خواص خدام و ملازمان امام- در آغاز رساله یاد شده، چنین است «ایامی که مامون در نیشابور بود مجلسی ترتیب داد و از حضرت امام رضا علیه‌السلام و جمعی از مشاهیر اطباء و معاریف فلاسفه از جمله یوحنا بن ماسوُیه، پزشک معروف و مترجم عالی‌قدر مسیحی و از دانش‌آموختگان جندی‌شاپور، رییس بیت‌الحکمه و صاحب قدیمی‌ترین اثر در چشم‌پزشکی به زبان عربی، جبرییل بن بُختیشوع، پزشک مخصوص مامون و مترجم شهیر نَسطوری‌مذهب و صالح بن بَهله/ بَلهَمه، فیلسوف و حکیم معروف هندی، که در حذاقت و دانشوری اشتهار داشتند دعوت کرد و در اثناء بحث سخن به طب اَبدان و صحت مزاج کشید. در این میانه مامون نظر امام را که ساکت بودند جویا شد و ایشان فرمودند: «نزد من نیز تجربیات و اطلاعاتی هست که به مرور زمان به درستی آنها یقین پیدا کرده‌ام به اضافه آنچه از گذشتگان بر آن توفیق یافته‌ام که همه آنها را برای تو جمع‌آوری خواهم کرد». سپس مامون به بلخ رفت و در نامه‌ای از امام خواست تا به وعده‌اش وفا کند و امام نیز نامه‌ای در پاسخ مامون نوشتند و در آن موارد درخواستی وی را تشریح نمودند که بسیار مورد توجه مامون واقع گردید و دستور داد تا آن را با آب طلا بنویسند و بدین سبب به رساله ذَهبیه مشهور شد». در این رساله بدن انسان به کشوری تشبیه شده که پادشاه آن در دل است و هر یک از اعضاء و جوارح به اعوان و انصار آن پادشاه مانند شده‌اند؛ سپس درباره دستور غذا در فصول و ماه‌های سال به گونه جداگانه به یادآوری مطالبی پرداخته‌اند و پس از آن به ترتیب مسایلی مانند مزاج و طبیعت، خواب، مسواک و دندان، حالات طبیعی انسان در ادوار عمر، اوقات حجامت و فصد و آداب آن‌ها، علت‌های برخی از بیماری‌ها، حمام و شرایط آن، پیشگیری از بعضی بیماری‌ها، بهداشت مسافر، بهترین آب‌های نوشیدنی و دیگر مسایل گستره طب اسلامی مطرح شده است.

نمایشگاه «سلطان دل (روایتی از طب الرضا)» عصر روز شنبه، 23 تیر هم‌زمان با برپایی آیین گرامی‌داشت میلاد حضرت معصومه سلام‌الله علیها گشایش می‌یابد و از روز یک‌شنبه، 24 تیر هم‌زمان با آغاز دهه کرامت و برگزاری جشنواره فرهنگی- هنری ماه هشتم تا یک ماه میزبان دوستداران فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی خواهد بود. این نمایشگاه در منظومه برنامه‌های دهمین جشنواره فرهنگی- هنری ماه هشتم در این موقوفه آستان قدس رضوی جای دارد. این جشنواره که به مناسبت فرارسیدن دهه کرامت از 24 تیر، تا 3 مرداد در کتابخانه و موزه ملی ملک در این گنجینه بزرگ برگزار می‌شود، با برنامه‌های گوناگون فرهنگی و تخصصی در حوزه‌های کتاب‌داری و موزه‌داری و گستره فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی به ویژه در زمینه فرهنگ رضوی، هم‌زمان با برپایی آیین گرامی‌داشت میلاد امام رضا علیه‌السلام پایان خواهد یافت.

کتابخانه و موزه ملی ملک، نخستین موزه وقفی- خصوصی ایران و یکی از شش کتابخانه بزرگ کشور در حوزه نسخه‌های خطی به شمار می‌آید که در محوطه تاریخی باغ ملی تهران به نشانی «میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد» جای گرفته است.