همایش «فعالیت‌های داوطلبانه فرصتی برای پویاسازی و توسعه خدمات در کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز آرشیوی» برگزار شد

به گزارش لیزنا،  نخستین دوره از برگزاری همایش بین‌المللی «فعالیت‌های داوطلبانه فرصتی برای پویاسازی و توسعه خدمات در کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز آرشیوی» روز چهارشنبه 9 شهریور ماه  و پنج شنبه 10 شهریورماه 1401 در محل تالار شیخ طبرسی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی با حضور مدیران ارشد آستان قدس رضوی، اساتید و صاحب نظران ملی و بین المللی عرصه دانش اطلاعات برگزار شد.

سیدعباس مرجانی، دبیر اجرایی این همایش با مثبت ارزیابی کردن سطح استقبال در اولین همایش رسمی فعالیت های داوطلبانه، به حضور برخی چهره های بین المللی شرکت کننده در نشست های تخصصی این همایش اشاره کرد.

وی ویکی ادموندز، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی استرالیا، باربارالیسون رئیس فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابداری جهان و مائورا مولر مدیر برنامه‌های داوطلبانه کتابخانه عمومی نیویورک را برخی از چهره های برجسته بین المللی عنوان کرد که طی نشست های تخصصی با این همایش همکاری داشته اند.

مرجانی تصریح کرد: این همایش برای تبیین مفهوم و ابعاد موضوع فعالیت‌های داوطلبانه طی یک سال گذشته به برگزای 38پیش نشست، 4 کارگاه آموزشی و یک جلسه نقد و بررسی کتاب تازه منتشر شده در حوزه فعالیت‌های داوطلبانه اقدام کرده است.

وی همچنین به سایت های رسمی انعکاس دهنده مقالات این همایش اشاره داشت و گفت: با توجه به برگزاری رسمی همایش فعالیت‌های داوطلبانه، کلیه مقالات ارسالی در پایگاه سیویلیکا یا مرجع دانش که یک پایگاه اینترنتی خصوصی و یک دایره المعارف تخصصی است و نیز در کنسرسیوم محتوای ملی نمایه شده است.

مرجانی، پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC)که به بررسی و ارزیابی مجلات علمی جهان اسلام می‌پردازد را دیگر سایت پشتیبان مقالات این همایش عنوان کرد.

راه یابی برترین های ارائه کننده مقالات به اختتامیه همایش فعالیت های داوطلبانه

در این مراسم14 تن از ارائه دهندگان مقالات مورد تقدیر قرار گرفتند و تقدیر شدگان طی دو روز به ارائه مقالات خود پرداختند.

«فلسفه خدمت داوطلبانه: چیستی و چرایی فعالیت‌های داوطلبانه»،«مروری بر نظریه‌های کاربردی در مطالعات مربوط به فعالیت‌های داوطلبانه»، «ماهیت حقوقی فعالیت‌های داوطلبانه در کتابخانه‌های ایران»، «عوامل موثر بر حفظ و نگهداشت خادمیاران کتابخانه‌های آستان قدس رضوی بر اساس مدل سه شاخگی» برگزیده‌ای بود که در نشست اول ارائه شد.

در نشست دوم که در ادامه مراسم افتتاحیه برگزار شد «بررسی رابطه بین مؤلفه‌های کیفیت زندگی کاری و فعالیت‌های فرهنگی داوطلبانۀ کتابداران، «عوامل و چالش‌های بکارگیری داوطلبان در کتابخانه‌ها از دیدگاه کتابداران آستان قدس رضوی»، «چگونگی کاربست قواعد فقهی در بررسی حقوقی فعالیت داوطلبانه در کتابخانه‌های ایران»، «موانع توسعه فعالیت‌های داوطلبانه در ترویج کتابخوانی از دیدگاه مروجان کتابخوانی کشور با تاکید بر نظریه داوطلبی‌گری» از سوی صاحبان آثار ارائه شد.

«تحلیل عوامل و مؤلفه‌های مؤثر بر فعالیت‌های داوطلبانه کتابخانه‌های ایران»، «بررسی کارکردهای کار داوطلبانه در موزه‌ها و کتابخانه‌ها به مثابه دگر فضاها بر اساس مفهوم برساخته‌ میشل فوکو» نیز در سومین نشست که روز پنجشنبه برگزار شد ارائه شد.

همچنین طی چهارمین نشست پیش بینی شده، مقالات «مقایسه داوطلبی آنلاین و آفلاین در میان دانشجویان: با تأکید بر کتابخانه‌ها»، «بررسی عوامل تأثیرگذار بر تقویت مشارکت اعضای هیئت علمی علم اطلاعات و دانش‌شناسی در فعالیت‌های داوطلبانه انجمنی»، «شناسایی و دسته بندی فعالیت‌های داوطلبانه مجازی در حوزه کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی» نیز ارائه شد.

در ادامه برنامه های برگزار شده روز دوم طی نشست تخصصی با محوریت ایده‌ها و تجربه‌ها، اساتید و صاحب نظران حوزه علم اطلاعات به ارائه مقالاتی پرداختند.

