عضویت پیوسته انجمن‌ها در گرو مدرک دانشگاهی نیست

 لیزنا، سید ابراهیم عمرانی، سردبیر: فقط در یک جمله باید بنویسم که عضویت پیوسته انجمن فقط منوط به داشتن به مدرک دانشگاهی فوق‌لیسانس (کارشناسی ارشد) و دکتری و عضویت در هیات علمی یک دانشگاه یا پژوهشگاه نیست و همه می‌توانند عضو پیوسته باشند و بروم دنبال کارم و وقت شما را  هم نگیرم، ولی خوب مثل همیشه باید مقدماتم را بگویم تا در پایان بروم سراغ همین یک جمله.

مقدمه:

مجمع عمومی انجمن در دوره 18 ساله اخیر همیشه در اسفند و در صورت مشکلات ماه اسفند، در فروردین ماه برگزار می‌شد و بسیاری زمان آن را مناسب نمی‌دانستند و علت شرکت نکردن خودشان را نامناسب بودن وقت آن بر می‌شمردند. اینک و همانطور که در سخن هفته دوشنبه پیش جناب آقای مسعودی عضو هیات مدیره انجمن اشاره کرده‌اند، ‌هیات مدیره انجمن تصمیم گرفته از بهترین وقت سال و مناسبترین جمع کتابداران، برای انتخابات استفاده کند تا همه حضور داشته باشند و بتوانند انتخاب کنند و انتخاب شوند؛ در زمان برگزاری کنگره. کنگره همواره خیلی فشرده و خیلی کم وقت است،‌ با اینهمه اصرار عزیزان هیات مدیره این بوده که زمان برگزاری کنگره تنها زمانی در سال است که اساتید و داشجویان دانشگاههای سراسر کشور حضور دارند و می‌تواند تنوع نامزدها و میزان رای دهندگان را کیفی‌تر کند. این تصمیم بنا به اطلاع بنده  قطعی شده و در غروب روز اول کنگره یعنی 26/8/1397 و بعد از برگزاری نشستهای روز اول انتخابات برگزار خواهد شد.

خوب انتخابات هم مقدماتی دارد،‌ و آن عضویت در انجمن است. کسانی می توانند رای بدهند و نامزد برای عضویت در هیات مدیره و یا بازرس انجمن شوند که عضو انجمن باشند که هفته پیش در مورد آن صحبت شد. و من فقط  در مورد عضویت پیوسته صحبت خواهم کرد.

قبل از آن بگذارید دعوت کنم از همه کتابداران برای شرکت در مجمع عمومی و باز قبل از آن چند مطلب در مورد کنگره خدمتتان عرض کنم:

رویدادی به نام کنگره متخصصان علوم اطلاعات:

این رویداد مهم. یعنی کنگره نشان داد که کتابداران و اهالی آرشیو تشنه گفتگو هستند. طرح کنگره که از ابتدا تمرکز بر روی حرفه داشت و تلاش داشت اهل حرفه را به میدان بیاورد، به نظر درست بود و دست روی نقطه خالی جمعها و همایشهای کتابداری گذاشت. همایشهای علمی و پژوهشی زیادی در طول سال برگزار می‌شد و می شود و استقبال خود را داشت و دارد. این استقبال به دلایل علمی و نیز به دلایل اجرایی مانند پذیرش مقاله برای دفاع پایان نامه و پذیرش مقاله برای ارتقاء و استماع آخرین دستاوردها راه خودش را پیدا کرده و مانند همه رشته های دیگر آرام آرام فعالیت دنبال می‌شد و می‌شود. در کنار این همایشها، به شدت نیاز بود که اهل حرفه نیز درگیر شوند و فکر نکنند که با گرفتن مدرک و نشستن پشت میز به عنوان کتابدار،‌ آرشیویست،‌ مسئول وبسایت و دیگر شغلهای مرتبط دیگر کار تمام است و دیگر نیازی به دانسته‌های جدید ندارند، ‌بلکه باید بدانند که آموزش بعد از دانش‌آموختگی گاهی بسیار مهمتر از آموزشهای دوران تحصیل است.

روی دیگر نگاه کنگره،‌ شنیدن بود،‌ به جای ارائه دادن. اهل حرفه حرف دارند،‌ و دیدیم که حرفهای خوبی هم داشتند، رویکرد کنگره گفتگو بود و هست،‌ رویکرد محاوره ای کنگره از اولین کنگره موفق نشان داد. طراحی نشستها از اولین کنگره به این صورت بود که کسانی که در نشستها می نشینند،‌ بحثهای خود را قبل از کنگره انجام می‌دهند و در آن نشست دو ساعته و دقیقتر یک ساعت و 50 دقیقه‌ای، نتیجه بحثهای خود را منظم و سازماندهی شده در 30 تا 35 دقیقه ارائه می‌دهند،‌ و از آنجا به بعد تالار است که صحبت می‌کند. از اینجا به بعد هنر دبیر نشستهای ما بوده که توانسته باشند نشست را درست هدایت کنند و تریبون را به کسانی داده باشند که واقعا حرفی برای گفتن دارند. هنر دبیر نشستها و قاطعیت آنها بوده که اجازه ندهند تالار از مسیر موضوع از پیش تعیین شده خارج شود و در موضوع و برای حل مساله یا پیشنهادی برای حل، حرکت کند و هنر ایشان بوده که بتواند با جمع بندیهای خوب و به موقع وقت تریبون را بهتر و بیشتر تقسیم کنند که نظرات بیشتری شنیده شود.

