داخلی
»مطالب کتابداری
»گاهی دور گاهی نزدیک
(لیزنا: گاهی دور گاهی نزدیک ۲۳2): عطیه باغستانی تجلی، دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی گرایش مدیریت اطلاعات دانشگاه فردوسی مشهد و کتابدار کتابخانه عمومی قلم؛ زهره منجمی، کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام و کتابدار کتابخانه عمومی قلم: با آغاز هفته کتاب و کتابخوانی و روز کتابدار، نوای گشایش نمایشگاه‌های کتاب استانی طنین‌انداز می‌شود. عموم افراد، کتابفروشی‌ها، ناشران، کتابداران وکتابخانه‌ها هم‌آواز این طنین هستند. سمفونی زیبای فرهنگی به راه می‌افتد که رهبری آن را اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هر استان بر عهده دارد و بی‌تردید بدون یاری این مدیران فرهنگی و تیم اجرایی همیار آنها، به عرصه ظهور رسیدن این اتفاق غیرممکن می‌بود. ایجاد امنیت، برپایی غرفه‌ها، هماهنگی‌های فنی و تأسیساتی، نورآرایی، طراحی و ... از جمله برخی از بنیان‌های این اتفاق فرهنگی است. چه بسا فعالیتهای دیگری هم باشد اما به چشم بینای ما که برگزارکننده و متولی نیستیم نیاید اما بدون آنها این اتفاق مهم که یکی از بسترهای مهم فرهنگی جامعه است، رخ ندهد. هر ساله که نمایشگاه‌های استانی و یا کشوری برگزار می‌شود نکاتی، هر چند کوچک، به ذهن می‌آمد که قلم یاری نمیکرد آنها را بنگاریم، اما اینک که شور حال خواندن است حال نوشتن ما نیز خوش گشته و اینک ما قلم را جهت نوشتن یاری می‌کنیم.
و قلم مثل درفشی که پر از مفهوم است
و ورق اسب نجیبی است که رسالت بکشد*
بایسته یادآوری است مواردی که در زیر بیان شده است تنها پیشنهادهایی جهت بهبود و بهتر شدن شرایط برگزاری نمایشگاه چه در سطح استانی و یا حتی کشوری است. امید است که مفید واقع شود:
1. دریافت بن: یکی از بحث‌های خوب و دلنشین نمایشگاه دریافت بن خرید کتاب است، که سطوح و دستهبندی خاص خود را دارد. هر فرد یا سازمانی قبل از شروع خرید کتاب سری به قسمت دریافت بن میزند و جویای میزان بن دریافتی می‌شود. دو نکته در این قسمت حائز اهمیت است: نکته اول: با توجه به گسترده بودن جمعیت عاشقان کتاب، افرادی که در قسمت ارائه بن خدمت میکنند به تناسب بیشتر باشند و یا شعبههای گوناگونی در مکان نمایشگاه وجود داشته باشد تا ضمن جلوگیری از معطلی افراد باعث رضایت آنها نیز شود. نکته دوم: قبل از دریافت بن لازم است افرادی که مسئول نوشتن نامۀ مجوز دریافت بن هستند، بیشتر باشند تا این حجم از جمعیت با دو یا نهایت سه مسئول روبهرو نشوند.
2. کارتهای بانک شهر: برای توضیح این پیشنهاد در ذیل مثالی مطرح می‌شود؛ یک نفر به نمایندگی از سازمان یا کتابخانه‌ای جهت دریافت بن اقدام می‌کند، کارهای مربوط به دریافت بن را هم انجام داده است و دو میلیون بن دریافت می‌کند، به باجه دریافت کارت بانک شهر میرود و ضمن ارائه مدرک شناسایی معتبر برای 2 میلیون بن 20 عدد کارت 100 هزار تومانی داده می‌شود؟؟؟! برای افرادی که درگیر خرید هستند آگاهی از موجودی هر کارت، استفادۀ جدا از هر کارت و شناسایی رمز کارت جهت پرداخت هزینه زمان بر است و بعضاً سوال افراد این است که چرا چند کارت تعریف شده است. بنابراین بهتر است که برای این مبلغ بن نهایت دو کارت یک میلیونی تعریف شود.
