اسناد دولتی تعیین تکلیف می‌شوند/ ایجاد شعب استانی کمیته حافظه‌جهانی

به گزارش لیزنا، اشرف بروجردی صبح امروز سه شنبه 21 اسفند ماه در نشست خبری با اهالی رسانه درباره اقدامات و برنامه های سال جاری و تشریح رویکردها سال آینده کتابخانه ملی ایران، اظهار داشت: ایجاد تحول در وظایف و مأموریت‌های محوله و افزایش سطح خدمت‌رسانی به مخاطبان، دو رویکرد کلی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در سال 97 بود که برای نیل به آنها باید از ابزار به روز شده استفاده کند.

وی افزود: در سال‌های گذشته این سازمان از بایگانی راکد برخوردار نبود اما در سال 97 با مذاکراتی که با استانداری و شهرداری انجام شد؛ زمینی به مساحت 8 هزار مترمربع در منطقه پردیس به این امر اختصاص یافت که مراحل ساخت آن در حال انجام است.

بروجردی اضافه کرد: ساختمان اولیه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در خیابان 30 تیر که 82 سال پیش ساخته شده بود نیز به عنوان نماد کتابخانه ملی ایران، مورد غفلت واقع شده بود که در سال 97 با مذاکراتی که با شهرداری انجام شد؛ این مکان به موزه کتاب تبدیل شد.

استانداردسازی، یکی از ملزومات ارتقاء سطح خدمات دهی است

وی در ادامه تصریح کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران شعب مختلفی در استان‌ها دارد که برخی از آنها از استانداردهای لازم برخوردار نبودند. در همین راستا در سال 97 توانستیم با همکاری و تعامل استانداری ها در برخی استان‌ها مانند اصفهان، یزد و خراسان، ساختمان مناسبی برای این امر تخصیص دهیم.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران یادآور شد: ایجاد و راه‌اندازی سیستم اعلام و اطفاء حریق در آرشیو کتابخانه ملی، یکی دیگر از اقدامات انجام شده در سال گذشته بود که خوشبختانه در این حوزه توانستیم به استانداردهای بین المللی برسیم و ضریب ایمنی مناسبی هم در اعلام و هم در اطفاء حریق داشته باشد.

وی افزود: در سال 97 در حوزه چابک‌سازی و بهره‌وری هم در بخش نیروی‌انسانی و هم نوع وظیفه، رویه‌هایی تعریف شده که بتواند بهره‌وری را افزایش دهد.

شعب استانی کمیته حافظه جهانی ایجاد می شود

بروجردی اظهار داشت: در این سازمان دبیرخانه کمیته حافظه جهانی به عنوان بخشی از یونسکو نیز وجود دارد که تلاش بر این است تا شعب استانی آن نیز با مسئولیت استانداران راه‌‎اندازی شود. برگزاری کارگاه‌های آموزشی در حوزه‌های مربوطه در برخی استان‌ها برای متخصصان نیز یکی دیگر از اقداماتی است که در سال 97 به آن اهتمام شد که این اقدام در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.

کتابخانه ملی باید خانه دوم پژوهشگران باشد

وی با بیان اینکه کتابخانه ملی باید به عنوان خانه دوم پژوهشگران، جایگاه خود را در جامعه علمی باز کند، تأکید کرد: برای رسیدن به این هدف یکشنبه‌های آخر هر ماه به عنوان «یکشنبه ملی» تعریف شده تا فرهیختگان و اساتید برجسته در حوزه‌های مختلف با حضور در این مکان به بحث و تبادل نظر بپردازند و علاوه بر آن محلی نیز برای تعامل بیشتر جامعه علمی با یکدیگر باشد.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران یادآوری کرد: کتابخانه ملی ایران به عنوان اولین کتابخانه تأسیسی در منطقه جنوب‌غربی آسیا از منابع غنی برخوردار است که باید دسترسی عموم به آنها تسهیل و تسریع شود. یکی از اقدامات برای غنای بیشتر این کتابخانه، ایجاد مرکز آرشیو ملی هنر در شیراز با هدف جمع آوری و نگهداشت منابع هنری کشور و نهادینه شدن نگاه علمی و ملی و پایگاه برای دسترسی عموم به منابع هنر است.

