مقایسه وضعیت جذب دانشجوی بین‌المللی در دانشگاه‌های ایران و ترکیه

دکتر جعفر مهراد، موسس مرکز منطقه ای علوم وفناوری در گفتگو با لیزنا، با اعلام ابن خبر گفت: در دهه گذشته، تعداد دانشجویان بین المللی در ترکیه به سرعت رو به افزایش گذاشته، و برنامه های علمی و پژوهشی بین المللی و برنامه های مشترک بین المللی به بخشی جدایی ناپذیر از آموزش عالی این کشور مبدل شده است.

در حالیکه در گذشته جا به جایی دانشجویان معمولا از شرق به غرب صورت می گرفت، در دهه گذشته این روند به تدریج تغییر یافته و دانشجویان بیشتری برای ادامه تحصیل در کشورهایی مانند ترکیه، مالزی، چین، ژاپن، سنگاپور، کره جنوبی، استرالیا، زلاند نو و روسیه از خود علاقه نشان می دهند.

در این بین وضعیت جذب دانشجوی بین المللی در دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران به گونه‌ای  متفاوت است و در مقایسه با کشور های یاد شده میزان جذب دانشجوی خارجی در دانشگاه های کشور نسبت به تعداد دانشگاه ها و دانشجویان شاغل به تحصیل بسیار اندک است.

 در این مورد دانشگاه ها و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آمارهای متفاوتی ارائه می دهند

وی افزود: طبق نظر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ایران سهم پذیرش دانشجوی خارجی در دانشگاه های ایران نسبت به مهاجرت دانشجویان به خارج بسیار پایین است. به گفته طهرانچی اکنون در حالیکه تعداد ۳ میلیون و ششصد هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاه های کشور به تحصیل اشتغال دارند، تعداد دانشجوی خارجی تنها ۳۹ هزار نفر است.

 پیش از این، معاون اسبق آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تعداد دانشجویان خارجی در دانشگاه های ایران را ۵۵ هزار دانشجو از ۸۵ کشور جهان گزارش کرده است.

 سهم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از کل دانشجویان خارجی ۳ هزار نفر است.

استاد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شیراز گفت: کل تعداد دانشجویان خارجی به هر تعداد که آمار آن درست باشد بخش عمده اش از کشورهای افغانستان، عراق، سوریه و یمن است. بر اساس گزارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بسیاری از این دانشجویان بورسیه هستند و در اقتصاد آموزش عالی کشور نقش ندارند.

تعداد اندک دانشجوی خارجی در دانشگاه های کشور در شرایطی است که طبق اعلام یونسکو بیش از ۵ میلیون دانشجو در دوره های مختلف تحصیلی در خارج از کشور محل تولد خود به تحصیل اشتغال دارند. تخمین زده می شود که کل دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور های محل تولد خود تا پایان سال ۲۰۱۹ میلادی به ۶ میلیون دانشجو افزایش یابد.

 با در نظر گرفتن این آمارها، به این نکته توجه کنیم که تعداد دانشجویان بین المللی در دانشگاه های مختلف جهان در سال ۲۰۱۲ تنها ۴ میلیون دانشجو بود. با توجه به نرخ رشد سریع دانشجویان بین المللی، طبق مطالعات سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا، تخمین زده می شود که  تعداد دانشجویان خارجی تا سال ۲۰۲۵ در کشورهای مختلف به ۸ میلیون دانشجو برسد.

مهراد یادآوری کرد: ده سال قبل، ترکیه برای افزایش درآمد های خود از آموزش عالی بین المللی تلاش های جدی را آغاز کرد. در سال ۲۰۱۰، ترکیه با ابطال امتحان ورودی دانشجویان خارجی در دانشگاه های خود، هر سال به جذب دانشجویان خارجی بیشتری اقدام کرده است.

 طبق جدید ترین آمار سازمان همکاری و توسعه اقتصادی سهم ترکیه از صنعت  آموزش  بین المللی، در نتیجه تنظیم مقررات و تدوین آیین نامه های روشن، تشویق دولت و سرمایه‌گذاری آن در بخش آموزش، به بیش از یک درصد  افزایش یافته است.

وی گفت:  امروز تعداد ۱۲۱ هزار و دویست و نود و سه دانشجوی خارجی در ۱۰۹ دانشگاه و تعداد ۲۷ هزار و پانصد و هفتاد و پنج دانشجوی خارجی در موسسات آموزش عالی غیر انتفاعی(۶۵ دانشگاه) به تحصیل اشتغال دارند.

 عامل مهم در موفقیت ترکیه در جذب دانشجویان خارجی در این نکته نهفته است که دانشگاه های ترکیه می کوشند در تراز دانشگاه های بین المللی قرار گیرند.

 دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران نیز همین برنامه را دنبال می کنند، هر چند که اکنون تعدادی از دانشگاه های جامع و اندکی از دانشگاه های جوان کشور در بین دانشگاه های برتر جهان حضور دارند.

وی درپایان توضیح داد: برای قرار گرفتن ۵ دانشگاه و ۵ مرکز پژوهشی در بین ۲۰۰ دانشگاه نخست نظام های رتبه بندی بین المللی دولت از این موسسات حمایت می کند. تا کنون ۴۰۰ میلیون تومان برای تقویت زیر ساخت های این موسسات علاوه بر بودجه ای که دارند پرداخت شده است، اما دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی برگزیده مبلغ مزبور را برای رسیدن به هدف کافی نمی دانند.