از «سامانه پردازش خودکار» رونمایی شد

به گزارش لیزنا، سامانه پردازش خودکار با هدف استخراج فراداده های متادیتای توصیفی از قبیل عنوان، ناشر و نام پدید آورنده و غیره از طریق هوش مصنوعی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با حضور مهدی محمدی دبیرستاد توسعه فناوری های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بهروز مینایی دانشیار گروه هوش مصنوعی، رباتیک دانشگاه علم و صنعت و علیرضا نوروزی دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران، مظفر پاسدار شیرازی معاون توسعه مدیریت و منابع و سرپرست حوزه دیجیتال و علیرضا انتهایی مدیرکل پردازش منابع دیجیتال در محل اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران رونمایی شد.

علیرضا انتهایی مدیرکل پردازش منابع دیجیتال در توضیح راه اندازی این سامانه گفت: سامانه پردازش خودکار به منظور استخراج عناصر برای جستجوی اطلاعات راه اندازی شده است که در کتاب‌ها و منابع فیزیکی به آن فهرست نویسی می‌گویند. این فرآیند از گذشته در کتابخانه‌های دنیا انجام می‌شد، اما امروز با وجود کتابخانه های هوشمند از آن به عنوان متادیتا یاد می‌شود.

وی به اهداف راه اندازی این سامانه اشاره کرد و گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با طراحی و راه اندازی این سامانه در تلاش است، فراداده های توصیفی از قبیل عنوان، ناشر و نام پدید آورنده و غیره را از طریق هوش مصنوعی استخراج کند و در نهایت نیروی انسانی فقط نقش نظارتی دارد و در این فرآیند از هوش مصنوعی و یادگیری عمیق ماشینی استفاده شده است.

مدیرکل پردازش منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران  اظهار داشت: هوش مصنوعی یک فرایند یادگیری ادامه دار است که با بهره گیری از این امکان، سامانه پردازش خودکار سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه مسیر به مرور از دقت بیشتری نیز برخوردار خواهد شد.

انتهایی همچنین به فرآیند و کارکردهای این سامانه اشاره کرد و افزود: این سامانه نسخه دیجیتال پایان نامه را از طریق سامانه نویسه خوان(OCR) به متن تبدیل می کند و در گام‌های بعدی هوشمندانه فراداده های توصیفی در منابع اطلاعاتی را بر اساس استانداردهای تعریف شده استخراج کند. دقت به کار گرفته شده در این سامانه شاید هم اکنون عدد قابل ملاحظه‌ای در حوزه منابع توصیفی باشد به گونه ای که در خصوص پایان نامه ها حدود ۸۰ درصد دقت استخراج فراداده و 95 درصد صحت اطلاعات استخراج شده رسیده است، این سازمان در تلاش است این مهم را درباره کتاب و مقاله نیز توسعه دهد.

مدیرکل فراهم‌آوری و پردازش منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: سرعت این سامانه با توجه به زیرساخت‌های موجود حدود دو مدرک در دقیقه است البته این امر با تقویت زیرساخت می تواند افزایش یابد.

انتهایی ضمن قدردانی از حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در فراهم سازی زیرساخت پردازش خودکار، یادآور شد: قابلیت های دیگری نیز در سامانه دیجیتال سازمان افزوده شده است که می توان به قابلیت جستجوی معنایی به کمک نمودار گرافیکی اصطلاحنامه اصفا اشاره کرد.

ارتقاء کیفیت پردازش منابع خدمت جدید به پژوهشگران

مظفر پاسدار شیرازی معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی و سرپرست معاونت دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ضمن قدردانی از حمایت های مادی و معنوی صورت گرفته از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راه اندازی این سامانه گفت: ظرف یک‌سال گذشته با کمک پنجره واحد نشر فهرست 100 درصد کتب کشور پیش از انتشار توسط متخصصان پردازش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تولید می‌شود، نکته ای که پیش از این حدود 90 درصد بود. به بیان دیگر پردازش کتاب از منظر کمی تکمیل شده است. این پروژه و سایر پروژه‌های حوزه نوآوری سازمان ذیل عنوان پردازش خودکار تلاش دارد تا نخست سرعت و دقت فرایندهای پردازش منابع ورودی سازمان را افزایش دهد و در ادامه به ارتقاء کیفیت فهرست تولیدی سازمان نیز کمک کند.

معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: در تلاش هستیم در حوزه فهرست نویسی توصیفی و فهرست نویسی تحلیلی از فناوری‌های جدید استفاده کنیم، در این بین کیفیت متادیتای تولیدی در این حوزه نقش و جایگاه ویژه ای دارد به طوری که در نهایت با استفاده از این ابزار همه کتابخانه های کشور به یک متادیتای سریع تر، به روزتر و با کیفیت بالاتری دسترسی خواهند داشت.

پاسدار شیرازی گفت: خوشحالم که امروز سامانه پردازش خودکار در حوزه پایانامه با دقت قابل قبولی آماده بهره برداری است و فهرست نویسی پایان نامه از این به بعد با کمک این سامانه و تنها با نظارت متخصصین سازمان انجام می شود و در فرصت کوتاهی این مهم برای مقاله و البته فهرست توصیفی کتاب نیز میسر می شود.

معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: یک پروژه موازی دیگری با این امر نیز برای فهرست نویسی تحلیلی با کمک استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حال انجام است که در نهایت سامانه با کمک هوش مصنوعی با بررسی متن کتاب ارائه شده پیشنهاد رده‌بندی کتاب را بر اساس استاندارد کتابخانه کنگره به متخصصان فهرست نویس ما پیشنهاد می شود و فهرست نویسان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران این پیشنهادات را ارزیابی و انتخاب می‌کنند.

