آثار بیدل یکی از بزرگترین ذخیره‌های زبان فارسی است

به گزارش لیزنا، بر اساس اعلام رویداد فرهنگی، هادی سعیدی‌کیاسری، دبیر کنگره در ابتدای مراسم، گزارش اجمالی از چهارمین عرس بین‌المللی بیدل دهلوی ارائه داد.

او با بیان این نکته که بیدل برای پرسش‌های سهمگین انسان، پاسخ سزاوار پیدا می‌کرد، اظهار داشت: از اولین عرس بیدل تا‌کنون پیشرفت قابل توجهی در برگزاری این مراسم به وجود آمده است. اکنون حدود 20 نخبه که در حوزه بیدل‌شناسی کار کرده اند یا در خدمت زبان فارسی بودند، در این نشست حضور دارند.

دبیر کنگره با اشاره به اینکه هرچه تعداد برنامه‌هایی این چنین بیشتر شود، با هم‌اندیشی، منابع بیشتری در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد، گفت: از این راه می‌توان برنامه روشن‌تری برای آینده ریخت، چون هیچ زبانی(جز زبان وحی) چنین، تجلی‌گر معرفت و حکمت نبوده است.

سعیدی‌کیاسری با اعلام اینکه برای اولین باز در سلسله عرس‌های بیدل، کارگاه نسخه پژوهی برگزار خواد شد، بیان کرد: امید است جوانان و متخصصان از کارگاه‌ها استفاده کنند.

او در پایان سخنان خود با یادآوری این نکته که فقط حدود چهار ماه از زمان تاسیس بنیاد بیدل دهلوی می‌گذرد، برای تاثیر این بنیاد در شناسایی زبان فارسی و نزدیکی فارسی زبانان ابراز امیدواری کرد.

آثار باقی‌مانده از بیدل یکی از بزرگ‌ترین دخیره‌های زبانی در خدمت بشر است

علی معلم دامغانی، شاعر و رییس فرهنگستان هنر ایران در ادامه نشست واژه عرس (جشن و مهرجان) را راز سربه مهری عنوان کرد و درباره آن توضیح داد.

او با اشاره به اینکه برای برگزاری بزرگداشت شاعرانی چون حافظ، سعدی و بیدل از واژه مهرجان و عرس استفاده می‎شود، گفت: در این کار اشاره‌ای هم به مرگ می‌شود. مهرجان به ما می‌گوید که نارنج و ارغوان بیدل امروز برای تمام فارسی زبانان به ارث رسیده است.

معلم دامغانی آثار باقی‌مانده از بیدل را یکی از بزرگ‌ترین دخیره‌های زبانی در خدمت بشر عنوان کرد و گفت: در شعر بیدل، وجدانی نهان است، تا افراد متوجه آن وجدان نشوند، متوجه شعر او نخواهند شد.

هزینه یک سخنرانی به ترجمه اشعار بیدل به انگلیسی خرج شود

افتخار عارف، رییس فرهنگستان ادب پاکستان که خود شاعر است، سخنان خود را با بیان این نکته که تا کنون فردی مانند کیاسری علاقمند به بیدل دهولی، ندیده است، شروع کرد. به گفته عارف حتی در کوچکترین زمان برای مکالمات نیز کیاسری درباره بیدل صحبت می‌کند.

رییس فرهنگستان ادب پاکستان، با اشاره به اینکه از دوران دانشجویی شعر می‌نوشت در حالی که علاقه‌ای به قالب‌های شعری نداشت، اظهار کرد: به همین دلیل به بیدل هم علاقه نداشتم. در برنامه‌ای درسی که نوشته محمد حسین آزاد را خواندم، و متوجه شدم که بیدل شاعر پیچیده است که در شعر خود از اصطلاحات زیادی استفاده می‌کند، اینگونه نسبت به شعر بیدل علاقمند شدم.

او با اشاره به اینکه عروج زبان اردو و زوال زبان فارسی در یک زمان اتفاق افتاد، با اعلام بیدل به عنوان مهم‌ترین شاعر فارسی زبان دوران خود، اظهار داشت: با اینکه درباره شاعران هم زمان با بیدل بیشتر از او نوشته‌اند، توشته‌های باقی مانده درباره بیدل محدود ولی با کیفیت بالاست.

