داخلی
»مطالب کتابداری
»سخن هفته
لیزنا، سید ابراهیم عمرانی، سردبیر: مشارکت همواره شادی بخش است، دست کم برای من. بعد از 17 سال تلاش انجمن، موجی جدید از مشارکت را دارم تجربه می‌کنم که تا کنون در انجمن ندیده بودم و امیدوارم که مداوم و مستمر باشد، شما هم بگوئید انشاءالله.
بعد از اعلام گروه‌های کاری کنگره سوم که قرار است برنامه‌ریزی کنگره در آبان ماه را برعهده گرفته و خود با نظارت کمیته علمی و کمیته راهبری کنگره، آن را اداره و سازماندهی کنند، اولین اقدام تعیین دبیر برای گروه‌های کاری بود. کاری که شاید سال دیگر آن هم به کمیته‌های انجمن واگذار شود. مانند ایفلا که کمیته‌های ایفلا برای کار خودشان فراخوان می دهند و کارهای علمی را خودشان در کمیته‌ها انجام می دهند.
معیار برای دبیری کارگروه چه بود؟ قبلا نوشتیم ولی چون باز هم پرسیده‌اند، اشاره می کنم. تجربه دو سال گذشته می گفت که دبیر بهتر است از جوانترها و حرفه‌ای‌ها باشد؛ از آن رو که بتوانند وقت بیشتری بگذارند، در برابر اعضای هیأت علمی پر سابقه و البته پرمشغله که حتی اگر بخواهند هم نمی‌توانند وقت کافی برای اداره یک کمیته یا کارگروه بگذارند. چرا که دبیر باید به دنبال برنامه، به دنبال نیروی انسانی، تنظیم وقت‌ها، شرکت در جلسات پیش از کنگره و خلاصه همه امور مربوط به آمادگی اعم از کارهای علمی و اجرایی باشد و در عمل می‌دیدیم که وقتی دبیر از استادان با سابقه که افتخار همکاری داده بودند و دبیری نشست را هم پذیرفته بودند، در اجرا، کار با قوت و نظم مورد انتظار پیش نمی رفت و همه بار مسئولیت هم بر شانه استادی بود که واقعا وقت نداشت و به کار دانشجویان خودش به زحمت می رسید. ولی نشست‌هایی که با دبیرانی که موفق شده بودند وقت بیشتری بگذارند برگزار می شد، نشان داد که این گروه از دبیران امکان کمک گرفتن از همان استادان برجسته را داشتند و همینطور جلب مشارکت حرفه مندان پرمشغله و گرفتار را و نشست‌های آنان از بُعد اجرایی و تا اندازه ای نیز از بُعد علمی بهتر اجرا می شد.
البته در پرانتز عرض کنم (از همه نشست‌های دو سال گذشته باید به جد دفاع کنم. به نوبه خودم مجموعه مقالات و نشست‌ها را یک بار ورق زدم و نشست‌ها را تقریبا همه را یک بار خواندم و باید بگویم، که ممکن است در جاهایی از بحث‌های طرح شده در نشست‌ها، مطلب به بیراهه هم رفته و اندکی از برنامه نشست خارج شده ولی بحث‌های بسیار خوبی در نشست‌ها طرح شده و اسناد خوبی از وضعیت حوزه اطلاعات و کتابخانه ها و موزه ها و آرشیوها و نشر در کشور تولید شده که توصیه می‌کنم دوستان در حوزه مورد علاقه خودشان به این بحث‌ها نگاهی بیندازند) پرانتز بسته.
این بار (سال جاری منظور است) در هیأت مدیره انجمن روی دبیران بحث بیشتری انجام شد و افرادی که می‌توانستند روی کارگروه یا کمیته‌ای وقت بگذارند انتخاب شدند و با اولین جلسه حضوری دبیران در ماه مبارک رمضان، برنامه مشترکی برای همه به بحث گذاشته شد که گزارش آن منتشر شد و بعد از آن نیز روی برنامه کار بیشتری شده که خدمتتان عرض می کنم. البته امیدوارم تا سال آینده کمیته مستمر مانده باشد، و در آن زمان خود و از میان اعضا دبیرش را انتخاب و به هیأت مدیره معرفی نماید.
