بررسی کارکردها و عملگرهای پست الکترونیکی گوگل (GMAIL)

به گزارش لیزنا، دکتر سید مهدی طاهری نخست به مرور مباحث جلسات پیشین پرداخت و گفت: در جلسات پیش در خصوص مکان‌یاب جهانی منبع (URL) و یا بستر نحوی (Syntax) صفحه نتایج گوگل و کاربردهای آن‌ها در رفتار اطلاع‌یابی حرفه‌ای به‌ویژه هنگام استفاده از گوگل برای دسترسی بهتر و کامل‌تر به اطلاعات در محیط وب صحبت شد. این جلسه از کارگاه به معرفی عملگرها، قابلیت‌ها و نحوه جستجو در پست الکترونیکی گوگل یا همان جیمیل (Gmail) اختصاص یافته است.

دکتر طاهری در ادامه گفت: تمامی خدمات گوگل یکپارچه (Integrated) بوده، و به‌طورکامل با یکدیگر هماهنگ هستند. بدین منظور، جیمیل خدمات بیشتر و مناسب‌تری نسبت به دیگر سرویس‌های ایمیلی ارائه می‌دهد. به‌عنوان‌نمونه، بیشتر عملگرهای خود گوگل و حتی گوگل اسکالر را می‌توانیم در جیمیل نیز استفاده نماییم. البته یک سری عملگرهای اختصاصی، با توجه به ویژگی‌های یک خدمت پست الکترونیکی، نیز وجود دارند که تنها مخصوص جستجو در جیمیل هستند.

دکتر سید مهدی طاهری گفت: یکی از قابلیت‌های جیمیل می‌تواند استفاده از آن به‌منزله محیط ذخیره‌سازی فایل‌های شخصی باشد، به صورتی که جیمیل‌ها همانند نسخه‌های پشتیبان (Backup) عمل نمایند. به‌طورمثال، زمانی که به یک کنفرانس دعوت می‌شویم، ضمن این که فایل‌ها را بر روی حافظه‌های جانبی ذخیره می‌کنیم، قادر خواهیم یک نسخه آنلاین در حساب کاربری جیمیل خود داشته باشیم که در هر مکانی قابل دسترس باشد. به عبارت دیگر، یکی از محیط‌های مناسب برای ذخیره‌سازی فایل‌های مهم ایمیل‌ها هستند که در هر نقطه‌ای از جهان می‌توان از آن‌ها استفاده نمود.

دکتر طاهری در خصوص دسترسی به فایل‌های حجیم ذخیره شده در ایمیل‌ها گفت: زمانی که حجم فایل‌هایمان زیاد باشد بهترین روش برای دسترسی به داده‌هایمان این است که عملگرهای خود گوگل را بدانیم و از آن‌ها برای جستجو و بازیابی داده‌ها استفاده نماییم. در واقع استفاده از عملگرهای جیمیل زمانی موثر خواهد بود که حجم پیام‌های و فایل‌های مرتبط با آنها افزایش یافته، و بازیابی فایل‌ها زمان‌بر و دشوار باشد. به شکلی که با جستجوی ساده دسترسی به فایل مورد نظر دشوار باشد.

در ادامه دکتر طاهری به عملگرهای اختصاصی جیمیل اشاره کرد و گفت: یکی از عملگرهای اختصاصی جیمیل (from:) است. زمانی از این عملگر استفاده می‌شود که بخواهیم ایمیل‌های یک شخص خاص (دریافتی از یک حساب کاربری خاص) را جستجو نماییم. اگر در جعبه جستجوی جیمیل از عملگر (from:) استفاده نموده، و در مقابل آن بدون فاصله آدرس ایمیل شخص مورد نظر را وارد کنیم (From:این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید)، تمامی ایمیل‌های دریافت شده از فرد مورد نظر نمایش داده خواهند شد. از سوی دیگر، با استفاده از عملگر (to:) می‌توانیم تمامی ایمیل‌هایی را که به یک شخص خاص فرستاده‌ایم به صورت یکجا بازیابی نماییم.

