داخلی
»مطالب کتابداری
»کتابخانه های عمومی
وقتی کامیون‌دارها کتابخانه‌دار می‌شوند
به گزارش لیزنا، در پنجمین دوره جشنواره ملی روستاها و عشایر دوستدار کتاب کشور، کتابخانه عمومی شهید محمود مزدقانی در روستای مومن‌آباد سمنان، جزو ۱۰ کتابخانه برتر و خود این روستا هم به عنوان روستای دوستدار کتاب انتخاب شد. به همین بهانه در گپ‌وگفت‌هایی با مسئول این کتابخانه نمونه کشوری و دهیار این روستای دوستدار کتاب، از کمّ و کیف این موضوع جویا شدیم.
زهرا مومن‌آبادی مسئول کتابخانه عمومی روستای مومن‌آباد با اشاره به اینکه این جشنواره در سطح کشوری برگزار می‌شود، گفت: شیوه شرکت در این جشنواره به این صورت بود که کتابخانه‌ها موظف بودند مجموع عملکرد یکساله کتابخانه را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند.
مومن آبادی افزود: ۱۴۰۶ روستا در کل کشور در این جشنواره شرکت کردند که ۵۹ روستا به مرحله نیمه نهایی راه یافتند و در نهایت از این تعداد ۱۰ کتابخانه، برتر و ۱۰ کتابخانه هم شایسته تقدیر شناخته شدند.
کتابدار کتابخانه مزدقانی مومن آباد سمنان یادآور شد: سه سال و نیم است که این کتابخانه افتتاح شده و سه سال متوالی است که ما بالاترین رتبه‌ها را در سراسر کشور اخذ می‌کنیم؛ دو سال شایسته تقدیر شدیم یعنی جز ۱۰ کتابخانه برتر در گروه دوم کشوری و سال ۹۷ هم حائز رتبه برتر در گروه اول شدیم.
وی درباره علل موفقیت این کتابخانه توضیح داد: در ابتدای شروع به کار کتابخانه، بیشتر کودکان و دانش‌آموزان را مد نظر داشتیم و آنها، جامعه هدف کتابخانه بودند ولی احساس کردیم با توجه به جمعیت روستا و رده‌های سنی متفاوت و جمعیت نسبتاً متوازن در همه رده‌ها باید مادران و زنان خانه‌دار را چه آنهایی که باسواد بودند و چه آنهایی که کمتر سواد داشتند و یا نداشتند، مورد توجه قرار داد و به نوعی وارد مباحث کرد.
تشکیل شورای فرهنگی؛ گامی مؤثر در معرفی روستا
مومن‌آبادی یکی از علل موفقیت این کتابخانه را کارهای متفاوتی عنوان کرد که در طی این دوران و بویژه سال گذشته در آن اجرا شده است و در این رابطه، گفت: یک‌سری از برنامه‌ها به صورت مشخص و مدون از نهاد کتابخانه‌های عمومی به همه کتابخانه‌ها ابلاغ می‌شود و همه موظف به انجام آن هستند از جمله جمع‌خوانی کتاب، نقد کتاب، نشست کتابخوان و.... به همین دلیل سعی کردیم بجز این برنامه‌های روتین، اقدامات خلاقانه دیگری هم انجام دهیم.
شاید نام شورای فرهنگی شهر را زیاد شنیده باشید ولی اینکه یک روستا (آن هم نه چندان بزرگ) شورای فرهنگی داشته باشد، از جمله اقدامات مسئولان این روستا بوده که سبب مطرح شدن آن در سطح کشور شده است.
کتابدار کتابخانه عمومی روستای مومن‌آباد سمنان در این باره گفت: این شورا متشکل از ارگان‌ها و نهادهای داخلی روستا از جمله دهیار، مسئول کتابخانه عمومی روستا، مسئول پایگاه بسیج، مسئول هیئت امنا مسجد، رئیس شورای اسلامی، امام جماعت و.... است که تقریباً دو سال است تشکیل شده و تاکنون با جلسات متعدد در پیشبرد امورات روستا بسیار موفق عمل کرده است.
کتابخانه کامیونی؛ ابداعی جدید متناسب با شغل اهالی روستا
شاید برای مخاطبان این سوال پیش بیاید که کتابخانه کامیونی چیست؟ و علت انتخاب این نام برای این کتابخانه چه می‌تواند باشد؟
از آنجا که بزرگترین معادن گچ کشور در روستای مومن‌آباد سمنان واقع است و حمل و نقل آن هم توسط کامیون صورت می‌گیرد، شغل اکثر ساکنان این روستا، کامیون‌داری است.
اگرچه در عُرف جامعه به این شغل کمتر توجه می‌شود و معمولاً شاغلین در آن را به عنوان افراد کمتر باسواد می‌شناسند، ولی با کمک دهیار روستای مومن‌آباد و سایر مسئولان محلی و با دعوت از همگی این افراد در روز ۲۷ آذر ۹۷ که روز حمل و نقل بود، با حضور اهالی روستا در فضایی خلاقانه که در قسمت محل بار کامیون ایجاد شده بود، کتابخانه‌ای به صورت موقت تشکیل شد.
در این کتابخانه کامیونی، با جزوه‌ای که به‌صورت خلاصه از کتاب‌ها تهیه شده بود، ضمن آموزش استفاده از فرصت‌های موجود در هنگام بار زدن و خالی کردن بار برای مطالعه، آزمونی برگزار و به نفرات برتر هم هدیه‌ای داده شد.
