کد خبر: 20180
تاریخ انتشار: یکشنبه, 17 خرداد 1394 - 08:00

داخلی

»

برگ سپید

نقدی بر «کتاب­شناسی رفتار اطلاع ­یابی»

  پیمان جلیل­ پور
نقدی بر «کتاب­شناسی رفتار اطلاع ­یابی»

       معرّفی اثر

 

«کتاب­شناسی رفتار اطلاع­ یابی» که با هدف معرّفی آثار منتشر شده در داخل کشور در ارتباط با نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع­ یابی تهیه شده، از «مقدمه»، «مقالات فارسی»، «پایان­نامه­ های مقطع کارشناسی ارشد»، «پایان­ نامه‌های مقطع دکتری»، «کتاب­های فارسی (تألیف و ترجمه)»، «طرح­های پژوهشی»، «گزارش­های دولتی»، «مقالات انگلیسی»، «فصلی از یک کتاب»، «مقالات دایره ­المعارفی»، «مقالات همایش­های خارج از کشور»، «معرّفی و نقد کتاب­های انگلیسی» و «معرّفی برخی صاحب­نظران این حوزه در خارج از کشور» تشکیل شده است. در «مقدمه»، اطلاعاتی درباره مبحث رفتار اطلاع ­یابی، ایده شکل ­گیری اثر، و نحوه تهیه اثر آورده شده است. ایده تهیه این کتاب‌شناسی، در کلاس درس مرجع‌­شناسی اختصاصی مقطع کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش­‌شناسی دانشگاه خوارزمی پس از این­که یکی از جلسات به صورت مختصر در زمینه مدل­ های رفتار اطلاع­ یابی بحث شده، مطرح شده است.

 

در «کتاب­شناسی رفتار اطلاع ­یابی» فقط اطلاعات کتاب­شناختی مقالات فارسی، پایان­نامه­ های مقطع کارشناسی ارشد، پایان­نامه ­های مقطع دکتری، کتاب­های فارسی (تألیف و ترجمه)، طرح­های پژوهشی، گزارش­های دولتی، مقالات انگلیسی، فصلی از یک کتاب، مقالات دایره ­المعارفی، مقالات همایش­های خارج از کشور، معرفی و نقد کتاب­های انگلیسی مرتبط با حوزه موضوعی رفتار اطلاع ­یابی آورده شده است. هم­چنین، در پایان، صاحب­نظران حوزه رفتار اطلاع ­یابی در خارج از کشور معرّفی شده است. این صاحب­نظران عبارتند از: توماس دانیل ویلسون (T. D. Wilson)، کارن فیشر (Karen Fisher)، مارسیا بیتس (Marcia J. Bates)، دایان نال (Diane Nahl)، دونالد اُ. کیس (Donald O. Case)، پاول هانتینگتون (Paulh Hunington) و دیوید نیکولاس (David Nicholas).

 

ویژگی‌های این اثر را می‌توان این‌گونه برشمرد:

 

  • در مقالات فارسی، اطلاعات کتاب­شناختی 154 مقاله فارسی آورده شده است.
  • در پایان­نامه ­های مقطع کارشناسی ارشد، اطلاعات کتاب­شناختی 93 پایان­نامه مقطع کارشناسی ارشد آورده شده است.
  • در پایان­نامه ­های مقطع دکتری، اطلاعات کتاب­شناختی 7 پایان نامه مقطع دکتری آورده شده است.
  • در کتاب­های فارسی (تألیف و ترجمه)، اطلاعات کتاب­شناختی 6 کتاب فارسی (تألیف و ترجمه) آورده شده است. گفتنی است، در این بین، 4 اثر تألیفی و 2 اثر ترجمه ­ای است.
  • در طرح­های پژوهشی، اطلاعات کتاب­شناختی 5 طرح­ پژوهشی آورده شده است.
  • در گزارش­های دولتی، اطلاعات کتاب­شناختی 3 گزارش دولتی آورده شده است.
  • در مقالات انگلیسی، اطلاعات کتاب­شناختی 49 مقاله انگلیسی آورده شده است.
  • در فصلی از یک کتاب، اطلاعات کتاب­شناختی 1 فصل از کتاب آورده شده است.
  • در مقالات دایره ­المعارفی، اطلاعات کتاب­شناختی 2 مقاله دایره ­المعارفی آورده شده است.
  • در مقالات همایش­های خارج از کشور، اطلاعات کتاب­شناختی 2 مقاله همایش خارج از کشور آورده شده است.
  • در معرّفی و نقد کتاب­های انگلیسی، اطلاعات کتاب­شناختی 8 معرّفی و نقد کتاب انگلیسی آورده شده است.
  • در معرّفی برخی صاحب­نظران این حوزه در خارج از کشور، 7 نفر از صاحب­نظران این حوزه در خارج از کشور معرّفی شده است.