بروجردی با اشاره به لزوم جوانگرایی در بخش‌های مختلف، گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان نهادی پیشرو در جوانگرایی مدیریتی توانست در سال گذشته میانگین سنی مدیران خود را از 47 به 44 سال کاهش دهد و با این اقدام جوانگرایی در سطح مدیریتی را تجربه کند.

شعار «کتابخانه ملی درون خانه» با دیجیتال محقق می شود

وی با بیان اینکه تحول در حوزه دیجیتال یکی دیگر از اقدامات انجام شده در سال 97 بود که البته آغاز آن به سال‌‎های گذشته برمی‌گردد، اضافه کرد: سامانه «رسا»، به عنوان مهمترین سامانه این سازمان در سال‌ها زیادی فعال بوده اما به دلایل مختلف در ده سال گذشته به‌روزرسانی نشده است. در همین بخش، در سال 97 و در 8 ماه گذشته به روزرسانی این سامانه آغاز شده و امید است تا اوایل سال آینده به طور کامل انجام شود. ایجاد و راه‌‎اندازی سامانه «سامان» شامل سامانه اسناد ملی ایران نیز در دستورکار قرار دارد و بعد از برگزاری مناقصه آن در اسفندماه، وارد فاز اجرایی خواهد شد. ایجاد سامانه «حمد» نیز به عنوان سامانه حافظه ملی دیجیتال، بعد از مناقصه در پایان سال عملیاتی خواهد شد. هدف این اقدامات این است که مردم بتوانند درون خانه خود با کتابخانه ملی ارتباط داشته باشند و شعار «کتابخانه ملی درون خانه هر ایرانی» محقق شود.

اسناد تولیدی دولتی باید تعیین تکلیف شوند

وی افزود: دستگاه‌های دولتی دارای اتوماسیون هستند و به دلیل اهمیت حفظ آثار آنها، طرح جامع اسناد الکترونیک دولتی به عنوان یکی دیگر از برنامه‌های سازمان در سال جاری پیگیری شد. نکته مهم در این بخش، استانداردسازی است. در واقع باید استانداردهایی برای دستگاه‌های دولتی تعریف شود که بتوان بر اساس آن وحدت رویه را ایجاد کرد. در همین رابطه، در تولید منابع سندی و در نگهداری بعد از تصویب شورای فراملی، اسناد استانداردهای لازم تعریف و ابلاغ شده است. تعیین تکلیف اسناد تولیدی دولتی، یکی دیگر از اقدامات در این حوزه است. استانداردسازی در دو حوزه دیجیتال منابع و ایمیل دولتی، از دیگر اقداماتی است که در دستورکار قرار گرفته است تا مکاتبات بین‌المللی با یک استاندارد مشخص انجام شود.

جشنواره بنیاد اهداگران منابع نوشتاری برگزار می‌شود

بروجردی در ادامه با اشاره به لزوم جهت‌دهی به منابع بخش‌خصوصی به سمت کتاب و کتاب‌داری، یادآور شد: در سال آینده جشنواره بنیاد اهداگران منابع نوشتاری برگزار می‌شود که این اقدام به دلیل استفاده از ظرفیت‌های موجود در کشور و محدودیت‌های دولت در تأمین منابع مالی دستگاه‌های اجرایی انجا می‌پذیرد. در همین راستا استاد تناولی نیز در حال ساخت یک تندیس برای حک نام اهداگران هستند.

وی سعه‌دایره مخاطبان کتابخانه ملی را یکی دیگر از رویکردها در سال جاری دانست و تصریح کرد: راه‌اندازی جشنواره بنابر با رویکرد اصلاح نگرش به خط بریل و کتب ویژه نابینایان اقدام دیگری است که در سال آینده انجام خواهد شد. این برنامه با موضوع تدوین مقاله‌نویسی برای نابینایان اجرایی می‌شود و تلاش دارد خط بریل را به عنوان خطی رسمی در بین اصحاب و اهالی فرهنگ نهادینه کند.