به گفته عارف تا کنون هیچ‌کدام از پژوهشگران نتوانستند کاری مانند اقبال درباره بیدل انجام دهند، او توضیح داد: اما در زمان حاضر پژوهش‌های زیادی  مانند فعالیت‌های شفیعی کدکنی درباره بیدل انجام گرفته است.  هرچند هنوز هم زیاد به این موضوع پرداخته نشده است.

وی اعلام کرد که آثار بیدل به زبان فارسی محدود شده است و با اشاره به اینکه دو دیدگاه در پژوهش آثار بیدل وجود دارد، گفت: گروهی از پژوهشگران به صورت جدی آثار بیدل را بررسی می‌کنند  ولی بعضی فقط برای رفع نیار شخصی مشغول به این کار هستند، این در حالی است که خواندن بیدل کاری دشوار است و استادان فارسی در تفسیر آن دچار مشکل شده اند.

او در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه فکر نمی‌کند بیدل‌شناسی در هند وچود داشته باشد که در این مراسم شرکت نکند، پیشنهاد داد: همه بیدل‌شناسان و پژوهشکران باید از میان اشعار بیدل انتخاب معتبری انجام دهند، پس از آن بودجه در نظر گرفته شده برای یکی از این مراسم‌های سخنرانی، جهت ترجمه انگلیسی شعرهای بیدل استفاده شود.

حتما گلایه بیدل بعد از چهارمین عرس او رفع شده است

شریف‌حسین قاسمی، از دانشگاه دهلی هندوستان، سخنران بعدی بود. او سخنان  خود را با اشاره به اینکه بیدل غزلی درباره وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زمان خود اطلاع داشت، آغاز کرد.

او با تاکید بر اینکه بیدل حرف‌های زیادی در شعرهایش بیان کرده است، او را معجزه‌ خواند و گفت: فکر می‌کنم شعر بیدل از آنچه خود گفته، بالاتر است.

قاسمی با اشاره به مخالفت‌هایی که روزگاری با اشعار بیدل صورت می‌گرفت، گفت: مخالفت می‌کردند چون مخاطب معمولی نمی‌تواند متوجه معنای اشعار او شود. بیدل ابیاتی دارد که در آن به منتقدانش پاسخ می‌دهد.

او با اشاره به این مصرع شعر بیدل « کی بود یا رب که خوبان یاد این بیدل کنند  ...» گفت: حتما این گلایه بیدل بعد از چهارمین عرس او رفع شده است.

انسان عارف زمانی که می‌میرد، به اصل خود وصل می‌شود

عبدالعزیز مهجور، مدیر و مدرس مکتب‌خانه بیدل افغانستان، از خانواده‌ای است که هر سال، طی 50 سال متوالی عرس بیدل را در کابل برگزار می‌کند.

مهجور با توضیح درباره واژه عرس، که از عروسی مشتق شده است بیان کرد: عرس یا سالگرد در وفات بزرگان، تصوف و عرفان است. انسان عارف زمانی که می‌میرد، به اصل خود وصل می‌شود. برای همین برای او از واژه عرس استفاده می‌کنند.

به گفته مهجور صائب تبریزی یکی از طلایه‌داران سبک هندی است و بیدل در اشعارش دوبار به او اشاره کرده است.

حکمت ما در آینه ادب ما نهفته است

اصغر دادبه، استاد فلسفه و ادبیات فارسی ایران، زبان و ادب فارسی را همچون سهراب پنداشت که تا زمانی که شغاد برابرش عرض اندام نکند، ایستاده است.

دادبه درباره این تشبیه توضیح داد: رستم می‌تواند برابر یک پهلوان مبارزه کند و کشته شود ولی شغاد برابر او مبارزه نمی‌کند بلکه برای او چاه می‌کند.

او با اشاره به اینکه زبان فارسی در زمان سعدی به صدر رسیده بود و با حمله مغول افول کرد، اظهار داشت: اما این روند موجب زاده‌شدن حافظ شد. اما چه کسی می‌تواند منکر اتفاقی که امروز برای زبان فارسی افتاده است، باشد؟

این استاد فلسفه و ادبیات فارسی به این نکته اشاره کرد که هنوز  نتوانسته‌ایم فهرست جامع کاملی از کتاب‌های فارسی زبان تهیه کنیم و گفت: حکمت ما در آینه ادب ما نهفته است. به بسیاری از مسائل در کتب فلسفی ما اشاره نشده  ولی در کتب ادبی ما نوشته شده است.