بر پایه آینده نگری‌های اولیه کنگره، قرار بود که کمیته‌های موضوعی انجمن از دل کنگره زاده شوند و بعد از دو تا سه سال کمیته‌ها باشند که خود فراخوان بدهند و از کنگره وقت بگیرند و اعلام کنند که به فرض برای کنگره سوم ما فراخوان می خواهیم بدهیم و برنامه داریم و موضوع مشخصی را می خواهیم به بحث بگذاریم. ولی لازمه این کار تشکیل کمیته است و حضور افرادی چند در هر کمیته که هر یک بخشی از مسئولیت را برعهده بگیرند، و با این اهداف (و خیالات) این سئوال پیش می آید که آیا انجمن این توانایی را در حال حاضر دارد؟ آیا همه دبیران امکان تشکیل کمیته‌ها را دارند؟
این سئوالی بود که از طرف برخی دبیران منتخب طرح شد و سئوال بجایی بود. در جلسات بعدی کمیته راهبری با تکیه بر نظامنامه کنگره، دستور‌العملی برای تشکیل کمیته‌ها و کارگروه‌های انجمن و ارتباط آنها با کنگره تعریف شد که برای تصمیم گیری به هیأت مدیره ارسال شده است. در آنجا با در نظر گرفتن مسائل مختلفی که طرح شده بود، تلاش شد تعریف دقیقتری از کارگروه و کمیته و ارتباط دوطرفه این دو و باز ارتباط این دو با کنگره، داده شود و دبیران محترم بر اساس آمادگی خود و علاقه مندان داوطلبی که قدم جلو می گذارند، تصمیم بگیرند که به ساماندهی کمیته هم بپردازند یا فقط کارگروهی برای نشست را اداره کنند و در آبانماه گزارش نهایی از جلسات خود را به شکل سخنرانی، مقاله، میزگرد یا هر شکلی که خود پیش بینی می کنند و کمیته راهبری هم تایید می کند به جامعه کتابداری ارائه کنند.
قرار شد هیأت مدیره یا کمیته راهبری حتی به اندازه دو سال گذشته هم در کار کمیته‌ها و کارگروه‌ها دخالتی نداشته باشند و صرفا سیاستهای کلی و چارچوب‌ها را مشخص کنند و کمیته‌ها خود تلاش کنند تا جلساتی را در فاصله تیرماه تا مهرماه برگزار کنند و حتی در مورد کسانی که به تریبون دعوت می کنند خود تصمیم بگیرند که از میان افراد کمیته این افراد انتخاب می شوند یا سخنرانان و کارشناسانی هم از بیرون از کمیته دعوت می شوند و برای ارائه در نشست قرار خواهند گرفت، و البته با نظارت کمیته‌های علمی و راهبری بر رعایت سیاستهای اعلام شده به کمیته‌ها.
پیش بینی شده که حتی برخی نشست‌های خیلی تخصصی داشته باشیم بصورت میزگردهایی با حضور متخصصان که در آن محدودیت فضای تریبون‌های نشست که حد اکثر 5 تا 6 نفر می توانند پشت میزهای بالای مجلس بروند را نداشته باشند و در هر حال کارگروه و کمیته هستند که باید تصمیمشان را اعلام کنند تا از نظر علمی نظارت و از نظر اجرایی حمایت شوند. کمیته علمی ناظر بر برنامه های ایشان و تجربه های دریافتی و ایده های رسیده و مقاله های ارسالی از سوی علاقه مندان خواهد بود و فرایند داوری و افراد حاضر در تریبون‌ها نظارت خواهد کرد. و باید دقت کنیم که اختیارات نشست‌ها توسط دبیران خوب استفاده شود و به کیفیت بیانجامد نه به تحویل گرفتن دوستان و رفیقان و قرض دادن نان.
و اما آنچه بعد از این مقدمات باعث شادی من شده، مشارکت کتابداران و اطلاع رسانان در کمیته‌ها و کارگروه‌های کنگره سوم است. دبیران با آزادی کامل و به ابتکار خودشان اقدام به گرفتن عضو کرده اند. برخی دعوت عام و برخی دعوت خاص کردند، برخی با کانالهای تلگرام کار را آغاز کردند و برخی با گروه‌های ایمیلی ولی هر کدام از کمیته‌ها یا کارگروه‌ها که کارشان را شروع کرده‌اند، با گروه بزرگی از داوطلبان روبرو شده‌اند که دست کم از انتظار من فراتر بوده است.