توسعه دیپلماسی فرهنگی یکی از اولویت های سازمان اسناد است

وی با اشاره به ضرورت برقراری ارتباط نظام مند با دیگر کشورها، بیان داشت: با توجه به نقش مهم دیپلماسی فرهنگی و اثرگذاری آن خاصه در مواردی که دیپلماسی سیاسی به بن بست می خورد، ارتباط با کشورهای دیگر را به عنوان یکی از اولویت‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در دستورکار خود قرار دادیم و در همین راستا تفاهم نامه های همکاری متعددی نیز با کشورهای دیگر منعقد و امضا شد. این اقدام زمینه سازی مناسبی نیز برای مبادلات فرهنگی کشور با دیگر کشورها ایجاد کرده است.

تسهیل و تسریع ارتباط اساتید دانشگاهی با سازمان اسناد

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در بخش دیگری از این نشست گفت: طبق نظرسنجی انجام شده در سال گذشته در برخی دانشگاههای شهر تهران، میزان ارتباط اساتید داشگاهی با سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حدود 46٪ است که با توجه به رویکرد اصلی این نهاد در حوزه علوم انسانی، به هیچ وجه رضایت بخش نیست. در این حوزه نیز تلاش شد با برقراری ارتباط سیستماتیک و فردی با اساتید دانشگاهی خاصه در علوم انسانی و زمینه سازی برای حضوپر فیزیکی آنان در محل کتابخانه ملی این ارتباط تا حد قابل قبولی برقرار شود.

وی افزود: حدود 9 میلیون منبع کتابخانه ای در سازمان وجود دارد که 3 میلیون آن کتابی و 5 میلیون نیز نشریات است. این سازمان تنها پایگاهی است که همه نشریات ایران از اولین آنها تا آخرین شان را چه در سطح محلی و چه در سطوح ملی و دانشگاهی در آرشیو خود دارد. علاوه بر آن حدود 2.5 میلیون منبع دیجیتال نیز در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران موجود است. 400 میلیون برگ در قالب 200 هزار کارتون از اسناد نیز در آرشیو وجود دارد.

مثنوی معنوی مولانا ثبت مستقل می شود

در بخش دیگری از این نشست، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه همشهری مبنی بر فقدان مرجعیت عامه در حوزه کتاب و دسترسی عمومی به منابع موجود، گفت: در حوزه نشریات سامانه در حال راه اندازی است و در حوزه های دیگر نیز این دسترسی به صورت فیزیکی امکان پذیر است.

وی در رابطه به ثبت جهانی و مشترک مثنوی معنوی مولانا که مورد پرسش خبرنگار تسنیم بود نیز اظهار داشت: در ابتدا تلاشهایی برای ثبت مستقل این اثر فاخر به صورت مشترک بین ایران، تاجیکستان، افغانستان و ترکیه آغاز شد و ثبت مشترک نیز به دلیل تسریع روند آن توسط یونسکو بود اما در ادامه با طرف ترکیه ای خواستار ثبت تمام آثار مولانا شد. به همین دلیل این موضوع بعد از مذاکرات با ترکیه و متقاعد کردن آنها دوباره از سر گرفته می شود.

بروجردی در جواب نحوه زمینه سازی برای ارتباط بیشتر اساتید دانشگاهی با کتابخانه ملی که مورد سوال خبرنگار فارس بود نیز تصریح کرد: تلاش بر این است که با در اختیار قرار دادن مکانهایی برای استقرار اساتید دانشگاهی خاصه در حوزه علوم انسانی، ارتباط این افراد و در نتیجه ارتباط جامعه علمی را با کتابخانه افزایش دهیم تا این محل به عنوان پایگاه تحقیقاتی این افراد نهادینه شود.

وی پیراون اسناد محرمانه نیز گفت: به دلیل اینکه اسناد محرمانه طبق قانون باید در اختیاز سه وزارت خانه دفاع، اطلاعات و امورخارجه قرار داشته باشند، عملا کتابخانه ملی نمی تواند به آنها دسترسی داشته باشد اما در تلاش هستیم در قالب برگزاری نمایشگاه های مشترکُ برخی از آنها را به نمایش عموم بگذاریم.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی میزبان استارت‌آپ‌ها

خبرنگار آنا نیز سوال خود را به تفاهم نامه با دانشگاه های کشور اختصاص داد که بروجردی در پاسخ به این سوال گفت: با توجه به اینکه عمده فعالیت‌های کتابخانه ملی در حوزه علوم انسانی است، تفاهم نامه با دانشگاه هایی مانند تهران و علامه طباطبایی منعقد شد. در همین راستا، تلاش داریم با جهت دهی به استارت آپها و ایجاد مرکز رشد نیز ظرفیت‌های علمی موجود را به سمت خدمت رسانی بهتر جهت دهی کنیم. البته در این بین خود دانشگاه باید برای برقراری ارتباط سیستماتیک و امضا تفاهم نامه همکاری پیش قدم شود.