 یک نگاه دیگر کنگره، ادامه دار بودن بحثهای کنگره درون کمیته‌های تخصصی در طول سال بوده که برخی کمیته ها موفقتر عمل کرده اند و برخی کمتر ولی به هر حال نگاه انجمن به کنگره، نیز به این میل کرده که کارگروههایی که برای کنگره تشکیل می‌شوند، ‌پتانسیل و توان تبدیل شدن به کمیته‌ای علمی را داشته باشند که بتوانند با جلسات خود در طول سال مسایل حوزه خودشان را بررسی و نتایج آن را در کنگره طرح کنند و به این ترتیب، ‌هیچ مساله ای در حوزه حرفه و رشته باقی نماند که از رصد انجمن دور مانده باشد. در واقع کنگره رصد خانه انجمن است. کنگره احتمالا ادعا ندارد که همه مسایل را حل می‌کند و مشکلات را از بین می‌برد یا به صفر می‌رساند، ‌لیکن می‌تواند ادعا کند که رصد خانه خوبی برای انجمن بوده و همه گوشه و کنار و زوایای رشته و حرفه در تالارها به گفتگو گذاشته شده و در کنگره چهارم هم به گفتگو گذاشته می‌شود و از تازه‌ها و کهنه‌ها صحبت می‌شود. نشاط کنگره در گرو این خواهد بود که کمیته ها در طول سال فعال عمل کرده باشند و افراد علاقه‌مند را گرد هم جمع کرده باشند و مسایل مختلف حوزه خودشان را به بحث گذاشته باشند.

دعوت به مجمع عمومی

کنگره نشان داده که کتابداران و سایر حرفه‌مندان به شدت نیازمند گفتگو هستند، ‌در گفتگو است که تجربه های خود را رد و بدل می‌کنند و از کارهایی که کرده‌اند می‌گویند و از کارهای دیگران با خبر می‌شوند. انجمن در معنای خود، ‌معنی عام واژه انجمن منظورم است، به معنای گردآمدن و انجمن شدن است. محل این گردآمدن و انجمن شدن،‌ انجمنهای حرفه‌ای و انجمنهای علمی است که حال این دو خاصیت علمی و حرفه‌ای در یک مجموعه به نام انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران مهیا است و می‌توانید در آن شرکت کنید و مسایل رشته خود را از این طریق جلو ببرید و موجد حرکت شوید.

لازم است که در تصمیم گیریها شرکت کنید،‌ لازم است فضای گفتگو مدار کنگره را به هیات مدیره انجمن و قبل از آن به مجمع عمومی بیاورید. لازم است افرادی را که ذیصلاح می‌شناسید انتخاب کنید و به هیات مدیره بفرستید. لازم است که بازرسی را انتخاب کنید که می‌دانید حافظ منافع جمع است. اگر تعریف دقیق دموکراسی را از افلاطون و ارسطو و نیز فارابی که معرفی کنندگان اولیه این نوع نظام سیاسی هستند بخوانید خواهید دید که حکومت دموکراسی، حکومتی است که حاکمان آن منافع جمع (جامعه) را بر منافع فرد یا گروهی خاص (رانت) اولویت می‌دهند. انجمن باید حافظ منافع جامعه اطلاع رسانی و علوم اطلاعات و کتابداران و آرشیویستهای کشور باشد. بنابراین در بهترین حالت باید نماینده همه افکار و سلیقه ها در هیات مدیره حضور داشته باشند و از منافع جمعی جامعه اطلاع رسان کشور دفاع کنند. پس به عنوان یک عضو هیجده ساله انجمن از همه همکاران عزیزم تقاضا می‌کنم  در این رویداد مهم شرکت کنید و نامزد انتخابات شوید.