 

در مجموع، در این اثر، اطلاعات کتاب­شناختی 330 اثر مرتبط با حوزه موضوعی «رفتار اطلاع ­یابی» آورده شده است.

 

اطلاعات کتاب­شناختی حوزه رفتار اطلاع ­یابی در هر بخش به ترتیب الفبایی نام خانوادگی پدیدآور اثر تنظیم شده است.

 

امتیاز­های اثر

 

در مورد امتیازهای اثر می ­توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • «کتاب­شناسی رفتار اطلاع ­یابی»، دسترسی پژوهشگران، استادان، دانشجویان و علاقه ­مندان را به حوزه موضوعی «رفتار اطلاع ­یابی» تسهیل کرده است.
  • استفاده از این اثر مي‌تواند به افزايش پيشينه اطلاعاتي پژوهش­های پژوهشگران، استادان، و دانشجويان كمك كند.
  • اطلاعات آورده شده در اين اثر، به تولید پژوهش‌هاي كارشناسي‌شده در حوزه رفتار اطلاع­ یابی منجر و از موازي­كاري‌ها جلوگيري می­کند.
  • با توجّه به این­که گردآورندگان اثر از دانش­ آموختگان علم اطلاعات و دانش ­شناسی هستند، به‌خوبی توانسته‌اند به گردآوری اطلاعات کتاب­شناختی حوزه موضوعی «رفتار اطلاع­ یابی» اقدام کنند.
  • گردآورندگان با مراجعه به پایگاه­های اطلاعاتی نظیر مگیران، جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، و نرم ­افزارهای کتابخانه ­ای به تهیه کتاب­شناسی رفتار اطلا ع­یابی اقدام نموده اند.
  • این اثر، نخستین اثر جامع، به ­روز و کارآمد در باب کتاب­شناسی رفتار اطلاع ­یابی است.
  • در این اثر، فقط به آوردن اطلاعات کتاب­شناختی کتاب­های حوزه رفتار اطلاع یابی اکتفا نشده است و اطلاعات کتاب­شناختی سایر منابع اطلاعاتی نظیر مقالات فارسی و انگلیسی، پایان­ نامه­ ها، طرح­های پژوهشی، گزارش­های دولتی، فصلی از یک کتاب، مقالات دایره ­المعارفی، مقالات همایش­های خارج از کشور، معرّفی و نقد کتاب­های انگلیسی و هم­چنین معرّفی برخی از صاحب­نظران حوزه رفتار اطلاع یابی آورده شده است. در واقع، می­توان بیان داشت که در این اثر سعی شده جامعیت اثر رعایت شود.
  • هدف از تهیه کتاب­شناسی رفتار اطلاع­ یابی به روشنی در عنوان کتاب­شناسی پیداست و در مقدمه آن نیز به خوبی تعریف شده است.
  • برخي از صاحب­نظران حوزه رفتار اطلاع‌يايي براي آشنایی بیشتر پژوهشگران، استادان و دانشجویان معرّفی شده است.
  • اطلاعات کتاب­شناختی آثار معرّفی شده واضح و اطلاع­ دهنده است.
  • ارایه اطلاعات کتاب­شناختی اثر، یک­دست است.
  • صفحه ­آرایی کتاب خوب تنظیم شده است.
  • نوع و اندازه قلم کتاب مناسب است و به خوانایی و استفاده بیش­تر از اثر کمک می­کند.
  • قیمت کتاب (2500 تومان) با توجّه به اهمیت، و زحمت تهیه اثر، بسیار مناسب است.