3. فهرست عنوانی کتاب‌ها: افرادی که قصد خرید عناوین خاصی را دارند و قبلاً در خصوص خرید کتاب، انتخاب‌هایی داشته‌اند وقتی به طور مثال به دنبال کتابی با عنوان «دنیای سوفی» میشوند آن کتاب را حتی در آثار ناشرش پیدا نمیکنند زیرا به دلیل مخلوط شدن عناوین، در صورت وجود آن کتاب هم شاید نتوانیم آن را پیدا کنیم. بنابراین وجود فهرستی از عناوین الفبایی کتاب در کنار چیدمان زیبای کتاب‌ها ضروری است و به یاری کسانی میآید که هدفدار به دنبال خرید کتاب هستند.
4. چرخ کتاب: صرف نظر از خرید یک تا ده کتاب ممکن است کتابخانه‌ها به فراخور اعضایشان کتابهای بیش‌تری انتخاب کنند، اما در کنار لذتِ یافتن کتاب‌ها، مشکل حمل آنها داستانی طولانی دارد. بعضاً دیده شده است که خریداران کتاب، کتابهای خریده شده خود را به ناشران جهت نگهداری میسپارند تا پس از خرید تمام منابع خود و سپس تجمیع تمام کتاب‌هایشان در غرفه آن ناشر، در انتهای نمایشگاه در یک اقدام انقلابی به وسیله نقلیه خود منتقل میکنند. بهتر است سبدهایی چرخدار مانند سبدهای خرید کالا که دارای چرخ است و در فروشگاهها موجود است، تهیه شود تا افراد بتوانند کتاب‌ها را به راحتی با خود حمل کنند و نیز استرس گم شدن و آسیب به کتابهای خریداری شده‌شان به علت ازدحام جمعیت را نداشته باشند و با خیال آسوده از دیدن وخرید کتاب‌ها لذت ببرند.
5. چیدمان ناشران در غرفه: خریداران کتاب ممکن است به دنبال خرید کتاب از ناشر خاصی باشند، تمامی غرفه‌ها را زیر رو میکنند، اما یا ناشر را پیدا نمیکنند و یا پس از صرف زمان طولانی ناشر را پیدا میکنند. ترتیب الفبایی ناشران برای سازمان‌ها و کتابفروشیهایی که به دنبال خرید کتاب از ناشران خاصی هستند حائز اهمیت است. بنابراین پیشنهاد می‌شود ناشران نظمی مناسب (ترجیحاً به صورت الفبایی) داشته باشند و حتی نظم الفبایی هم قابل تشخیص باشد و از همۀ ناشران درخواست شود تا با نمایشگاه‌های استانی همکاری داشته باشند.
6. فاکتور خرید کتاب: سازمانهایی که طبق بودجهبندی سازمانشان مبلغی جهت خرید کتاب دریافت میکنند، برای ارائه گزارشهای مالی خود نیازمند فاکتور و مهر آن ناشر هستند، در نمایشگاه مشاهده شد، برخی ناشران به این امکانات مجهز نبودند و خریداران یا کتابی نمیخریدند و یا به اجبار به یک فیش پرداخت راضی میشدند، که حتماً در ارائه گزارشهای مالی سفارش با مشکلاتی با سازمانشان مواجه خواهند شد.
7. پر رنگ شدن تازههای نشر: کتابهایی که جدیداً به عرصه چاپ و نشر راه یافتند، برای کسانی که اطلاعی از تازههای چاپ ندارند و مشتاق دریافت و آگاهی از عناوین جدید هستند، پیشنهاد می‌شود، این عناوین از طریق تابلوها یا توسط همان ناشر پررنگ شود. ضمناً یادآور می‌شود که به صورت صوتی کتابهایی در نمایشگاه معرفی میشد؛ اما به دلیل ازدحام صدا شاید افراد توجه چندانی نکنند، به طور مثال به صورت صوتی یا نمایش بر روی ال سی دی کتابهای آشپزی معرفی شود تا خانم خانه‌داری که فقط قصد خرید این سری کتاب‌ها را دارد زیاد معطل نشود و وقتش هدر نرود.
سایر نکات به صورت تیتر وار به شرح ذیل است:
· معرفی ناشران حاضر در نمایشگاه؛
· در اختیار گذاشتن فضای بیشتر برای ناشران کتابهای درسی و دانشگاهی؛
· جلوگیری از مزاحمت برخی از مشاوران درسی برای جذب مخاطبان دانشآموز؛
امید است که هر سال این نمایشگاه‌ها بیش از پیش تبدیل به میعادگاه کتابخوانان و پاتوقی برای فروش و بازدید از آخرین و بهترین انتشارات باشد.
*شعر قلم- ورق از عاکف-م
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.