سالهای سال بود که انجمن به دنبال ایجاد چنین فضایی برای مشارکت در بحث‌های خاص و تخصصی بود. من شاهد پیگیری انجمن هستم. عضو هیأت مدیره نیستم و همیشه در کمیته همایش‌ها کمک کرده ام و باز هم تا بتوانم کمک خواهم کرد، به عنوان یک شاهد عرض می کنم که بارها این صحبت و دعوت به مشارکت شده بود و حتی خودم با برخی از دوستان صحبت کرده بودم که بیائید و انجمنی شوید و کمک کنید و .... ، و در همین لیزنا در مورد انجمنی شدن داد سخن داده بودم، و در پاسخ همواره با دو وضعیت عمده روبرو می شدم. یا از بالای عینک به من نگاه می‌کردند و تحویل نمی‌گرفتند، و یک برخورد دیگر هم داشتیم که حرفه مندان و دانشجویانی بودند که می گفتند دوست داریم در انجمن کار کنیم ولی انجمن قدرت سازماندهی این نیروها را نداشت و به سرعت پراکنده می شدند. لیکن دو دوره برگزاری موفق کنگره با حضور جمع کثیری از کتابداران و اطلاع رسانان، استادان و دانشجویان در ظاهر، هم رشته‌ای‌ها و همکاران را به این باور رسانده که می شود در کارها و در بحث‌ها با هر بضاعتی که داریم مشارکت کنیم و این جای بسی خوشوقتی و خوشبختی است برای انجمن، برای رشته و برای حرفه. این بار داوطلبان هستند که دارند خودشان خود را در واحدهایی با عنوان کمیته یا کارگروه سازمان می دهند و جای بسی شادمانی دارد.
در حال حاضر 20 کارگروه / کمیته، و با کمیته «مسابقه ویژه دانشجویان کارشناسی» که همین دیروز هسته اولیه‌اش تشکیل و شروع بکار کرد، 21 کارگروه برای کنگره سوم به تصویب رسیده که از این تعداد 14 کمیته / کارگروه کار خودشان را آغاز کرده‌اند. با اعلام نقاط تماس در لیزنا یا در سایت انجمن توسط دبیر، علاقه‌مندان اعلام همکاری می‌کنند و در بحث‌های مربوط به موضوعی که انتخاب کرده اند شرکت می کنند. تاکید کمیته راهبری به همه دبیران این است که تا پایان تیر حتما یک نشست حضوری هم داشته باشید و بعد از تقسیم کار، دوباره به فضای مجازی برگردید و کارها را پیگیری کنید.
چهار کمیته گروه تلگرامی دارند و اعضای فراوان، بقیه فعالان با گروه‌های ایمیلی کار می‌کنند که قابل کنترل تر است و امکان هدایت بحث بیشتر است و از دست آگهی‌های شرکت‌ها هم آسوده ترند. یک کمیته هم تا کنون همه جلساتش را حضوری برگزار کرده و چهار کمیته در حال حاضر در مراحل مقدماتی کار هستند و به زودی اعلام به گرفتن همکاری از داوطلبان برای مشارکت در بحث‌ها خواهند کرد.
من به همکاران کتابدار و استادان هم رشته‌ای که با ورود خودشان همکاران و دانشجویانشان را تشویق به مشارکت می‌کنند؛ تبریک گفته و از ایشان سپاسگزاری می‌کنم و امیدوارم بتوانیم با همین موج به گونه‌ای حرکت کنیم که سال آینده کمیته‌های انجمن مانند کمیته‌های ایفلا خود فراخوان دهنده و برگزار کننده همایش‌ها و نشست‌هایشان باشند.
دوستانی که هنوز کمیته‌ها و کارگروه‌ها و دبیران آنها را نمی شناسند، می توانند به نشانی congress.ilisa.ir مراجعه و از کم و کیف کمیته‌ها و کارگروه‌ها مطلع شوند و برای همکاری و مشارکت در هر یک از 21 کمیته اقدام نمایند. با آرزوی موفقیت برای یکایک عزیزان.
عمرانی، ابراهیم. «بشارت مشارکت: گزارش دبیر اجرایی کنگره سوم به جامعه علوم اطلاعات». سخن هفته لیزنا، شماره 345، 19 تیر ۱۳۹۶.
نکته آخر مطلبتان در مورد این که در سالهای بعد کمیته ها خود بتوانند مستقلا برنامه هایی برپا کنند خیلی نوید دهنده است. پیشنهاد می کنم حالا که کمیته ها توانسته اند به این راحتی دهها و حتی صدها همکار را جذب کنند، در نحوه عضویت انجمن هم تجدید نظر شود و همین افراد هم به صورتی که هست عضو پایه انجمن محسوب شوند. معمولا دشواری پرداخت هزینه و تجدید عضویت و کارت ... باعث می شود که عده ای از همان اول سراغ انجمن و این فعالیت های گروهی نروند.