رید کیوب (Readcube) چیست؟

به گزارش لیزنا، یکی از محصولات کامپیوتری آنلاین که طرح آزمایشی آن در ماه سپتامبر سال 2012 میلادی در «دانشگاه اوتا» (Utah University) توسط شرکت «لابتیوا» (Labtiva)  و با همکاری انتشارات نیچر (Nature) به بازار جهانی عرضه شد «ریدکیوب» (Readcube) نام دارد که پس از ممارست ها و تغییرات بسیار، نسخه شماره 2 آن در سال 2013 به بهره برداری رسید. البته باید تأکید کرد که نسخه بدوی این نرم افزار در سال 2011 میلادی به کار گرفته شد.

این نرم افزار که سیستم های ویندوز(Windows)، مک(Mac)، آی.او.اس(ios) و اندروید (Android) را پشتیبانی می کند، یک نرم افزار «مدیریت منابع» (Reference Management) است که از طریق نشانی اینترنتی Readcube.com  بر روی صفحه نمایش کامپیوتر یا تلفن همراه (Kindle، iPad، iPhone) قابل مشاهده و دسترسی رایگان است.  علاقمندان کافی است تا به نشانی اینترنتی آن مراجعه کنند و پس از ورود اطلاعات شخصی، نام سازمانی که برای آن فعالیت می کنند و دریافت رمز عبور از آن بهره برداری کنند. هدف اصلی این برنامه، مدیریت اطلاعات علمی، ذخیره سازی و سازماندهی منابع مورد استفاده پژوهشگران و دانشمندان در روند هر نوع پژوهش و راه حلی نوین و آنلاین برای بهبود بازیابی اطلاعات است. این برنامه که امکان جستجو و ذخیره مقالات از پایگاه های اطلاعاتی همچون Google Scholar و PubMed و حتی وب سایت نشریات را فراهم می کند، ایده ای است تا پژوهشگران به طور یکپارچه و مستقیم اطلاعات علمی خود را در «کتابخانه ابری» (Cloud Library) خود ذخیره و یا بازیابی کنند. همچنین کاربران می توانند با نصب افزونه این نرم افزار بنام Readcube Web Importer از فروشگاه اینترنتی برنامه های کاربردی گوگل(Google Web Store) با سرعت و نظم بیشتری اقدام به جستجو، ورود و بازیابی اطلاعات علمی مورد نظر کنند.

این افزونه که در 9 مارچ 2018 میلادی به هنگام سازی شده است، به کاربران اجازه می دهد تا ارجاعات و منابع مورد نظر را به سرعت به «کتابخانه ابری» خود انتقال دهند و یا در صورت تمایل یادداشت هایی را به لیست ارجاعات و مقالات ذخیره شده پیوست کنند و به صورت خودکار مقالات علمی را با فرمت پی.دی. اف (Pdf) دانلود کنند.

همه این اطلاعات به صورت خودکار طبقه بندی می شوند و به صورت آنلاین و آفلاین قابلیت بهره برداری دارند. البته باید توجه داشت که برای دانلود مقالات علمی به صورت خودکار و بدون محدودیت، نیاز به پرداخت هزینه آبونمان از سوی کاربر است.

جالب تر از همه این است که با وجود بخش «پیشنهادات» (Recommendation)، مقالاتی معتبر به کاربر توصیه می شود که هم راستا با تحقیقات پیشین پژوهشگر هستند و قابلیت «دسته بندی» (Sort) از نظر تعداد استنادات یا ارجاعات، سال انتشار، میزان بازدید، میزان ارتباط را دارند. همچنین کاربر می تواند مقالات را از لحاظ نوع دسترسی، شامل: «دسترسی آزاد» (Open Access)، یا «دسترسی غیر آزاد» (Non-Open Access) برای مشاهده انتخاب کند.

 یکی دیگر از قابلیت های این نرم افزار، دسته بندی و ارائه حق انتخاب به کاربر در دسترسی به منابع علمی بر اساس تاریخ انتشار هفته گذشته، دو هفته گذشته، ماه گذشته، سه ماه گذشته و یا سال گذشته است.

شایان ذکر است مقالات مطالعه شده توسط پژوهشگر، در لیست جداگانه دیگری نیز قابل مشاهده و بازیابی هستند و کاربر می تواند با یک کلیک، مقالات محبوب خود را انتخاب کرده و در زمان مناسب آنها را مطالعه و یا حاشیه نویسی کند. چنانچه کاربر به طور خواسته یا ناخواسته و در هر زمان و مکان، اطلاعات و یا مقاله ای علمی را دو دفعه وارد کند، نرم افزار آن را تشخیص داده و با ادغام اطلاعات، مطالب اضافی را به صورت خودکار حذف می کند.

گفتنی است کاربران می توانند مقالات خود را به طور خودکار از نرم افزار های دیگری همچون: EndNote، Sente، Mendeley،Zotero ، Refworks،  Reference Manager وارد این سیستم کنند که راهنمایی های لازم در این خصوص بر روی سایت Readcube موجود است.

دستور العمل بهره برداری:

--فایل های مورد نظر خود را طبق مراحل تعیین شده وارد کنید.

--رید کیوب به صورت خودکار و سریعاً یک کتابخانه قابل بازیابی اطلاعات را برایتان فراهم می کند.

--پراکسی خود را برای دانلود سریع تر تنظیم کنید.

--شروع به جستجوی اطلاعات علمی در بخش «جستجو» مورد نیاز کنید.

ویژگی های نرم افزار:

--یک نرم افزار آنلاین با قابلیت تلفیق نمایش اطلاعات علمی در یک کتابخانه؛

--یک لیست قابل تنظیم برای سازماندهی کلیه مقالات علمی؛

--قابلیت جستجوی جامعِ هم زمان از Google Scholar، PubMed و نشریات علمی؛  

--قابلیت ارائه پیشنهاد به کاربر در خصوص نوشتجات جدید انتشار یافته توسط دیگر محققان در زمینه علمی مورد پژوهش کاربر؛

--قابلیت برجسته سازی اطلاعات و یا پر رنگ کردن آنها و حاشیه نویسی؛

--قابلیت ارائه اطلاعات مقالات همراه با مکمل های آنها (Supplements) در یک مکان و زمان؛

--قابلیت جستجوی کامل متون علمی در سراسر پی. دی.اف ها؛

--قابلیت ارائه هاپرلینک )لینک میانی- اضافی) در ارجاعات؛

--قابلیت استخراج سریع و آسان ارجاعات از نرم افزار  «رید کیوب» به   EndNoteیا دیگر نرم افزارهای مشابه؛

--قابلیت همگام سازی «کتابخانه ابری» کاربر در چندین رایانه یا سیستم سخت افزاری؛

--قابلیت اضافه کردن و یا ویرایش اطلاعات به صورت دستی؛

--قابلیت ارائه گزینه هایی برای خرید یا اجاره 48 ساعته مقالات علمی؛

--قابلیت مشاهده نظرات سردبیران نشریات و یا اخبار مرتبط علمی.

بنابر این نگارنده به پژوهشگران توصیه می کند تا برای مدیریت دقیق اطلاعات علمی خود در یک شکل نوشتاری استاندارد از آن بی بهره نمانند.

مهدی لطفی پناه، کارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی