کتاب «گزیدۀ اسناد مسجد گوهرشاد» رونمایی شد

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان‌قدس‌رضوی همزمان با ولادت حضرت زهرا(س) و روز زن، آئین رونمایی از کتاب «گزیدۀ اسناد مسجد گوهرشاد» (از صفویه تا قاجار) که به دست دو تن از بانوان کارشناس مرکز اسناد آستان‌قدس‌رضوی تألیف شده است، برگزار شد. این درحالی است که این مراسم پیش‌نشست جایزۀ جهانی گوهرشاد بود.

دبیر همایش بین‌المللی گوهرشاد، در این مراسم با بیان اینکه در دو دورۀ گذشتۀ این جشنواره، از هشت بانوی فرهیختۀ نیکوکار تجلیل شده است، هدف از این جایزه را گسترش فرهنگ نیکوکاری در میان زنان در جهان اسلام دانست و گفت: اولین بانوی واقف، حضرت زهرا (ص) در بیش از 1400 سال پیش بوده‌اند که چشمه‌ها و باغاتی که از پدرشان به ایشان هدیه شده بود را وقف کردند و حال آنکه در جهان غرب مالکیت زنان در قرن 19 رسمیت یافت و وقف، بدون مالکیت امکان ندارد.

مسجد گوهرشاد؛ یکی از 14 بنای فاخر جهان

دکتر علی سروری مجد با بیان اینکه کتاب حاضر متمرکز بر اسناد مسجد جامع گوهرشاد است، به اهمیت این مسجد در طول تاریخ اشاره کرد و اظهار داشت: حرم تا دورۀ تیموری منحصر به بیت شریف و مسجد بالاسر بوده است که با احداث مسجد گوهرشاد و سه رواق ضلع شمالی که گوهرشادخاتون بنا می‌کند، یک هکتار به مساحت حرم رضوی افزوده می‌شود که این مقدار چندین برابر مساحت آن زمان حرم بوده است. وی با اعلام اینکه این مسجد یکی از 14 بنای فاخر جهان است، گفت: مسجد گوهرشاد نه تنها یک بنای مذهبی، بلکه مکانی برای علم آموزی بوده و این در وقف‌نامه نیز مشاهده می‌شود.

مسجدی با تاریخ مدون 400ساله

مدیر ادارۀ اسناد و مطبوعات آستان‌قدس‌رضوی نیز در این مراسم، مسجد گوهرشاد را یکی از  موفق‌ترین مساجد جهان اسلام در تأثیرگذاری شهری دانست و تصریح کرد: مسجد گوهرشاد در زمان خود یکی از بزرگترین موقوفات بوده است که خود پایه‌گذار یک تمدن است. وی افزود: در کنار این مسجد ، مساجد دیگر همچون پریزاد و دودر بنا شدند و درواقع مسجد  جامع گوهرشاد، پس از حرم مطهر زمینۀ ایجاد یک شهر مذهبی را ایجاد کرده است. دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی با بیان اینکه مسجد گوهرشاد تنها مسجد بزرگ جهان است که یک زن پایه گذار آن بوده است، اهمیت منطقه‌ای آن را مورد اشاره قرار داد و گفت: این مسجد در آن زمان یکی از مراکز مهم در مناسبات منطقه‌ای خراسان بزرگ و روابط فرهنگی مشهد و هرات بوده است. وی مستند بودن تاریخ مسجد را از دیگر نکات قابل طرح در این مورد خواند و تأکید کرد: در دنیا مساجد مهم زیادی داریم اما کمتر مسجدی را می‌توانیم بیابیم که تاریخ مدون 400 ساله داشته باشد.

4 قرن، امانت‌داری

همچنین در این مراسم، دکتر زهرا طلایی؛ یکی از مؤلفان کتاب گزیدۀ اسناد مسجد گوهرشاد به معرفی مختصری از این کتاب پرداخت و گفت: اسناد مسجد از میان 2500 سند موجود در مرکز اسناد بررسی و در نهایت پس از چندین مرحله، 84 برگ گزینش نهایی شد. وی اظهار داشت: کتاب در شش موضوع ساختار اداری، متولیان و ناظران مسجد، مشاغل مسجد، موقوفات و هزینه‌ها، تعمیرات و مراسم و اجتماعاتی که در مسجد برگزار می‌شد، طبقه‌بندی شده است. طلایی یکی از ویژگی‌های این اثر را نگارش مقدمه دربارۀ ساختار اداری مسجد گوهرشاد ذکر کرد که در این مقدمه دیدگاه‌های تازه‌ای در این باره ارائه شده است. وی در ادامه، اسناد پرشمار موجود در مرکز اسناد آستان‌قدس‌رضوی را نشانۀ تعهد و امانت‌داری میراث‌داران آستان‌قدس در طول تاریخ دانست.

گفتنی است در پایان این مراسم از کتاب «گزیدۀ اسناد مسجد گوهرشاد» (از صفویه تا قاجار)، با حضور دبیر همایش بین‌المللی گوهرشاد، مدیر ادارۀ اسناد و مطبوعات آستان‌قدس‌رضوی، مؤلفان این اثر و جمعی از مدیران سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان‌قدس به صورت رسمی رونمایی شد. این اثر به قلم و پژوهش دکتر زهرا طلایی و دکتر الهه محبوب فریمانی از کارشناسان مرکز اسناد و مطبوعات آستان‌قدس‌رضوی تألیف شده و سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان‌قدس‌رضوی آن را به چاپ رسانده است.