انتشار راهنمای کتاب‌های برگزیده جام باشگاه‌های کتاب‌خوانی

به گزارش لیزنا، بر اساس اعلام ستاد اطلاع‌رسانی رویداد‌های ترویج کتاب‌خوانی، دبیرخانه‌ جام باشگاه‌های کتاب‌خوانی، فهرست کتاب‌های برگزیده را برای کودک و نوجوان، در پیش دبستانی، دبستان و متوسطه را در یک دوره‌ چهار جلدی منتشر  کرد.

در این راهنمای کتاب، صد‌ها اثر داستانی برای کودک‌ها و نوجوانان معرفی شده است و در اختیار باشگاه‌های کتاب‌خوانی قرار می‌گیرد.

شیوه انتخاب کتاب‌های برگزیده به این شرح بوده است:

در ایران سالانه بیش از 11 هزارعنوان کتاب برای کودکان و نوجوانان منتشر می‌شود که این غیر از کتاب‌های درسی و کمک درسی دبستان و دبیرستان است.

تلاش همکاران در دبیرخانه جام باشگاه‌های کودک و نوجوان ارائه فهرستی از کتاب‌های برگزیده در 5 سال اخیر است، کتاب‌هایی که هم در کتابفروشی‌ها موجود باشد و هم از ارزش‌های ادبی و هنری و علمی و فنی و محتوایی برخوردار باشد.

گزینش فهرستی از بین چند هزار کتاب که در پنج سال منتشر شده است، به سادگی ممکن نیست و نیاز به اتخاذ روش‌های مناسب دارد.

برای تهیه‌ این فهرست تشکیل شد، سه راه پیش رو وجود دارد:

 یک:  تشکیل گروه‌ داوری و بررسی کتاب‌های منتشر شده و انتخاب کتاب‌های برگزیده از میان آنان

دو: اعتماد به انتخاب فهرست‌ها و جوایز فراگیر کتاب کودک و نوجوان ایران

 در دبیرخانه جام باشگاه‌های کودک و نوجوان راه دوم را انتخاب کرد، اما به آن هم بسنده نکرد و سعی نمود در هرجایی که ضعفی وجود دارد، آن را با مراجعه به گروه داوری اصلاح نماید.

در ایران جوایز متعدد دولتی و غیر دولتی در حوزه‌ کتاب کودک وجود دارد. در زمینه‌ جوایز دولتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هر سال کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و چند جشنواره مانند جایزه ادبی پروین اعتصامی را برگزار می‌کند. همچنین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان جشنواره کتاب کودک و نوجوان را برگزار می‌کند و علاوه بر آن فهرست کتاب‌های مناسب را نیز تهیه می‌کند.  در حوزه‌ غیردولتی شورای کتاب کودک ایران نیز هر ساله ضمن معرفی کتاب‌های برگزیده خود، فهرست کتاب‌های مناسب را با درجه‌بندی عرضه می‌کند. هم چنین فهرست لاکپشت پرنده هر فصل با ارزیابی کتاب‌های منتشر شده، فهرستی از کتاب‌های برگزیده را منتشر می‌کند و در پایان سال نشان طلایی و نقره‌ای را به بهترین کتاب‌های سال اعطا می‌کند.

وزارت آموزش و پرورش هم دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی، فهرستی از کتاب‌های مناسب را در قالب کتابنامه‌های رشد منتشر می‌کند.

در کنار این جوایز و جشنواره‌ها، جوایز دیگری مانند گوزن زرد (جایزه به انتخاب کودکان و والدین)، جایزه شهید حبیب غنی‌پور، جایزه کتاب برتر (انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان)، جایزه سپیدار (بهترین کتاب زیست محیطی کودک و نوجوان) و ... وجود دارد.

در تهیه این فهرست از تمام فهرست‌ها و جوایزی که نام برده شد، بهره گرفته شده و هر کتابی که به فهرست راه‌یافته است، حداقل در یک فهرست (یا جایزه) نهادهای ادبیات کودک دولتی و غیردولتی حضور داشته است. این فهرست کتاب‌های چاپ اول پنج سال اخیر را در برمی‌گیرد.

 پس از تهیه فهرست اولیه، فهرست در اختیار نمایندگان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان قرار گرفت و در نشستی به نقد و بررسی فهرست پرداخته شد و برخی از ضعف‌های آن برطرف شد. در این مرحله کتاب‌هایی حذف و کتاب‌هایی اضافه شد تا کتاب‌هایی مناسب فراهم آید.

تلاش شد در تهیه فهرست به نیازهای گوناگون کودکان هم از نظر موضوع و هم از نظر قالب‌های ادبی توجه شود و فهرست، فهرستی متنوع و مناسب باشد.

این فهرست برای کودکان دوره دوم مقطع دبستان تهیه شده است، اما برخی از کتاب‌های آن مناسب بچه‌های کوچک‌تر و برخی از کتاب‌های آن برای بچه‌های بزرگتر مناسب است. بنابراین بچه‌های مقاطع دیگر نیز می‌توانند از این فهرست استفاده کنند و بچه‌های این مقطع نیز از دیگر فهرست‌ها امکان استفاده را دارند.

 همچنین در مقدمه‌ این آثار آمد است: «جام باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان» برنامه‌ای ملی و بسیار کم هزینه برای ترویج کتابخوانی در ایران است که در نخستین سال به صورت آزمایشی از 15 شهر نامزد پایتخت کتاب ایران شروع شد.هدف اصلی این طرح همه‌گیر کردن کتابخوانی و جلب مشارکت مردمی در کتابخوانی است. در طراحی این فعالیت به تجربه‌های شکست خورده دستگاه‌های مختلف دولتی و عمومی که گاهی هزینه‌های سنگینی نیز داشته، توجه داشتیم و سعی کردیم از معایب آنان دوری کنیم و محاسنش را حفظ کنیم.جام باشگاه‌های کتابخوانی چند مرحله دارد. بنابراین بود که در مرحله نخست مربیان و معلمان و مروجان کتابخوانی برای تشکیل باشگاه‌های کتابخوانی با حضور در کارگاه‌های آموزش ببینند. سپس با کمک آن‌ها هر حداقل 12 کودک یا نوجوان یک باشگاه کتابخوانی تشکیل دهند. این باشگاه‌ها در کتابخانه‌ها، مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مدارس، مساجد، مراکز بهزیستی، مجتمع‌های مسکونی، کانون‌های فرهنگی و هنری، سراهای محلات، فرهنگسراها و دیگر مراکز تجمع کودکان و نوجوانان در شهرها و روستاها زیرنظر یک هماهنگ‌کننده بزرگسال می‌توانست شکل بگیرد.