نکته‌ای خاص که باید بدانید. ویژگی خاص انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران در این هیجده سال این بوده که محدود به هیات مدیره نمانده و افراد زیادی در جلسات هیات مدیره شرکت می‌کنند و کمک می‌کنند. از جمله دوستانی که کاندید انتخابات بوده‌اند و انتخاب نشده‌اند. از نگاه من نامزد شدن در انتخابات یعنی فرد باور دارد که می‌تواند در هیات مدیره باشد و کمک کند. خوب هیات مدیره هر بار بعد از انتخابات از کاندیداها تقاضا داشته که در جلسات هیات مدیره حضور داشته باشند،‌ در کمیته‌ها مسئولیت قبول کنند و با روی باز پذیرای افرادی بوده که قصد کمک دارند. بنده که راقم این سطور هستم سالها است که عضو هیات مدیره نبوده و نیستم (نزدیک ده سال) ولی در حاشیه جلسات هیات مدیره یک صندلی هم برای من می‌گذارند و به من اجازه اظهار نظر می‌دهند، نمی‌دانم دیگر انجمن چگونه نشان دهد که خواهان شرکت عام همه افراد به ویژه اعضای محترم هیات علمی علم اطلاعات و دانش شناسی و گروههای کتابداری پزشکی همه دانشگاهها و کتابداران و آرشیویستهای خبره در تصمیم گیریها است. بنابراین اگر قصد کمک دارید، حتما در انتخابات شرکت کنید و نامزد هم بشوید و حتی اگر با اختلاف یک یا دو رای انتخاب نشدید، باز بدانید که در هیات مدیره یک صندلی هست که بنشینید و در بحثها کمک کنید. من خود شاهد حاضر این مدعای هیات مدیره انجمن هستم. 

عضویت پیوسته

برای اینکه بتوانید انتخاب شوید، ‌یا بتوانید انتخاب کنید(رای بدهید) باید عضو باشید و باید عضو پیوسته انجمن باشید. استادان دانشگاهها، ‌معمولا با جمعی از دانشجویان خود به مجمع عمومی می‌آیند و بعد از مسئولان می‌پرسند که دانشجویان ارشد می‌توانند رای بدهند و پاسخ منفی می‌شنوند ولی باید عرض کنم که اگر همان روز و از راه می‌رسند می‌خواهند رای بدهند،‌ بله درست است، پاسخ منفی است ولی در اساسنامه‌های تیپ انجمنهای علمی راه حلهایی وجود دارد که باید همه عزیزان بدانند. در این آئین نامه ها عضویت در هیات مدیره فقط منوط به مدرک دانشگاهی نیست.

در اساسنامه ها و آئین نامه های انجمنهای مختلف بر مدرک دانشگاهی تاکید می شود ولی این نکته را نیز همواره در نظر دارند که برای خبرگان چه باید کرد. برای متخصصان تجربی چه باید کرد؟

در همه اساسنامه ها این نکته وجود دارد که افرادی  که مدرک دانشگاهی بالاتر از کارشناسی ندارند ولی صاحب خبرگی یا مدارکی دال بر فعالیت ویژه و برجسته‌ای در حرفه بوده‌اند،‌ یا تالیفات قابل توجهی دارند، می‌توانند عضو پیوسته باشند، حتی اگر مدرک تحصیلی ایشان دیپلم،‌ کاردانی و کارشناسی باشد. لازم است که شخصی که مدعی خبرگی است و مدعی است که سالها در حرفه کار علمی و تجربی برجسته انجام داده، ‌مدارک خود را همراه با تقاضای عضویت پیوسته به هیات مدیره انجمن تسلیم نماید و هیات مدیره وظیفه دارد در اولین زمان مناسب، مدارک ایشان را بررسی کند و در مورد پیوسته بودن یا وابسته ماندن عضویت فرد نظر دهد. این فرایند را من در انجمنهای هنری کشور نیز سراغ دارم که انجمنهای رشته‌های خاص، با تقاضای فرد مدارک و آثار وی را بررسی می‌کنند و می‌بینند که فرد در چند نمایشگاه گروهی و دست کم در یک نمایشگاه انفرادی شرکت کرده و آثارش را هم در روزی که معین می‌کنند به انجمن می‌آورد و برای آن روز در کار تخصصی وی مثلا اگر نقاش است،‌ آبستره کار می‌کند، ‌یا فیگوراتیو کار می‌کند و غیره، افراد مناسبی را بر اساس تخضصص متقاضی به عنوان داور دعوت می‌کنند که با  وی مصاحبه می‌کنند و در نهایت با مصاحبه و قضاوت آثار، داوران سطح خبرگی شخص را تعیین می‌کنند و فرد پاسخ خود را دریافت می‌کند.

بنابراین از آرشیویستها و کتابداران با سابقه و فعال تقاضا می‌کنم که تقاضای عضویت پیوسته در انجمن را همراه با مدارک خود به انجمن ارسال کنند تا بتوانند به عنوان یک عضو پیوسته و دارای حق رای در مجمع عمومی شرکت کنند و هم بتوانند رای بدهند و هم بتوانند کاندید هیات مدیره شوند. هیات مدیره انجمن‌های علمی بر اساس قانون تا دو نفر از حرفه را می‌توانند در خود شرکت دهند و 5 نفر دیگر باید هیات عضو علمی باشند. امیدوارم فعالترین حرفه‌ای‌های جامعه کتابداری و آرشیو کشور بتوانند در هیات مدیره حضور داشته باشند و در تصمیم گیریها مشارکت جدی و فعال داشته باشند.   

عمرانی، سیدابراهیم. «عضویت پیوسته انجمن‌ها در گرو مدرک دانشگاهی نیست». سخن هفته لیزنا، شماره ۴۰7، 2 مهر ۱۳۹۷.