رونمایی از مقالات چاپ شده همایش

آثار «مجموعه مقالات اولین همایش فعالیت های داوطلبانه، فرصتی برای پویایی کتابخانه ها موزه ها و مراکز آرشیوی» به کوشش پریسا خاتمیان فر و محمد زره ساز، «راهبردهای جذب حفظ و بهره وری داوطلبان مشتاق کتابخانه» گردآوری و ویرایش کارول اسمال وود و لوراسن بورن ترجمه انیس میری، نجمه سید دخت، فاطمه زارعی شاندیز، «فعالیت های داوطلبانه در کتابخانه ها موزه ها و مراکز آرشیوی گزیده ای از پیش نشست های اولین همایش فعالیت های داوطلبانه» به کوشش انیس میری، نوریان گلیان، اکرم زیارتی که توسط سازمان کتابخانه ها موزه ها و مرکز اسناد اسناد آستان قدس رضوی به چاپ رسید، در این مراسم رونمایی شد.

نمایش مقالات ارائه شده با محوریت فعالیتهای داوطلبانه کتابخانه ای در قالب پوستر

18 مقاله ارائه شده در قالب پوستر با محوریت فعالیت های داوطلبانه کتابخانه ای در حاشیه برگزاری مراسم اختتامیه همایش فعالیت های داوطلبانه به نمایش در آمد.

فعالیت‌های داوطلبانه راهکاری برای توسعه خدمت در مراکز فرهنگی رضوی

حجت الاسلام والمسلمین دکتر سیدجلال حسینی رئیس ستاد برگزاری همایش بین‌المللی فعالیت های داوطلبانه، این همایش را راهکاری برای توسعه خدمت در مراکز فرهنگی رضوی  عنوان کرد.

وی در مراسم اختتامیه این مراسم گفت: مهمترین بخشی که در سال‌های اخیر با نگاه تولیت‌های آستان قدس رضوی شکل جدیدی به خود گرفته توسعه مفهوم خدمت است که در این تعریف دایره خادم بودن از خدمت در فراشی و انتظامات و . . . به دیگر حوزه‌های درمانی، اجتماعی و فرهنگی توسعه پیدا کرده است.

حسینی با اشاره به برگزاری نخستین دوره همایش فعالیت‌های داوطلبانه، به تشریح عملکرد آن در بسیج ظرفیت‌ها برای احیاء پتانسیل نیروها و تعمیق و گسترش خدمت و خادمیاری در حوزه‌های علمی و فرهنگی پرداخت.

وی افزود: این همایش به عنوان یکی از اقدامات مهم کتابخانه‌ها در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری که ترویج معارف قرآنی و مکتب اهل بیت علیهم‌السلام با بهره‌گیری از ظرفیت فرهنگی عظیم آستان قدس توصیه کردند، می‌تواند در گام‌های دیگر با تبدیل کردن مبانی نظری به مدل‌های عملیاتی و اجرایی و برنامه‌ای، به جریان توسعه خدمت در آستان قدس رضوی با استفاده از ظرفیت و تخصص خادمیاران و داوطلبان خدمت در عرصه‌های فرهنگی کمک کند

توسعه فعالیت های پژوهشی کتابخانه رضوی با همکاری نیروهای متخصص داوطلب

دکتر رحمت الله فتاحی،دبیر علمی همایش فعالیت های داوطلبانه، حضور نیروهای متخصص علمی داوطلب در گرایشات مختلف را زمینه ای برای توسعه پژوهش های علمی در کتابخانه آستان قدس رضوی عنوان کرد.  

وی با اشاره به داشته های غنی کتابخانه رضوی، آن را مکانی توصیف کرد که در کنار پوشش هزاران موضوع پژوهشی ، همچنان ظرفیت تحقیقات جدید پیرامون موضوعات روز جامعه را داراست.

فتاحی استفاده از ظرفیت نیروهای داوطلب را باعث رشد و شکوفایی این مکان فرهنگی در زمینه تولیدات علمی دانست و تصریح کرد: غفلت ازظرفیت نیروهای داوطلب در چنین مکانی باعث می شود اهداف بلند مدت سازمان در معرض تهدید قرار گیرد.

وی گفت: بخشی از فعالیت‌های جامعه و در نتیجه قسمتی از روند توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جامعه از طریق اقدامات داوطلبانه انجام می‌شود همایش بین‌المللی فعالیت‌های داوطلبانه که در ارتباط با کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز اسناد برگزار می‌شود قصد دارد به معرفی و تبیین این نوع از فعالیت‌ها بپردازد که چه هستند و در حوزه‌های مختلف چه ابعاد وسیعی دارند و چه تاثیری بر روند توسعه کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد خواهند داشت.