وی افزود: از جمله قابلیت‌های دو عملگر from: و to:، استفاده از آن‌ها به صورت همزمان است. اگر این دو عملگر همزمان استفاده شوند، تمامی ایمیل‌هایی نمایش داده می‌شوند که شخص مورد نظر افزون بر خود ما به فرد دیگری نیز همان ایمیل را فرستاده است. بدین صورت که در مقابل from: آدرس ایمیل شخص فرستنده و در مقابل to: آدرس ایمیل شخص دریافت کننده‌ را درج می‌نماییم. یکی از امکانات جستجوی یک ایمیل خاص، تعیین محدوده زمانی برای ایمیل‌های دریافتی است. یعنی در قسمت any time می‌توانیم محدوده زمانی ایمیل دریافت شده را مشخص نماییم. به‌طورمثال، اگر در این بخش گزینه (Older than a year) را انتخاب نماییم، تنها ایمیل‌هایی بازیابی خواهند شد که پیش از یک سال اخیر ارسال شده‌اند. لازم به یادآوری است که عملگر های after: و before: نیز برای زمان به کار می روند و هنگام استفاده از این دو عملگر قابلیت تعیین تاریخ دقیق‌تر میسر است.

رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه گفت: از دیگر عملگرهای جیمیل این (has:attachment) است که برای بازیابی ایمیل‌های دارای فایل ضمیمه یا پیوست به کار می‌رود. با انتخاب این عملگر می‌توانید انواع گوناگون فایل‌های ضمیمه (مثل تصاویر، سند ورد، فایل پی‌دی‌اف، فایل فشرده و غیره) را نیز مشخص نمایید.

وی افزود: عملگر دیگری که مخصوص جیمیل است، عملگر (filename:) است که با وارد کردن اسم فایل در مقابل این عملگر، می‌توانیم پیام حاوی فایل مورد نظر را از میان انبوه پیام‌ها بازیابی نماییم. گاهی برای ذخیره کردن فایل مورد نظر خود می‌توانیم آن را به نشانی ایمیل خودمان بفرستیم و در موقع نیاز به کمک عملگر filename: به فایل مورد نظر دسترسی یابیم. باید توجه داشت برای استفاده از این عملگر نیازی به درج نام کامل فایل نیست و تنها با وارد نمودن بخشی از نام فایل نیز می‌توان به آن دسترسی یافت. یعنی جیمیل نام تمامی فایل‌های ضمیمه شده را نمایه می‌کند و با جستجوی بخشی از نام، امکان دسترسی به فایل مورد نظر فراهم می‌شود.

دکتر طاهری در ادامه گفت: عملگر بعدی subject:  است که براساس موضوع، ایمیل‌ها را بازیابی می‌کند. یکی از نکات مهم ارسال ایمیل به دیگران، ذکر موضوع آن است که بر روی آن تاکید می‌شود. برای استفاده از این عملگر در مقابل subject: موضوعی که مدنظرمان است را درج، و حتی قادریم ایمیل فرستنده را نیز انتخاب می‌نماییم. دقت کنید که در مقابل عملگر from: حتما باید آدرس ایمیل نوشته شود تا بازیابی به درستی صورت گیرد. به‌طورمثال پرس‌وجوی خود را به شکل زیر در جعبه جستجوی جیمیل وارد می‌نماییم:

Subject:درخواست  from:این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

وی افزود: عملگر بعدی label: است که در صورت تعیین برچسب برای طبقه‌بندی ایمیل‌های خود می‌توانید از طریق این عملگر آن را بازیابی نمایید. نیز امکان ترکیب این عملگر با دیگر عملگرها همانند عملگر (subject:) وجود دارد. عملگر دیگری که بسیار کاربردی است، عملگر in: است. این عملگر امکان جستجو در بخش‌های گوناگون ایمیل همانند پیام‌های صندوق ورودی، پیام‌های فرستاده شده، پیام‌های اسپم و جز آن را فراهم می‌نماید. تمامی این بخش‌ها را می‌توانید در مقابل عملگر in: قرار دهید و با دیگر عملگرها همچون filename: و یا subject: ویا from:  و یا to: ترکیب نمایید. نیز می‌توان به این عملگر قید زمان را افزود. عملگر دیگری به نام عملگر is: وجود دارد که مشابه عملگر in: است. همچنین امکان جستجوی ایمیل‌هایی که به صورت cc و یا bcc فرستاده شده‌اند، وجود دارد.

در بخش پایانی کارگاه، دکتر طاهری به ترکیب عملگرهای اختصاصی جیمیل با دیگر عملگرهای عمومی جستجو در خدمات گوگل همانند AND و OR پرداخت و گفت: با ترکیب عملگرهای گوناگون می‌توان به نتایج دقیق‌تری دست یافت. به‌طورنمونه می‌توان به صورت زیر در جیمیل جستجو نماییم:

(filename:”search in the web” OR filename:”پژوهش در محیط وب”) to:این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

 بدین ترتیب جلسه بیست و چهارم کارگاه آموزشی پژوهش در محیط وب پایان یافت و ادامه مباحث مربوط به موضوع پژوهش در محیط وب به جلسات آینده موکول شد.

گزارش: بنت الهدا موحدی محب