معرفی پروژه طراحی چک‌لیست ارزیابی کتابخانه سبز

(لیزنا: باشگاه اطلاعات سبز): امسال گروه محیط‌ زیست، پایداری و کتابخانه­ های ایفلا (ENSULIB) سومین دوره جایزه کتابخانه سبز را برگزار کرد. این جایزه با حمایت مالی یکی از ناشران معتبر بین‌المللی به نام De Gruyter اعطا می‌شود. در هر دوره هم‌زمان با فراخوان مقالات نشست‌های مختلف همایش سالانه ایفلا، گروه ENSULIB نیز برای ارائه پروژه ­ها، ابتکارات، ایده ­های کتابخانه سبز از سراسر دنیا فراخوان می ­دهد. امسال نیز فراخوان جایزه کتابخانه سبز از اوایل سال 2018 بر روی وبگاه ENSULIB و پورتال همایش سالانه 2018 ایفلا قرار گرفت. طبق اعلام گروه ENSULIB امسال 32 پروژه، ایده و ابتکار کتابخانه سبز ارائه شد که از بین این تعداد، کتابخانه فوشان چین برنده اصلی و کتابخانه شهری جوزف کانتی از کشور مجارستان، کتابخانه محلی سرینا از کشور رومانی، کتابخانه ملی و دانشگاهی کرواسی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و کتابخانه دانشگاه بین‌المللی ایالات‌متحده آفریقا از کشور کنیا به‌عنوان برگزیدگان جایزه کتابخانه سبز بدون رتبه‌بندی معرفی شدند. در اعطای جایزه کتابخانه سبز، کتابخانه ­ای که ازنظر داوران برنده اصلی شناخته و معرفی می‌شود مبلغ 500 یورو جایزه نقدی از موسسه De Gruyter دریافت می‌کند.

 پروژه‌ای که توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی برای جایزه کتابخانه سبز ارائه شد، تحت عنوان «طراحی چک‌لیست ارزیابی کتابخانه سبز» بود که در این پروژه با روشی پیمایشی و از طریق مرور متون و منابع مرتبط با معیارهای ساختمان سبز شامل استاندارد لید (Leadership in Energy and Environmental Design) و مصاحبه با متخصصان حوزه محیط‌زیست و کتابداری چک‌لیستی مشتمل بر 103 معیار در 7 بخش طراحی و تدوین شد. بخش‌های اصلی این چک‌لیست ساختمان و تجهیزات (مدیریت انرژی، مدیریت آب، مدیریت مصرف کاغذ، مدیریت پسماند، مدیریت کیفیت هوا، مدیریت سروصدا و حمل‌ونقل)، برنامه‌ریزی استراتژیک و مدیریت، مجموعه‌سازی منابع، سازمان‌دهی اطلاعات، اشاعه اطلاعات، مشارکت و حمایت از برنامه‌های ملی و بین‌المللی توسعه پایدار را دربردارد. در ادامه بر اساس این چک‌لیست کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های کشور شامل 186 کتابخانه ارزیابی شدند و یافته‌ها نشان داد که به‌طورکلی وضعیت کتابخانه­ ها ازنظر رعایت معیارهای کتابخانه سبز متوسط می‌باشد. بر اساس نظر کمیته داوران جایزه کتابخانه سبز در سال 2018، ارزش این پروژه در توجه به اهمیت ارزیابی کتابخانه سبز، پوشش کامل جنبه‌های مختلف کتابخانه در چک‌لیست پیشنهادی و قابلیت استفاده از این چک‌لیست در ارزیابی همه انواع کتابخانه‌هاست که می‌تواند به‌عنوان راهنمایی برای سبز کردن کتابخانه­ ها بکار رود.

نکته قابل‌توجه در جایزه کتابخانه سبز معرفی کتابخانه­ هایی است که کتابداران آن‌ها در ارائه و پیاده­ سازی پروژه‌ها، ابتکارات و ایده ­های کتابخانه سبز تلاش کرده ­اند و باعث افتخار است که در این دوره نام سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با این پژوهش در فهرست برگزیدگان جایزه کتابخانه سبز ایفلا قرار گرفت و امیدوارم در سال‌های آینده نیز کتابخانه ­ها و کتابداران ایرانی در این رقابت نقش پررنگ‌تری داشته باشند.

*معاون اداره کل پژوهش و آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران