نشست از پژوهش تاعمل در کتابخانه مرکزی امام خمینی(قدس سره) مشهد

به گزارش لیزنا، به مناسبت هفته پژوهش نشست از پژوهش تا عمل با سخنرانی محمد حسین دیانی و رحمت الله فتاحی اساتید پیشکسوت علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد و با حضور حجت الاسلام علی اکبر سبزیان،مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی و ارائه سه مقاله پژوهشی با موضوع کتابخانه های عمومی  دانشگاه فردوسی و ارائه سه مقاله پژوهشی در کتابخانه مرکزی امام خمینی(قدس سره) مشهد برگزار شد.

در ابتدای این مراسم مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی با اشاره به برگزاری برنامه های متنوع با موضوع تحقیق و پژوهش در ایام هفته پژوهش توسط اداره کل کتابخانه های عمومی همراهی و همکاری محمدحسین دیانی، رحمت الله فتاحی و مهری پری رخ از اساتید پیشکسوت و دانشمند علم اطلاعات و دانش شناسی را برای اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی فرصتی بزرگ و نعمتی حائز اهمیت عنوان کرد.

حجت الاسلام علی اکبر سبزیان ادامه داد: برنامه های پژوهشی برگزار شده دارای نکات و اطلاعات بسیار خوبی بود که این اطلاعات و پژوهشهای علمی باید به صورت عملیاتی و کاربردی تهیه و برای اجرا در کتابخانه های عمومی آماده شود.

وی ادامه داد: هرزمان که روی مشکلات و نقایص موجود در جامعه و نیازهای اجتماعی  کاری انجام دهیم مطمئنا مورد توجه و استفاده قرار خواهد گرفت که توجه به نیازهای فرهنگی جامعه بخصوص در حاشیه شهر با ایجاد کتابخانه سیار نمونه ای از همین برنامه های اجرا شده بر اساس نیاز منطقه بوده است.

محمد حسین دیانی استاد پیشکسوت علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز به عنوان سخنران در این جلسه به ایراد سخن پرداخت.

وی با اشاره به 50سال فعالیت پژوهشی خود در کسوت استاد دانشگاه از پژوهش به عنوان زمینه ای برای پیشرفت علم ودانش در جامعه یاد کرد.

دیانی عدم ژرف اندیشی و نگاه سطحی به مسائل و موضوعات مختلف را از معضلات حوزه پژوهش در کشور عنوان کرد و ادامه داد: بسیاری از دانشجویان و کسانی که در موقعیت تحقیق و پژوهش قرار دارند تلاش و همتی برای درک عمیق موضوع مورد پژوهش خود ندارند و حتی توانایی نگارش ساده مطالب و ارائه دیدگاه و نظر در خصوص داده ها و اطلاعات اولیه جمع آوری شده در تحقیق و پژوهش خود را ندارند.

این استاد پیشکسوت حوزه تحقیق و پژوهش شناسایی سطح و انگیزه شخص در ورود به موضوع پایان نامه و پژوهش را مورد توجه قرار داد و یاد آور شد:

در تحقیق و پژوهشی که سالها قبل در درس مواد کتابخانه ای برای نوسوادان داشتم تلاش کردم توجه مخاطبان را به این نکته جلب کنم که باید توانایی خواندن و نوشتن را بالا ببریم و ضعف خواندن جامعه را از بین ببریم.

وی از این تحقیق به عنوان الگویی یاد کرد که بعدها در آموزش و پرورش،حوزه پزشکی،حسابدرای نیز مورد استفاده قرار گرفت.

رحمت الله فتاحی دیگر استاد پیشکسوت علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این جلسه گفت: خوشبختانه در سالهای اخیر شاهد پویایی کتابخانه های عمومی هستیم و فعالیتهای انجام شده در کتابخانه های عمومی  نشان این پویایی هستند و امیدواریم این پویایی بیستر شده و تداوم داشته باشد.

 وی ادامه داد: نهاد کتابخانه ها ی عمومی کشور و به تبع آن کتابخانه ها ی عمومی نسبت به گذشته از یک پیکره دانشی قوی برخوردار شده است.