 

کاستی­های اثر

 

در مورد کاستی­های اثر می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • بهتر بود که گردآورندگان اثر برای درک بهتر استفاده ­کننده از کتاب­شناسی رفتار اطلاع ­یابی، به تعریف، توصیف، و اهمیت اصطلاح «کتاب­شناسی» در مقدمه کتاب می­ پرداختند.
  • در مقدمه، تعریف کامل و مناسبی از رفتار اطلاع ­یابی برای آشنایی خوانندگان با این مفهوم ارائه نشده است.
  • بهتر بود که در مقدمه، به محدوده زمانی یا سالی اطلاعات کتاب­شناختی گردآوری شده اشاره می شد.
  • بهتر بود که در پایان مقدمه، نام پدیدآور (ان) اثر آورده می­ شد و با این اقدام، اثر امضا می­ شد. علاوه بر این، خواننده اثر از این­که چه کسی یا چه کسانی مقدمه را نوشته­ اند، آگاهی می­ یافت.
  • با توجّه به این­که در مقدمه، از اساتید و دانشجویان محترم کتابداری و اطلاع ­رسانی (= علم اطلاعات و دانش‌شناسی) و کتابداران گرامی تقاضا شده موشکافانه به بررسی کتاب بپردازند و گردآورندگان را از نظرها و پیشنهادهای خود جهت اصلاح آن محروم نکنند، بهتر بود که برای این منظور، ایمیل پدیدآورندگان در مقدمه در کنار نام امضا شده پدیدآورندگان آورده می­شد.
  • نحوه استفاده از کتاب­شناسی رفتار اطلاع­ یابی برای استفاده­ کننده تشریح نشده است.
  • با توجه به اين‌كه كتاب، قالبِ كتاب‌شناسي دارد می­ بایست در چاپ بعدي به‌روزرساني شود.
  • بهتر است که در چاپ بعدی اثر، علاوه بر معرّفی اطلاعات کتاب­شناختی آثار موضوعی رفتار اطلاع­ یابی، به توصیف اثر در چند سطر نیز پرداخته شود تا استفاده­ کننده از اثر مورد نظر، شناخت بیشتری به­ دست بیاورد.
  • تصاویر مربوط به صاحب­نظران حوزه رفتار اطلاع ­یابی از کیفیت پایینی برخوردار است.
  • نام و نام خانوادگیِ پاول هانتینگتون در پانویس صفحه 84 آورده نشده است.
  • کتاب فاقد نمایه است. تهیه نمایه­ های الفبایی پدیدآورندگان، عنوان، و موضوعی می­ توانست بر ارزش این اثر بیفزاید.
  • بهتر بود برای آشنایی استفاده­ کننده با محتوای کتاب، اطلاعات کوتاهی از اثر در پشت جلد کتاب آورده می‌شد.

 

مشخصات اثر:

شهبازتبار، پریا؛ نصراله­ زاده، شهرزاد؛ اصنافی، امیررضا. کتاب­شناسی رفتار اطلاع­ یابی. تهران: چاپار، 1391، 85 ص. شابک: 9-015-276-600-978.

برچسب ها :
کتابدار
|
Iran
|
1394/03/25 - 18:05
0
0
سلام بر آقای جلیل پور از خطه اردبیل موفق باشید
خداداد
|
Iran
|
1394/03/17 - 20:10
2
1
جالب بود
ممنون
حسینی الهه
|
Iran
|
1394/03/17 - 09:25
0
1
ضمن تشکر از آقای جلیل پور ، نقد و معرفی این اثر در کتاب ماه کلیات (مرداد 1392) توسط اینجانب انجام شده است. علاقه مندان برای مطالعه بیشتر می توانند به این لینک مراجعه کنند:
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/977966/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9-%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C?q=%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%20%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%20%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%20%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C&score=45.943306&rownumber=1
خواهشمند است جهت تسهیل ارتباط خود با لیزنا، در هنگام ارسال پیام نکات ذیل را در نظر داشته باشید:
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.
نام:
ایمیل:
* نظر: