دو روز به یادماندنی در کنگره هفتم

(لیزنا؛ گاهی دور/گاهی نزدیک 345) : فهیمه لطفی کتابدار کتابخانه شهید مطهری فریمان و دانشجوی ارشد مدیریت اطلاعات دانشگاه فردوسی مشهد:  اولین تجربه حضور من و دوستانم از کنگره شرکت در پنجمین کنگره متخصصان در آبان ماه سال  1398به وقوع پیوست. دانشجویان علاقه مندی که با بودجه کم و حمایت بی‌دریغ مادی و معنوی دکتر فتاحی، دکتر پریرخ، دکتر طاهری، دکتر ارسطوپور از مشهد راهی تهران شدیم. آنقدر تجربه اول برایمان شیرین و آموزنده  بود که به خودمان قول دادیم حتما سال‌های دیگر شرکت کنیم. کووید 19 و به دنبال آن اتفاقات اقتصادی اخیر زندگی همه را تحت تاثیر قرار داد. کنگره ششم مجازی و آرام برگزار شد.

همه چیز از یک تماس 9 شب 23 اردیبهشت 1402، درست یک هفته قبل از برگزاری کنگره هفتم شروع شد، تصمیم بر این شد که  با همان گروه 3 سال گذشته برویم. برای اسکان مانند گذشته درخواست کمک به دانشگاه و اساتید و ... دراز کردیم، الحق که تمام تلاششان را کردند اما این‌بار نشد که بشود. چه کردیم؟ لیست خوابگاه‌های خودگردان مورد تایید وزارت علوم را از سایت وزارتخانه برداشتیم، یکی از آنها را با توجه به موقعیت جغرافیایی وهزینه مناسبش انتخاب کردیم و ظهر 28 ام اردیبهشت ماه 1402 از مشهد راهی تهران شدیم.

ناگفته نماند برگزاری کنگره  در تاریخ 30 و 31 اردیبهشت ماه، همزمان با روزهای پایانی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، انتخاب هوشمندانه‌ای بود زیرا که مخصوصا افرادی که از راه دور می‌آیند به چند مقصود می‌رسند.

شنبه 30/2/1402 روز اول کنگره

افتتاحیه در سالن قلم: چیزی که نظر ما را جلب کرده بود خبری از هیاهوی 3 سال اخیر نبود، انگار کووید 19 تاثیر خود را گذاشته و بین متخصصان علوم اطلاعات فاصله انداخته بود. بعد از خوش آمدگویی  دلچسب دکتر رضایی شریف آبادی، رئیس انجمن و دیگر حامیان برنامه نوبت به سخنرانی رئیس کنونی ایفلا، باربارا لیسون رسید که به شکل مجازی ارائه شد. سخنرانی ای پرمغز با نکات فراوان. چیزی که خوب در ذهنم ماند این جملات بود: رهبران کتابداری رهبری کردن و حمایت قوی را بسیار خوب می‌دانند، اما ما نیازمند حامیان بیشتر در سطح محلی، منطقه‌ای و ملی هستیم و به تعبیر بهتر یاران بیشتر ما را قدرتمند‌تر می‌کند؛ زیرا که ما نباید تنها کار کنیم و هرچه بیشتر باید روحیه مشارکت را توسعه دهیم.

به عقیده ایشان همه کتابخانه‌ها بودجه را مشکل اساسی خود می‌دانند، اما در واقع ما و کتابخانه‌ها نیازمند پول نیستیم و بیشتر حمایت ذینفعان و مدیران اصلی کتابخانه ‌ها راهگشای بسیاری از چالش‌های پیش رویمان است و این میسر نخواهد شد جز با درک ارزش و تاثیر کتابخانه‌ها توسط مدیران بالا دست. این یکی از مهم‌ترین کار‌های اصلی ما کتابداران است: تاثیر و ارزش واقعی کتابخانه‌ها در جامعه را به مدیران بالادستی و سرمایه گذاران آنگونه که شایسته است، بفهمانیم.

با آمدن دکتر علی صاحبی، سخنران انگیزشی کارآفرینی فضای سالن کم کم شبیه سال 1398شد. دکتر صاحبی تمام  آزمون‌های روانشناسی شغلی مانند آزمون هالند را رد کرد، زیرا که این آزمون‌ها شخصیت پویای انسان را در نظر نگرفته‌اند. تاکید ایشان بیشتر به چگونگی کشف شغل مناسب و ارزشمند برای هر فرد است. این کشف نیازمند پاسخ هر فرد به چهار سوال اساسی است: 1- به چه چیزی عشق می‎‌ورزم؟ 2- در چه چیزی عملکرد خوبی دارم؟ 3-دنیا به چه چیزی نیاز دارد؟ 4- و در چه کارهایی می ‌توانم درآمد داشته باشم؟ . برآیند این 4 پاسخ "بهترین نسخ من "را به عرصه ظهور می‌رساند.

