ایرانیان درباره فرهنگ و زبان چینی چیز زیادی نمی دانند

 به گزارش روابط عمومی موسسه خانه كتاب، در ابتدای این نشست، دهقانی با بیان اینكه در چین امروز، ایران شناسی وجود ندارد، گفت: اخیرا كتابی در مورد شرق شناسی ترجمه كردم و امیدوارم به زودی منتشر شود؛ بنابراین در جریان اطلاعات به روز ایرانشناسی در جهان هستم. در اروپا و امریكا كه یك سنت كهن ایرانشناسی دارند متاسفانه وضعیت ایران شناسی خوب نیست و این موضوع در چین اصلا خوب نیست.

وی ادامه داد: ما ایرانیان راجع به فرهنگ و زبان چینی چیز زیادی نمی دانیم و بیشتر از طریق محصولات صنعتی با چین آشنا هستیم؛ بنابراین ایرانی ها علاقه ای به شناختن فرهنگ چینی به خصوص پیش از دوره مدرن ندارند. نسل جوان تر اساتید چینی اغلب وارد كارهای تجاری شدند. نگاه چین امروز به ما نگاه اقتصادی است و اصلا نگاه فرهنگی نیست. رویكرد و دیگاه جامعه چین به ایران عوض نشده است و چه بسا ما ایرانی ها هم اینگونه هستیم.

دهقانی با بیان اینكه ایرانشناسی به آن معنا در چین وجود ندارد، گفت: آموزش زبان فارسی در چین برای این است كه بیش از پیش بتوانند با ایران روابط تجاری داشته باشند و این ایرانشناسی نیست. ما هم كه اصلا  در ایران، چین شناسی نداریم و نویسندگان و شاعران چینی را نمی شناسیم. وضعیتی كه الان وجود دارد شایسته نام ایرانشناسی نیست. در دورانی  در پكن بودم سالی هفت دانشجوی دوره لیسانس در رشته زبان فارسی جذب دانشگاه می شدند و این رشته داوطلب زیادی نداشت بنابراین دولت چین می گفت كسانی كه رشته های خاص مانند زبان فارسی را انتخاب كنند  می توانند در كنار آن  رشته دیگری هم بخوانند. این امر در مورد رشته عربی برعكس بود چرا كه برای خودش دانشكده مجزا و امكانات وسیعی داشت.

وی در پایان گفت: رایزن‌های فرهنگی ما در چین كوچك‌ترین توجهی به كتاب‌هایی كه به ویژه در حوزه آموزش مذهبی به زبان فارسی در چین وجود دارند، نداشته‌اند. اكنون نسخه‌های فارسی درباره ایرانشناسی در چین در حال از بین رفتن است و امیدوارم كه رایزنی فرهنگی ایران در چین توجه بیشتری به این موضوع انجام دهد.

در ادامه، گوانگ با بیان اینكه گروه ادبیات و زبان فارسی دانشگاه پكن ۶۰ سال است كه به فعالیت خود ادامه می‌دهد، گفت: در ابتدای تاسیس این گروه اساتید ایرانی وجود نداشتند و استادانی از دانشگاه كابل در این گروه تدریس می‌كردند. بعدها مركز پژوهش‌های فرهنگ ایران در دانشكده پكن در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد و تاكنون ۶ سمینار در چین با موضوع ایران‌شناسی برگزار شده و پروژه‌های علمی با محوریت ترجمه و تصحیح آثار مختلف صورت گرفته است.

وی توضیحاتی درباره اثر «تنسوق‌نامه؛ كتاب نفیس ایلخانی در علوم و فنون ختایی» ارائه كرد و گفت: این كتاب در سلسله ایلخانیان به دستور خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی؛ وزیر مشهور سلسله ایلخانی از برخی كتب معروف پزشكی چینی به زبان فارسی ترجمه شد. امروزه، تنها نسخه خطی این كتاب در كتابخانه «ایا صوفیه» استانبوا نگهداری می شود. این اثر شامل ۴ كتاب است كه در آن زمان چندان مورد توجه ایرانیان قرار نگرفته اما باتوجه به اینكه امروز در ایران طب چینی بسیار مورد اهمیت قرار گرفته امیدوارم ترجمه‌ای برای تدریس طب چینی مفید باشد.

در ادامه این نشست، میرزانیا گفت: ایران و چین دو كشور متمدن  و دارای تاریخی طولانی هستند. اسناد تاریخی نشان می دهد كه این دو كشور  بیش از ۲هزار سال پیش در سلسله خن غربی و از طریق جاده ابریشم با یكدیگر روابط رسمی داشتند. مبادلات بازرگانی میان این دو كشور منجر به یادگیری و جذب عناصر فرهنگی كشور متقابل شد.

وی ادامه داد: از قهرمانان اساطیری «فنگ شن ین ای» و «شاهنامه»گرفته  تا هنر و مذهب و ادبیات در دودمان تانگ همه بیانگر نوعی تاثیر و تاثر عمیق از فرهنگ متقابل دو كشور است. در چین باستان اولین كتابی كه شامل اطلاعاتی مختصر در مورد ایران است كتاب «یادداشت های تاریخی»  نوشته سی ما چیین  است كه در فصل یك صد و بیست و سوم آن در خصوص موقعیت جغرافیایی، وضعیت اقتصادی و فرهنگی ایران  در زمان خن غربی توضیحاتی داده شده است.

میرزا نیا افزود: آموزش زبان فارسی در چین از دوره یوان(۱۲۷۱-۱۳۶۸) آغاز شد. در آن زمان گسترش مرزهای كشور چین و رونق اقتصادی و فرهنگی باعث افزایش مراودات فرهنگی غرب و شرق شد. نگرش حكام دربار یوان  به مطالعه و یادگیری، موجب توسعه آموزش و یادگیری زبان فارسی در چین شد. در آن دوران زبان فارسی  در كنار زبان های چینی و مغولی به عنوان یكی از زبان های رایج در كشور مورد استفاده قرار گرفت.

وی بیان كرد: در دوره  ی مینگ (۱۳۶۸-۱۶۴۴) در بخش فارسی یك مركز دولتی تحت عنوان «سی ای گوان»  به آموزش زبان فارسی پرداختند، همچنین كتابی را كه همچون یك  فرهنگ لغت موضوعی به كار می رفت نیز تحت عنوان« واژه های مختلف فارسی» نگاشتند. همچنین،  كتابی هم در زمینه آموزش زبان فارسی به نام «ترجمه زبان فارسی»  تالیف كرده بودند كه  تا دوره چینگ مورد استفاده قرار می گرفت.

میرزانیا عنوان كرد: انتشار و آموزش زبان فارسی در چین به غیر  از روش دولتی فوق، برای انتشار مذهب اسلام نیز مورد استفاده قرار می گرفت. زبان فارسی به تدریج در میان مسلمانان چین تبدیل به یكی از زبان های مهم آموزش های مسجدی شد.

وی در پایان گفت: ایران شناسی در چین از ترجمه شروع شد و به سمت مقاله و كتاب و ترجمه آثار برجسته به پیش رفت  و دستاوردهایی آنان در زمینه ادبیات، تاریخ و مذهب بسیار غنی بود.  در خصوص ایران در سده های میانه، پژوهش ها به نسبت كمتر بوده و تحقیق در زمینه تاریخ روابط خارجی چشمگیر بوده و  بیشتر روی روابط چین و ایران، روابط ایران و آمریكا و روابط ایران و اسرائیل متمركز بوده است.