تأثیر اجرای طرح «همیار کتاب» در تشویق اهالی مومن‌آباد به کتابخوانی
کتابدار کتابخانه عمومی روستای مومن‌آباد سمنان پیرامون طرح همیار کتاب، ابداع دیگری در این روستا با هدف ترویج کتابخوانی، گفت: برای اولین بار در استان سمنان از اعضای کودک و نوجوان کتابخانه دعوت به عمل آمد و ضمن توجیه و آشنایی با این طرح، همگی از آن استقبال کردند.
این طرح به این ترتیب اجرا می‌شود که برنامه‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی، علمی و.... را خود این اعضا که همیاران کتاب هستند، انجام داده و به بهترین نحو برگزار می‌کنند و در واقع کتابدار فقط ناظر اجرای طرح است. از جمله نکات مفید این طرح آمادگی و استعدادیابی همیاران کتاب برای پذیرش مشاغل و مسئولیت‌های مختلف در جامعه است.
تجهیز سرویس مسافربری روستا با کتاب
کتابدار کتابخانه مزدقانی مومن‌آباد سمنان یادآور شد: طرح ابداعی دیگری که با کمک دهیار روستا انجام دادیم، تجهیز سرویس مسافربری روستا به شهر با کتاب‌هایی بود که هر چند وقت یک‌بار تعویض و با کتاب‌های جدید، جایگزین می‌شدند.
وی با تأکید بر اینکه ما باور داریم که فرهنگ زیربنای توسعه است، در این رابطه اضافه کرد: در ابتدا شاید بعضی افراد پیرامون برداشتن کتاب‌ها از داخل ماشین بدون مجوز استرس داشتند اما نه‌تنها مردم متمدن روستا کتاب‌ها را برنمی‌دارند بلکه در صورت نیاز به مطالعه با مجوز از راننده خودرو کتاب را امانت گرفته و در اولین فرصت آنها را برمی‌گردانند.
مسئول کتابخانه عمومی روستای مومن آباد سمنان افزود: طرح «با نوای کاروان» ویژه ایام محرم و کتاب‌هایی که مختص این ایام بود نیز با تهیه جزوه و خلاصه‌ای از این کتب و مطالعه ۵ دقیقه‌ای آنها نیز در روستا، با موفقیت اجرا شد. از جمله مزایای این طرح علاوه بر ترویج فرهنگ عاشورایی و حسینی، مدیریت زمان بود که ظرف ۵ دقیقه باید توسط کودکان مطالعه می‌شد و به سوالات کتاب، پاسخ می‌دادند.
وی ادامه داد: «قطار دانایی»، «حسینی شویم» و «با هم بخوانیم» هم از جمله طرح‌های موفقی بود که در کتابخانه روستا اجرا شد و هدف همه آنها ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی میان اقشار مختلف ساکن در روستا بود.
نقش یک کتابدار ایده‌پرداز در تبدیل «مومن‌آباد» به روستای دوستدار کتاب
ناصر رکن‌آبادی دهیار روستای مومن‌آبادی هم در گفت‌وگویی با خبرنگار ایبنا، بخش زیادی از موفقیت‌های این روستا را در عرصه کتاب و کتابخوانی ناشر از داشتن یک کتابدار خوش سلیقه و اهل ایده در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، هنری و.... دانست و افزود: با توجه به ذوق هنری خانم مومن‌آبادی توانستیم طرح کتابخانه کامیونی را متناسب با شغل اهالی روستا برگزار کنیم و گامی موثر در ترویج فرهنگ مطالعه برداریم.
رکن‌آبادی یادآور شد: شروع طرح همیار کتاب در سرویس رفت و برگشت روستا از جمله اقداماتی بود که مردم بیشتر با کتاب انس بگیرند و بیاموزند که چگونه می‌توان از وقت‌های به ظاهر بی‌اهمیت استفاده کرد.
وی افزود: ما در طول سال متناوباً آزمون‌هایی را برگزار می‌کنیم که از کتاب‌های معرفی شده سوالاتی طرح می‌شود و ساکنین پاسخ می‌دهند. این طرح هم از جمله شیوه‌هایی است که انس و الفت با کتاب را افزایش می‌دهد.
دهیار روستای مومن آباد سمنان گفت: با معرفی کتاب «مومن آباد پایتخت گچ ایران» نوشته علیرضا شاه‌حسینی علاوه بر معرفی این کتاب و تاکید بر اینکه مومن آباد سمنان دارای ذخایر غنی است، همزمان با افتتاح کتابخانه کامیونی و توزیع این کتاب آزمونی هم برگزار و به نفرات برتر هم جوایزی اهدا شد.
رکن آبادی در پاسخ به این سوال که به‌عنوان دهیار یک روستا، انگیزه شما برای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در روستا، چیست؟ افزود: اعتقاد شخصی‌ام این است که فرهنگ سرلوحه امور عمرانی، اقتصادی و اجتماعی است؛ اگر فرهنگ رشد یابد، به تبع آن در همه امور رشد خواهیم کرد و فرهنگ هم رشد نخواهد کرد مگر با مطالعه.
وی افزود: اگر مسولان اهل مطالعه و کتاب باشند، خود به خود این فرهنگ هم در بین مردم راه نفوذ پیدا می‌کند از آنجایی که رئیس شورای اسلامی روستا وکیل پایه یک دادگستری و اهل مطالعه است، خود عامل مضاعفی است بر اینکه این روستا حائز کسب این مقام در کشور شد.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.