انگار جوانه‌ها نه تنها هنوز زنده اند بلکه راه خود را از تنگناها پیدا کرده‌اند و رشد می ‌کنند تا تنومند شوند. شبکه سازی ‌ها شروع می ‌شود، مطلع می‌شویم بعضی ازهمکاران فعال ما از بدنه دولت خارج شدند و تاثیر خود را در جامعه به شکل دیگر در بخش خصوصی می‌گذارند. تحسین برانگیز است، تاکید می‌کنم این رفتار جرئتمندانه بیسیار تحسین برانگیز است.

همچون سال‌های گذشته در یک بازه زمانی مشخص، سه پنل در حال برگزاری است؛ سالنهای قلم، حکمت و فرهنگ به ترتیب میزبان کمیته نوآوری و کارآفرینی، کمیته کتابخانه‌های پزشکی و کمیته کتابخانه‌های عمومی است. بحث در سالن قلم جذابیت خاص خودش را دارد. آقای یونجی از فعالان حوزه اقتصادی قبل از شروع نشست ذهن تمام کتابداران را با بازی کلمات درگیر ‌کرد:

-خانم شما کارتون چیست؟

-من، کتابدار هستم.

- یعنی کتاب‌ها را نگه می‌دارید؟!!!

-خیر، یعنی....

بدون اینکه منتظر توضیح بماند سخن دوستان را می ‌شکند و شلیک مستقیم به هویتمان می ‌کند.

-شما نه کتابدار هستید نه متخصص علوم اطلاعات، لطفا از لغاتی که برای تعریف خودتان استفاده می ‌کنید برداشت درستی داشته باشید!!!

دبیر نشست آقای میلاد روشنی سعی در مدیریت صحیح جلسه دارد، در بعضی اوقات توانمند و در بعضی اوقات رشته جلسه به خاطر هرج و مرج ایجاد شده توسط آقای یونچی و پر و بال دادن به آن توسط خانم فری زاده از دست می ‌رود. کم کم داشتیم نا امید می ‌شدیم که اساتید حاضر در سالن با سخنانی که بیانگر دانش آنها در زمینه تخصصی شان هست، رهبری جلسه را در دست می ‌گیرند و راه را بر حرف‌هایی که پشت آن دانش کافی نیست را می‌بندند.

شبکه سازی‌ها خوب پیش می‌رود با افرادی که در آینده به ارتباط  با آنها نیاز پیدا می ‌کنیم پل می‌زنیم و نظر آنها را جلب می‌کنیم.

 آخرین پنل‌های عصر روز شنبه 30 ام اردیبهشت ماه 1402، همزمان توسط کمیته استاندارد، کمیته ملی کودک و کمیته سازماندهی دانش در سالن فرهنگ، حکمت و قلم رقم می ‌خورد. کمیته کودک به دبیری خانم دکتر خراسانچی بسار عملکرد خوبی از خود نشان ‌دهد. انتخاب افراد برجسته و مدیریت مناسب جلسه تا اخر بحث، با وجود خستگی ،علاقه مندان را تا پایان جلسه در سالن حکمت نگه می‌دارد.

یکشنه 31/2/1402، روز دوم

وقتی با اسنپ نزدیک کتابخانه ملی شدیم، خبر آمدن ریاست محترم جمهور به مناسبت روز دختر در باغ کتاب تهران، ادامه راه را پیاده طلب می‌کرد.

دکتر ابریشم کار، از متخصصان حوزه کارآفرینی با تشبیه کردن ارکان کارآفرینی به چهار چرخ یک ماشین، و البته ترسیم ساده آن روی نمایشگر مرکزی سالن قلم، ما را مجذوب تلاش مداوم در اوج سختی ‌ها می کند. شعار او این هست روز خود را حتی اگر بدترین روز بود با انجام کارهایی که از قبل برای آن روز برنامه ریزی کرده‌اید تمام کنید؛ حتی اگر یک آجر شکسته می گذارید دیوار زندگی خودتان را بالا ببرید.

یکی از دوستان که از رشته ای غیر از کتابداری در خوابگاه با ما آشنا شده، وقتی پویایی ما را در خوابگاه می‌بیند برنامه‌های روز خود را تغییر می‌دهد تا کنگره متخصصان را  حداقل در ساعات آخر از نزدیک لمس کند.

چینش سه  پنل‌های آخر تصمیم را واقعا برای هر سه نفر ما سخت می‌کند. نازیلا که تازه آمده است با جمله ای همه ما را به فکر فرو می‌برد: انگار مسئولان برگزاری هوشمندانه سعی در درگیری عمیق شما در تمام پنل‌ها، حتی در ساعات پایانی کنگره دارند.!!!

چاره‌ای نداریم تقسیم می‌شویم.تاک مانند گذشته نیست، بسیاری از صاحبان تجربه و ایده نتوانسته اند حضور پیدا کنند، البته فکر میکنم علتش مشخص باشد. اما شاید بهتر بود دست اندرکاران ارتباطات، برای تهیه ویدیو استاندارد ارائه، آموزش‌های لازم را به صاحبان تجربه و ایده می‌دادند.

