نشست نقد، بررسی و رونمایی کتاب «ابدی» در تهران برگزار شد

به گزارش، نشست نقد، بررسی و رونمایی رمان «ابدی» نوشته مهدی صفری با حضور نویسنده اثر، وجیهه سامانی، منتقد و جمعی از علاقمندان کتاب و کتابخوانی در پایگاه دائمی نقد کتاب شمیرانات واقع در کتابخانه شهید باهنر برگزار شد.

در ابتدای این نشست وجیهه سامانی، نویسنده و منتقد که اجرای این نشست را بر عهده داشت در توضیح داستان «ابدی» گفت: «ابدی» داستان جوانی دانشجو و امروزی به نام «امیرعلی» است که ناخواسته و در جریان ماجرایی به سفر عتبات می رود و گرفتار داعش می شود. ادامه داستان نیز شرح تلاش های او برای فرار از دست داعش است.

وی ادامه داد: داستان با ریتم آرامی شروع می‌شود اما رفته رفته شتاب زیادی می گیرد و داستان بعد از خواندن ۲۰ صفحه به نقطه اوج خود می رسد. داستان با دو روایت موازی در زمان حال و فلاش بک هایی به گذشته پیش می رود.

سامانی افزود: اصولا خشونت، پلشتی و سیاهی با ذات هنر سازگاری ندارد و هنر، تجلی گاه زیبایی ها است. اما هنرمند گاه مجبور است برای ثبت و ماندگاری وقایعی در تاریخ، به سراغ این تلخی ها برود که «ابدی» هم از این دسته آثار است.

نویسنده «خواب باران» با اشاره به نام رمان «ابدی» گفت: نویسنده با انتخاب نام «ابدی» قصد اشاره به مدافعان حرم را داشته، اما عملا در اثر، حضور مدافعان حرم چه ایرانی و چه عراقی کمرنگ است.

وی ادامه داد: زمانی که «ابدی» به چاپ رسید و در جریان جشنواره قلم زرین کاندیدا شد، با خود گفتم کاش این داستان زودتر و در ماه های قبل که داعش در اوج ددمنشی و حضور در صدر اخبار رسانه های جهان بود، نوشته و با اقبال بیشتری مواجه می شد. اما این رمان بدون توجه به مرزهای جغرافیایی و ملیت ها، به خوبی توانسته پلشتی این گروه منحرف متعصب مسلمان نما را به نمایش بگذارد و در واقع تا وقتی مظلومین در جهان از هر ملیت و آیینی مورد ظلم مستکبرین قرار می گیرند، این داستان تاریخ انقضا ندارد.

سامانی تصریح کرد: اگر چه انتقاداتی به «ابدی» وارد است اما در شرایط نامناسب نشر امروز و اقبال کم مخاطبان به مطالعه، هر نویسنده ای که وقت، توان و انرژی بگذارد و بنویسد، قابل احترام است.

ابراهیم اکبری دیزگاه، دیگر منتقد حاضر در جلسه در خصوص درون مایه رمان «ابدی» گفت: داستان «ابدی»، داستان امروز ما و جامعه ایرانی است. نویسنده در این رمان از «شدن» حرف می زند. یک جوان به یک مجاهد تبدیل می شود. وظیفه اصلی رمان، دعوت به شدن است. انسان موجودی است که باید حرکت کند و حرکتش به سمت بهتر شدن باشد. این داستان، از این حیث، قابل اعتنا است. «ابدی» از رمان هایی است که خواننده را به حرکت، دعوت می کند.

نویسنده رمان «برکت» با اشاره به مفهوم صبر، افزود: در آیین یهود، صبر، گناه کبیره است اما در قرآن، آیات زیادی در تاکید بر اهمیت صبر وجود دارد. تنها موحدان هستند که صبورند و آدم کافر هیچگاه صبر نمی کند. راز مجاهد شدن شخصیت رمان «ابدی» نیز صبر است.

اکبری دیزگاه ادامه داد: داستان «ابدی» در پایان به آخرت پیوند می خورد که قابل ستایش است. هر کسی که قیام کند تا کار مهمی انجام دهد، حظی از قیامت می برد.

نویسنده رمان «شاه کشی» تصریح کرد: خانواده ها در اکثر رمان های امروزی، سیاه و هر کدام از اعضای خانواده با مشکلی مواجه هستند اما در «ابدی» با خانواده ای روبه رو هستیم که روابطی سنجیده دارد. پدر و مادر در این خانواده هنوز عاشق یکدیگر هستند و رابطه پدر و پسر، خواهر و برادر و مادر و پسر در آن به خوبی ترسیم شده است.