وی درباره تسهیل تردد به کتابخانه ملی نیز یادآور شد: این مهم با ایجاد و راه اندازی پارکینگ 7 طبقه در ضلع شرقی کتابخانه و تعامل با شهرداری تا حد قابل قبولی تسریع می شود.

بروجردی در پاسخ به نتایج همکاری های بین المللی که مورد پرسش خبرنگار ایکنا بود نیز اظهار داشت: در سال  97 سیزده تفاهم نامه همکاری با دیگر کشورها امضا شد که برخی از آنها مانند قطر به مرحله عملیاتی نیز رسیده است. ایجاد محل در کتابخانه ملی برای نمایش نمادها و معرفی کتابهای دیگر کشورها یکی از نتایج این تفاهم نامه ها بود که به صورت متقابل نیز انجام می شود. علاوه بر آن در حوزه دیجیتال و نیز دسترسی به موادی که برای حفظ و نگهداری کتب نیاز است هم نتایج قابل قبولی حاصل شد.

خبرنگار ایرنا نیز به موضوع نشست سنگاپور اشاره کرد و بروجردی در پاسخ اظهار داشت: آینده پژوهی و احیاء جاده ابریشم دو موضوع اصلی این نشست بود. در واقع در این نشست گرچه تفاهم نامه ای با طرف سنگاپوری به امضا نرسید اما نحوه برگزاری کارگاه های آموزشی مشترک و همچنین مبادله کتب  و آثار در کشورهایی که جاده ابریشم از آنها می گذرد مورد بررسی قرار گرفت.

در ادامه این نشست، فریبرز خسروی، معاون کتابخانه ملی ایران نیز با اشاره به تسهیل دسترسی عمومی به منابع موجود در این نهاد، گفت: در 11 ماه گذشته بیش از 600 هزار دانلود در مجوع انجام شده است که این رقم در سال آینده بهبود خواهد یافت.

وی تاکید کرد: سازمان اسناد ملی ایران رسالتی در توسعه زبان فارسی ندارد بلکه ماموریت این سازمان متمرکز بر تولیدات به زبان فارسی است. در واقع این سازمان تلاش دارد تمام آثار نوشتاری به زبان فارسی در همه جهان را پوشش دهد.

همچون سنوات گذشته کتابخانه ملی در روز اول فروردین تعطیل است کتابخانه از ساعت 5 بعدازظهر 29 اسفندماه تعطیل خواهد شد اما از روز دوم فروردین کار خود را در دو نوبت، شیفت صبح تا 7 بعدازظهر و شیفت شب از ساعت 21 آغاز خواهد کرد.

علی زرافشان، معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز در این نشست به نیاز اساتید و محققان به رجوع به اسناد ملی اشاره کرد و گفت: برخی از اسناد به صورت دیجیتال قابل دریافت هستند و مابقی نیز به صورت فیزیکی در اختیار محققان و پژوهشگران قرار می گیرد.

وی با بیان اینکه هیچ نهادی در دنیا همه اسناد خود را به صورت دیجیتال در اختیار افراد قرار نمی دهد، تصریح کرد: دیجیتال شدن اسناد منوط به درخواست متقاضیان است. سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز در ارایه نسخه دیجیتال اسناد درخواستی پژوهشگران آمادگی دارد.

هانیه گرائیلی مدیر کل حوزه ریاست، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز با اشاره به اینکه رسانه رکن چهارم دموکراسی است؛ گفت: این حوزه می‌تواند به عنوان بازوی توانمند حکومت نقش‌آفرینی بی‌بدیلی ایفا کند و آئینه دولت و ملت باشد.

وی در پایان با اشاره به بازدیدهای طراحی‌شده در ایام عید، گفت: در روزهای نخستین سال 98، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران میزبان چند بازدید دانش‌آموزی خواهد بود.