کمیته مطالعات صنفی با حضور دکتر مازیار امیرحسینی و آقای فرامرز مسعودی و به دبیری آقای ابراهیم عمرانی، کار خود را تخصصی پیش برد، صحبت‌ها نشان داد مدت‌ها با پایه ریزی یک طرح اصولی دنبال ایجاد یک صنف توانمند برای کتابداران سراسر کشور هستند؛ و به قولی کله‌پزها هم صنف دارند اما ما نداریم. امیدواریم مجدانه تلاش خود را ادامه دهند و هرکجا نیاز به کمک داشتند همه ما  متخصصان علوم اطلاعات سراسر کشوردستانشان را به گرمی بفشاریم.

در اختتامیه کنگره، برخی از سخنرانان از جمله خانم دکتر اسدی، معاون دبیرعلمی کنگره هفتم و دکتر رضایی شریف آبادی، رئیس انحمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، اشاره ‌ای کوتاه به موانعی کردند که زمزمه‌های کنسلی کنگره هفتم  را در چند روز مانده به برگزاری در گوش اعضای کنگره نجوا می‌کرده است. آنجا بود که از قضاوت زود هنگام خود در افتتاحیه کنگره پشیمان شدم؛ زیرا که برگزاری یک همایش در سطح ملی به خودی خود سخت است چه برسد که اولین همایش حضوری بعد از کووید 19  با این فراز و فرود‌های اقتصادی و اجتماعی کشور همراه باشد.

به رسم کنگره‌های اخیر دبیر محترم جوایز ملی کنگره سرکار خانم دکتر صمیعی، درباره جایزه‌های ملی کنگره و معیار‌ها و نحوه تخصیص این جوایز توضیحاتی ارائه دادند.

جایزه ملی دکتر عباس حری به اثر برگزیده نظری درعلوم اطلاعات تقدیم می‌گردد. دکتر امیر ریسمانباف با رساله دکتری خویش تحت عنوان" بازكاوي تاريخي جنبش دكومانتاسيون به منظورشناسايي وتحليل ابعاد گفتماني آن" از دانشگاه فردوسی مشهد جایزه ملی دکتر عباس حری را به ارمغان برد.

جایزه ملی دکتر پوری سلطانی به بهترین فعالیت حرفه‌ای و یا ابزار کاریردی در حوزه علوم اطلاعات تقدیم می‌گردد. دکتر الهه حسینی با رساله دکتری خود تحت عنوان" چهار چوب معنایی برای یکپارچه سازی و بازیابی معنایی اشیا محتوایی وب، رویکرد داده‌های پیوندی در بافت سرطان" از دانشگاه الزهرا تهران، شایسته تقدیر جایزه ملی دکتر پوری سلطانی شد.

جایزه ملی دکتر نورالله مرادی در حوزه آرشیو به دکتر ساناز باغستانی مالک رساله دکتری" پیشنهاد چهارچوب واسپاری و دسترسی به منابع وبی در آرشیو ملی وب ایران" از دانشگاه الزهرا تهران اعطا گردید. شیرینی جایره ملی نورالله مرادی به دریافت از دست خود ایشان بود. الحق که برکت حضور بزرگان رشته حال دلمان را عحیب خوب کرد.

جایزه ملی نوش آفرین انصاری به کتابدار احتماعی هر ساله تقدیم می‌گردد. انتخاب شایسته خانم دکتر مهرناز خراسانچی لبخند رضایت را بر لب حضار نشاند. کارنامه درخشان دکتر خراسانچی در حوزه  ترویج علم، خانه کتابدار،شورای کتاب کودک، کتابخانه حسینیه ارشاد و به تازگی حضور موثر ایشان به عنوان مدیر عامل شرکت پارس آذرخش، یک الگوی موفق ارتباطی در جامعه کتابداری را به ما معرفی می ‌کند.

جایزه کارآفرینی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی، برای اولین بار با نام دکتر جعفر مهراد، به مهندس محمدرضا نیازمند ،مالک نرم‌افزار قاصدک تقدیم گردید.

کنگره هشتم  در سال آینده میزبان جایزه ملی‌ای دیگری نیز هست؛جایزه اخلاق در کتابداری که با آمدن نام اخلاق، ناخودآگاهمان نام شخص را نیز همراه خود آورد. جایزه ملی اخلاق در کتابداری با نام دکتر رحمت الله فتاحی قطعه ای دیگری از پازل حرفه کتابداری را تکمیل کرد.

آقای میلاد روشنی، دانشجوی دکتری تخصصی رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران، جایزه و تحسین انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران را بابت فعالیت‌های ارزنده ‌شان دریافت کردند.

آقای مهندس محمد رضایی شریف آبادی، مسئول گروه جهادی منادیان رحمت گزارش و توضیحاتی درباره نخلستان انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران دادند. این انجمن نخلستان را در روستای قلعه گنج(جنوب استان کرمان) با نام اساتید، کتابداران و صاحبنظران رشته کتابداری تاسیس کرده‌است؛ که نه‌ تنها یادبودی برای فرد است بلکه منبع درآمدی برای نیازمندان آن منطقه محروم هم هست و خواهد بود.

و در آخر آقای دکتر رضایی شریف آبادی، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران با همان  صدای دلچسبی که خوش آمد گفتند، الحمدالله رب العالمین را بدرقه راهمان کردند.