در ادامه نشست، وجیهه سامانی درباره وجوه فرمی «ابدی» گفت: تکنیک مهمی که در «ابدی» از آن استفاده شده، تکنیک فلاش بک است که یکی از سخت ترین و در عین حال پرکاربردترین تکنیک های داستان نویسی ست. فلاش بک در واقع شکستن روایت خطی داستان است و زمان را در اثر متوقف می کند، لذا باید با ظرافت کامل و به جا از آن استفاده کرد. «ابدی» با اینکه موضوع آزاردهنده و تلخی داشت، اما به دلیل همین فلاش بک ها که حکم سوپاپ و زنگ تنفس را داشت، برای خواننده قابل پیگیری بود. البته در برخی جاها، این فلاش بک ها متناسب با روحیه و حال و هوای شخصیت اصلی نبود. برخی از این فلاش بک ها نیز دچار اطناب و کاملا قابل حذف بود.

این نویسنده و منتقد در پایان سخنانش با اشاره به ویژگی های «ابدی»، گفت: شخصیت پردازی امیرعلی در «ابدی» جای کار بیشتری داشت تا این میزان از تغییر و تحول بیشتر باورپذیر باشد. دو خواهری که در انتهای داستان با آنها روبه رو می شویم تنها با خواندن ۳ صفحه وارد داستان و از آن خارج می شوند که حجم کمی است و به عنوان ناجی امیرعلی پرداخت بیشتری می طلبید که متاسفانه رها شد. حضور مدافعان حرم در «ابدی» کمرنگ است و فقط یک مدافع حرم عرب به نام هشام را می بینیم. فرجام رمان، خوب و روحیه بخش است و چند توصیف خوب و دلنشین در «ابدی» دیده می شود. یکی از این توصیف ها مربوط به توصیف مرگ امین است و دیگری مواجهه امیرعلی با ترس ذاتی خود.

ابراهیم اکبری دیزگاه در بخش پایانی سخنانش با اشاره به روایت رسانه ها و فرماندهان نظامی از داعش، گفت: روایت رمان نویس باید از روایت رسانه ها متفاوت باشد. یکی از نقاط ضعف «ابدی» این است که مثل یک گزارشگر رسانه ای با داعش روبه رو می شود و درباره سابقه و زمینه های شکل گیری داعش، دقیق نمی شود. درباره وضعیت داعش از زبان خودشان، کتاب های زیادی منتشر شده که می توانست به مهدی صفری برای نوشتن «ابدی» کمک کند. کتاب هایی از جمله ۱۰ روز با داعش، رستاخیز داعش و خاطرات ابومصعب زرقاوی. برای نوشتن چنین رمان هایی لازم است که داعش را از منظر خودشان مورد بررسی قرار دهیم.

نویسنده رمان «شاه کشی» افزود: اگر در مدینه (به معنای عام) به لحاظ حقوقی و انسانی، افراد را نادیده بگیریم، داعش تشکیل می شود. در زادگاه من، تالش، برخی حقوق افراد نادیده گرفته شد و همین امر سبب شد که ۶۰۰ نفر به داعش بپیوندند.

در پایان نشست، مهدی صفری، نویسنده اثر گفت: هیچ وقت به نوشتن رمانی درباره مدافعان حرم یا داعش فکر نمی کردم. سال ۹۱ عبارت «شهید مدافع حرم» را شنیدم و کنجکاو بودم که این موضوع را پیگیری کنم. به همین خاطر عضو برخی سایت ها و پیج های اینستاگرام شدم. کلیپی از دفن یک شهید مدافع حرم دیدم که خیلی غریبانه بود و تعداد کمی برای تشییع آمده بودند. مادر شهید می خواست چهره شهیدش را ببیند اما یک نفر مانع می شد. آخر کلیپ نوشته بود که این جوان شهید، اصلا سر نداشته است! این موضوع تاثیر زیادی در من گذاشت.

نویسنده ابدی ادامه داد: سال ۹۲ مادرم با من تماس گرفت و گفت یکی از اقوام دورمان در سوریه زخمی شده و او را به یکی از بیمارستان های تهران آورده اند. من آنجا برای اولین بار یک مدافع حرم را دیدم. این مدافع حرم روی تله انفجاری رفته بود و پایش را ۹ بار قطع کردند. همان روزها می گفتند که مدافعان حرم برای جهادشان پول می گیرند و من از خود می پرسیدم که این صحنه ها چند می ارزد. خواستم تحقیق کنم تا ببینم چقدر پول می گیرند اما فضا بسته بود و من به سختی بر سر مزارهای شهدای مدافع حرم می رفتم و با خانواده شهدای فاطمیون ارتباط می گرفتم.

صفری افزود: پس از مدتی احساس کردم که یافته هایی دارم که می توانم درباره آن رمانی بنویسم. من با خیلی ها صحبت کردم و این رمان اگر چه واقعی نیست اما داستانک های آن واقعی است.