 فتاحی  با اشاره به مشکلات که در طول زمان گریبانگیر کشور شده است گفت: بسیاری از مشکلات و معضلات حاصل ناآگاهی و برداشتهای نادرست است که منجر به اخذ تصمیمات نادرست شده است و وظیفه سازمانهای اجتماعی از جمله نهاد کتابخانه ها پاسخ به نیازهای اطلاعاتی جامعه برای ایجاد جامعه ای  آگاه و مطلع است.

وی شناسایی مسئله و یافتن حل مسئله را مهم و اساسی دانست که در سایه پژوهش و همفکری محقق می شود.

فتاحی باور به ارزشمندی خواندن را مورد تاکید قرار داد و ادامه داد:یکی از چالشهای امروز جامعه معضل نخواندن است که وظیفه کتابخانه های عمومی به عنوان یک ارگان ارائه خدمات فرهنگی و کتابخانه ای نسبت به رفع آن است.

وی بر ضرورت اطلاع رسانی و همراهی رسانه ها با حوزه کتابخانه های عمومی تاکید کرد یادآور شد:کتابخانه ها باید تاثیرگذاری خود را بر سطح محلات و حاشیه های شهر آغاز کنند و کارکرد خود را استمرار دهند.

در ادامه این مراسم سه مقاله پژوهش در حوزه کتابخانه های عمومی توسط کتابداران پژوهشگر استان خراسان رضوی ارائه شد.

سید جمال الدین حقیر السادات ، کارشناس مسئول امورکتابخانه های اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی در این قسمت به ارائه مقاله ای با عنوان نقش و جایگاه کتابخانه «بررسی تأثیر خدمات لذت‌بخش بر وفاداری اعضای کتابخانه‌های عمومی» پرداخت.

وی در تبیین چرایی نگارش مقاله و انجام پژوهش گفت: کتابخانه ها باید همانند سایر سازمان ها به مفهوم وفاداری مشتری و ارائه برنامه های مربوط به وفاداری مشتریان توجه کنند؛چرا که کاربران با وجود رضایت از خدمات ارائه شده، ممکن است مجددا به کتابخانه بازنگردند و از خدمات آن استفاده نکنند. مفهوم وفاداری مشتریان از حوزه سازمان های تجاری و انتفاعی (بازاریابی خدمات و محصولات) به حوزه مطالعه کتابخانه ها وارد شده است. در سازمان های  انتفاعی، به موضوع وفاداری با هدف افزایش منفعت مالی نگریسته و بر همین اساس نیز سنجیده می شود. اما، در سازمانهای غیرانتفاعی، این مفهوم افزایش نرخ بازگشت مشتریان و افزایش تعداد استفاده کنندگان، تلقی شده و برای توجیه تخصیص بودجه به کتابخانه و پاسخگویی به سازمان مادر، از آن استفاده می شود.

وی تاکید کرد: در این پژوهش فرض شده است که لذت کاربران کتابخانه ها بر وفاداری آنها به کتابخانه تاثیرگذار است و ارائه خدمات و ایجاد فضایی که در کاربران، علاوه بر رضایت ایجاد لذت نماید، می تواند در بازگشت آنها به کتابخانه و وفادار کردن آنها به کتابخانه موثر باشد.

حقیرالسادات ادامه داد: هدف از انجام این پژوهش تعیین تاثیر خدمات لذت بخش در کتابخانه های عمومی بر ایجاد اعتماد و تعهد و رضایت و در نهایت وفاداری اعضای کتابخانه ها بوده است.

وی ادامه داد: بنابراین خدمات لذت بخش تاثیر مثبت و مستقیمی بر اعتماد کاربران کتابخانه دارد و نتیجه ایجاد اعتماد در کاربران کاربران به کتابخانه بیشتر متعهد خواهند شد و کاربران متعهد رضایت بیشتری نسبت به کتابخانه داشته و در نهایت اعضا وفاداری بیشتری نسبت به کتابخانه خواهند داشت.

