داخلی
»مطالب کتابداری
»گفتگو
بازار کاغذ آینده نشر و کتاب ایران را تهدید می‌کند
مسعود کوثری در گفتگو با خبرنگار لیزنا در مورد حضور انتشارات علمی و فرهنگی در سی و دومین نمایشگاه کتاب تهران گفت: امثال ما با ۲۸۶ اثر تازه منتشر شده در سال 97 در نمایشگاه شرکت کرده‌ایم که 120 عنوان از آنها متعلق به بزرگسالان و 86 عنوان نیز در حوزه کودک منتشر شده است. البته در مجموع ۷۰۰ عنوان کتاب مربوط به سال‌های ۹۳ تا ۹۷ در این غرفه عرضه می‌شود. در روز نخست این نمایشگاه استقبال چندان پرشور نبود اما رفته رفته بر میزان بازدیدکنندگان افزوده می‌شود و می‌توان گفت علی رغم مشکلات اقتصادی و گرانی‌ها استقبال خوبی صورت گرفته است.
مدیر انتشارات علمی و فرهنگی درباره دلیل استقبال کمتر مردم از نمایشگاه کتاب امسال در مقایسه با سال گذشته، با اشاره بر وضعیت اقتصادی مردم، این عدم استقبال را فقط مربوط به گرانی کاغذ و کتاب ندانست و افزود: به نظر می‌رسد اتفاقات روزهای نخستین سال 98 و بروز سیل در مناطق مختلف کشور و وارد شدن مشکلات و آسیب‌های جدی برای مردم مناطق سیل زده باعث شد که حال مردم چندان مناسب نباشد. بنابراین علاوه بر مسائل اقتصادی، مشکلات اجتماعی نیز عاملی است که مردم در نمایشگاه امسال چندان پرشور حضور پیدا نکنند.
به گفته وی نمایشگاه سال گذشته نقطه اوجی در فروش محسوب می‌شد به طوری که ناشران نیز انتظار این حجم استقبال را نداشتند. کوثری اظهار داشت: شاید یکی از دلایل چنین استقبالی از نمایشگاه سی و یکم این بوده است که دو سال قبل از آن نمایشگاه در شهر آفتاب برگزار می‌شد و بسیاری از مردم امکان حضور در آن را نداشتند. همچنین در سال ۹۶ تعداد زیادی رمان و داستان منتشر شد و مردم برای خرید این آثار به نمایشگاه مراجعه می‌کردند. علاوه بر این بخش کودک نیز در سال ۹۶ بسیار فعال بود و در نمایشگاه سال گذشته استقبال بسیار خوبی از این بخش صورت گرفت.
کوثری در خصوص محل برگزاری نمایشگاه گفت: هرچند که مصلی مکان اختصاصی برای برگزاری نمایشگاه کتاب نیست اما از شرایط بهتری نسبت به شهر آفتاب برخوردار است. هرچند سرویس های رفت و آمد به اندازه کافی برای شهر آفتاب در نظر گرفته شده بود اما دوری مسافت باعث خسته شدن بازدیدکنندگان می‌شد و همین مسافت زیاد باعث شده بود که مردم فرصت زیادی برای بازدید نداشته باشند. شاید شهر آفتاب برای شهر‌های اطراف تهران محل مناسبی باشد اما برای ساکنین تهران چندان مناسب نیست. بنابراین از نظر من مصلی برای برگزاری نمایشگاه مکان مناسب‌تری نسبت به شهر آفتاب است. البته در مجموع محل سابق در نمایشگاه بین‌المللی تهران شرایط بهتری داشت و مناسب‌ترین محل برای برگزاری چنین نمایشگاهی محسوب می‌شود.
وی در پاسخ به سوال مربوط به ممیزی‌ها و اینکه این مسأله چه میزان بر کاهش انتشار کتاب‌های جدید در یک سال گذشته و همچنین کاهش استقبال از نمایشگاه تأثیر گذاشته است، بیان کرد: به نظر می‌رسد دلیل کاهش میزان استقبال عدم چاپ کتاب های جدید نیست. همچنین بسیاری از ناشران به علت مسائل گرانی کاغذ امکان چاپ کتاب را نداشتند بنابراین علت کاهش چاپ کتاب در سال ۹۷ ممیزی‌های وزارت ارشاد نبوده و دلیل اصلی به بازار کاغذ مربوط می‌شود. در واقع ناشران که به علت نوسانات بازار ارز ترس این را داشتند که سرمایه خود را از دست بدهند تلاش کردند که کاغذهای خود را حفظ کنند، در نتیجه کتاب کمتری را چاپ کردند.
کوثری درباره آینده نشر، اوضاع بازار نشر و قیمت کاغذ اظهار داشت: این احتمال وجود دارد که تا دو سال آینده اوضاع بازار تغییر نخواهد کرد و این فشار در بازار کاغذ باقی می‌ماند، بنابراین این پارامتری است که روی انتشار کتاب اثر می‌گذارد. اینکه در آینده چه خواهد شد باید گفت قطعا کشور به ثبات بر خواهد گشت اما این فرآیند حدود دو سال طول خواهد کشید و باید این دو سال را تحمل کرد. ممکن است طی این دو سال تعدادی از ناشران توانایی تحمل این نوسانات را نداشته باشند و فعالیتشان متوقف شود. خطری وجود دارد که برای جبران این مسئله ناشران سراغ کتاب‌های زرد بروند، یعنی کتاب‌های پرفروشی که محتوایی ندارند اما می‌توانند با فروش زیاد خود کمبودهای اقتصادی را که در عرصه‌های دیگر وجود دارد، جبران کنند. بنابراین خطر تولید آثاری مبتذل همانند اتفاقی که برای سینما با تولید کمدی‌های مبتذل افتاد، وجود دارد.
وی با بیان اینکه این شرایط ممکن است بر افزایش چاپ آثار زیر زمینی نیز تاثیر بگذارد، گفت: اوضاع پیش آمده باعث می‌شود که فروش این گونه آثار افزایش پیدا کند به دلیل اینکه ناشران زیرزمینی مالیاتی پرداخت نمی‌کنند و فروشی خالص دارند. متاسفانه اینگونه انتشاراتی‌ها بهترین آثار ناشران مطرح را انتخاب کرده و به صورت ناجوانمردانه مشغول کاسبی با سرمایه این ناشران و بازار آنها هستند. این قضیه آسیب جدی به بازار نشر وارد می‌کند.
مدیر انتشارات علمی و فرهنگی در پایان در خصوص عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد در برخورد با اینگونه ناشران گفت: سال گذشته برخورد جدی با این ناشران انجام شد اما این برخورد ادامه پیدا نکرد. باید برای این مسئله تدابیر جدی اتخاذ کنند و اجازه ندهند که سرمایه ناشران به دست این افراد سودجو از بین برود.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.