وی ادامه  داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در راستای خدماتی که از شرکت‌های فناور می گیرد در تلاش است خدمات مورد نیاز این شرکت‌ها را نیز تامین کند، چرا که یکی از دلایل عدم توسعه هوش مصنوعی در زبان فارسی نبود بیگ دیتا در زبان فارسی است؛ داده های کتابخانه ملی به مثابه یک فلز گران‌بها در معدن است که برای بهره برداری فناوران نیاز به استخراج و آماده‌سازی دارد.

معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: نگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تا به امروز سرویس دهی و ارائه خدمات به پژوهشگران بوده است اما امروز در تلاش است داده‌های موجود در این سازمان را به فعالان عرصه هوش مصنوعی کشور نیز ارائه دهد تا این عزیزان بتوانند خدمات متنوعی را به کشور و جامعه فارسی زبان ارائه دهند.

هوش مصنوعی یک ضرورت است

مهدی محمدی دبیرستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: تحول فناورانه در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای فعالان حوزه هوش مصنوعی غنیمت است و می تواند نقش ویژه ای را برای شکل گیری تکنولوژی های جدید توسط استارت آپ ها ایفا کند.

وی افزود: با وقوع انقلاب صنعتی شکاف عجیبی بین کشورهای بلوک غرب و شرق ایجاد شد و موج های مختلفی از تغییر و تحول رخ داد و هر یک از کشورها در بهره مندی از آن و ثبات جایگاه خود نقش داشتند. امروز اما در ابتدای موج ششم انقلاب صنعتی هستیم و برخلاف موج های پیشین فاصله ظهور و افول آن بسیار اندک و ناچیز است به طوری که فرصت تقلید برای کشورها از بین رفته است.

دبیرستاد توسعه فناوری های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: در حال حاضر فرصت ها در حوزه هوشمندسازی کوتاه است و هیچ یک از کشورها فرصت عقب ماندگی و تقلید را ندارد و کشورها باید از این امکان تا سال 2035 بهره لازم را برده باشند و حرفی برای گفتن داشته باشند.

محمدی تاکید کرد: بهره مندی از هوش مصنوعی امروزه برای کشورها انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است. بی تردید در پایان موج ششم انقلاب صنعتی دسته ای از کشورها ارتقا می یابند و دسته ای دیگر نیز از این قافله عقب خواهند ماند و هم اکنون بزرگ ترین شرکت ها و کشورها بیشترین سرمایه گذاری را در حوزه هوش مصنوعی دارند.

دبیرستاد توسعه فناوری های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بهره مندی از دیتا در هوش مصنوعی را به منزله امکانی ویژه در دنیای امروز دانست و گفت: سازمان هایی که دیتا دارند امروز ثروتمند هستند و نمونه بارز این امر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. این سازمان به خوبی در مسیر بهره مندی از دیتاهای موجود خود قرار گرفته است و تصمیم ندارد تا انباشتی از داده درست کند و این اطلاعات را نگاه دارد.

وی تصریح کرد: بهره مندی از این دیتاها زمینه ظهور و بروز استارت آپ های مختلف را فراهم می کند به طوری که حتی این مهم می تواند برای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ثروت به همراه باشد.

غنی ترین گنجینه داده های کشور در کتابخانه ملی می تواند سرچشمه بسیاری از پروژه های کلیدی کشور باشد

در ادامه این مراسم بهروز مینایی دانشیار گروه هوش مصنوعی و رباتیک دانشگاه علم و صنعت با اشاره به اهمیت راه اندازی سامانه پردازش خودکار گفت: ارتباط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با دنیای هوش مصنوعی و فناوری متحول شده است.

مینایی به اهمیت و جایگاه هوش مصنوعی در جهان امروز اشاره کرد و افزود: هم اکنون بسیاری از کشورهای دنیا از جمله آلمان حمایت های ویژه ای را از استارت آپ ها به منظور پیشبرد فرآیندهای هوش مصنوعی صورت می دهند.

وی ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران غنی ترین جایگاه برای کتاب، سند و تاریخ شفاهی است ضمن اینکه این سازمان منبعی برای فعالیت های هوش مصنوعی به شمار می رود؛ با استفاده از ابر اطلاعاتی که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از اسناد سال های متمادی به وجود می آورد می توان مجموعه ای غنی ایجاد کرد، این مجموعه بی تردید سرچشمه بسیاری از پروژه های کلیدی کشور خواهد بود و کمک می کند صدها دانش جدید از متون وب ایجاد شود.

پیشرو بودن کتابخانه ملی در بکارگیری هوش مصنوعی قابل تحسین است

علیرضا نوروزی دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می تواند در حوزه هوش مصنوعی پیشگام باشد، اقدام امروز سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با رویکرد استخراج اطلاعات کتاب شناسی با استفاده از سیستم های هوش مصنوعی هدایت شده قابل تحسین است.

وی ضمن اعلام خوش بینی بر اجرا و تداوم این پروژه، ادامه داد: امید است در آینده نزدیک شاهد اجرای طرح ها و پروژه های دیگر با بهره مندی از گنجینه اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران باشیم. با توجه به حضور و فعالیت تیم جوان در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حوزه هوش مصنوعی به آینده این سازمان امیدوار هستم.

دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تهران تصریح کرد: در حوزه داده های پیوندی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران می تواند همانند کتابخانه کنگره امریکا و دیگر کشورها پیشگام  باشد و از هوش مصنوعی و لینک دیتا بهره مند شود.