در ادامه این جلسه پژوهش فهیمه صبوری و هانیه وهابی از کتابداران کتابخانه مرکزی امام خمینی(قدس سره) مشهد تحت عنوان «نقش و جایگاه کتابخانه‌های عمومی در تقویت پیوند بین اعضای خانواده» توسط هانیه وهابی ارائه شد.

 وی در تعریفی از کتابخانه در جامعه امروز گفت: کتابخانه‌های امروز پایگاهی اجتماعی و محل گردهمایی خانواده‌ها؛ محلی برای ارایه خدمات جنبی و جذب همه اقشار جامعه ازجمله ناتوانان و خانواده های با مشکلات خانوادگی و خانواده های زندانیان و محلی برای  تقویت بنیان خانواده‌ها و بهبود روابط خانوادگی هستند.

 وی ادامه داد: در خصوص خدمات  کتابخانه ها به خانوادههای نیازمند می توان برنامه هایی مانند ارایه خدمات به افراد نیازمند؛فراهم کردن دسترسی به منابع مرتبط با رشد عاطفی کودکان و نوجوانان؛ارائه اطلاعات به شکل‌های متفاوت و ارائه منابع مطالعاتی به خانواده‌های محروم را عنوان کرد.

وهابی رفع نیازهای اطلاعاتی خانواده‌ها در حوزه سلامت،حمایت، آموزش، برنامه‌ریزی عمومی و ایجاد دسترسی آسان به منابع کتابخانه در خانه و همچنین منابع آنلاین؛افزایش سواد اطلاعاتی سلامت و کیفیت زندگی؛همکاری نوآورانه کتابخانه‌ها با سایر سازمان‌های اجتماعی را زمینه ای برای ارائه خدمات کتابخانه ها به افراد ناتوان و با مشکلات خاص جسمانی عنوان کرد.

وی درباره خدمات کتابخانه ها به خانواده های دارای مشکلات خانوادگی گفت:شناسایی ویژگی‌های خانواده‌هایی که از کتابخانه به طور دایم استفاده نمی‌کنند؛

استفاده از استراتژی‌های مختلف مانند همکاری با مدارس، کلینیک‌های بهداشت و یا سازمان‌های ویژه؛ برگزاری سلسله کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی در حوزه بهبود روابط خانوادگی؛ برنامه‌های آموزشی برای پدران و مادران برای آموزش انجام وظایف خانوادگی از جمله خدمات کتابخانه ها به خانواده های با مشکلات خانوادگی است.

سومین مقاله پژوهشی همایش از پژوهش تا عمل نیز توسط نیره دادخواه با عنوان «توسعه کسب و کارهای نوپا در کتابخانه های عمومی» محصول پژوهش مشترک ملیحه بیگی، نیره دادخواه، فرزانه عامل از کتابدارن کتابخانه مرکزی امام خمینی(قدس سره) مشهد بود.

 نیره دادخواه گفت: با توجه به بحرانهای اقتصادی اخیر، چالش اشتغال و ضرورت همگام شدن نهادهای اجتماعی از جمله کتابخانه های عمومی با فناوری است.

 وی ادامه داد: مساله اصلی این پژوهش شناسایی خدمات جدیدی است که می تواند کتابخانه ها را روزآمد و همگام با نیازهای اطلاعاتی کاربران نگه دارد.

 دادخواه تاکید کرد: هدف اصلی مقاله معرفی انواع خدماتی است که کتابخانههای عمومی می توانند برای پشتیبانی از استارتآپها ارائه دهند.

وی یادآور شد: خدمات کتابخانه های عمومی به کسب و کارهای نوپا باعث رونق آنها می شود و کتابخانه ها می توانند از ظرفیت ها و امکانات موجود برای خدمات رسانی به این گروه استفاده نمایند.

 دادخواه ادامه داد: این مقاله با معرفی این خدمات، کتابخانه های عمومی را به سمت ایجاد و توسعه خدمت رسانی به استارتآپها تشویق میکند. 

در ادامه این مراسم آیین اهدای کتابهای کتابخانه شخصی محمد حسین دیانی استاد پیشکسوت علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد به کتابخانه مرکز امام خمینی(قدس سره) مشهد برگزار شد.