بهره‌مندی از چهره‌های برتر علمی با ایجاد شبکه نخبه خادمیاری

عبدالحمید طالبی رئیس همایش فعالیت های داوطلبانه، ایجاد شبکه نخبه خادمیاری را راهماری برای بهره مندی از چهره های برتری علمی در عرصه خدمت رسانی به زائران حرم مطهر رضوی عنوان کرد.

وی، آستان قدس رضوی را قدیمی‌ترین نهادی عنوان کرد که بر مبنای خدمت خالصانه و از سر ارادت در ایران شکل گرفته و خیل عظیم عاشقان اهل بیت و ائمه معصوم(ع) در رشته‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، علمی و پژوهشی عاشقانه حضور میابند و خدمت خود را ارائه می‌دهند.

وی گفت: براساس مبنای خدمت، خادم و مخدوم، اصولی توسط تولیت معزز آستان قدس رضوی ابلاغ شده که به بحث خدمت‌رسانی و مشارکت نخبگان و بهره‌گیری از خدمات آنها در بخش‌های مختلف حرم مطهر مورد نظر قرار گرفته است.

طالبی به فعالیت های سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در خصوص استفاده از ظرفیت خادمیاری اشاره کرد و گفت: این سازمان با راه‌اندازی خادمیاران علمی، شبکه‌ای نخبگانی را ایجاد کرده است تا بتواند از حضور چهره‌های برتر علمی و فرهنگی و خادمیارانی که در راستای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در سراسر کشور همکاری می کنند در زمینه‌های مختلف بهره‌مند شود

وی، برگزاری همایش بین‌المللی «فعالیت‌های داوطلبانه فرصتی برای پویاسازی و توسعه خدمات در کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز آرشیوی» را ایجاد کننده‌ای زمینه‌ای برای تبادل تجربیات ما بین آستان قدس رضوی و سایر نهادها در سطح ملی و بین‌المللی دانست.

فعالیت داوطلبانه؛ مشارکت در توسعه جامعه

دکتر محمد رضا کارگر، مشاور عالی وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری عنوان کرد: هیچ دولتی نمی‌تواند بدون حضور و مشارکت داوطلبانه مردم تحول فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در جامعه ایجاد کند.

وی گفت: تغییرات و تحولات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اجتماعی برخاسته از توانمندی تک تک مردم یک جامعه است و بدون مشارکت مردم هیچ تغییری در جامعه صورت نخواهد گرفت.

کارگر ادامه داد: ما به نیروهای داوطلب به عنوان یک نیروی کار نگاه می‌کنیم در حالیکه حضور نیروهای داوطلبانه مشارکت در امر برنامه‌ریزی است و این نیروها وقتی حضور پیدا می کنند تا نقشی در تغییر داشته باشند.

وی تصریح کرد: جامعه‌ای که نیروهای داوطلبان آن منزوی شوند و احساس کنند نمی‌توانند در امور اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مشارکت داشته باشند جامعه منفعلی خواهد بود و زمانیکه دولت با مردم فاصله بگیرد و جامعه اعتمادش را به دولت از دست دهد خود به خود منزوی شده  و هیچ گونه تعصبی نسبت به اتفاقات جامعه پیدا نخواهد کرد در واقع این جامعه با هر نوع هزینه و برنامه‌ریزی به هیچ کجا نخواهد رسید.

 فعالیت داوطلبانه؛ میراث اخلاقی گذشتگان برای نسل امروز و آینده

سیداحمد محیط طباطبایی، رئیس کمیته ملی موزه های ایران ایکوم نیز به عنوان دیگر سخنران این همایش، فعالیت داوطلبانه را میراث اخلاقی عنوان کرد که قدمتی به بلندای تمدن ایران دارد.

وی  داوطلبی را عرضه توانایی های فردی برای حمایت و هدایت جمعی عنوان کرد که از آن علم بی بهره اند.

طباطبایی با توجه به شعار جهانی موزه ها که موزه را نهادی غیرانتفاعی معرفی می کند که میراث ملموس و ناملموس را مورد حفاظت و در دسترس قرار می دهد، کتابخانه و منابع آرشیوی را نیز نوعی از موزه معرفی کرد که داشته فرهنگی خود را در کنار حفاظت در اختیار نیز قرار می دهد.

وی با اشاره به عمر هزار ساله کتابخانه رضوی، این مجموعه فرهنگی را دارای تجربیات عنوان کرد که باعث تعامل و زمینه ساز توسعه و حفظ آن بوده است.

در مراسم اختتامیه این همایش دکتر نوش آفرین انصاری، استاد دانشگاه نویسنده و پژوهشگر علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی با ارسال پیامی که در این مراسم منعکس شد، فعالیت های داوطلبانه را در فرهنگ ایرانی دارای ریشه دیرینه عنوان کرد و گفت: پیوند این میراث با داشته های جدید می تواند برای کتابخانه آستان قدس رضوی که قدیمی‌ترین کتابخانه برقرار جهان است تاثیر گذار باشد.

دکتر سعید رضایی شریف آبادی، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران نیز طی سخنانی این همایش را به لحاظ تراز علمی در سطح جایگاه آستان قدس رضوی عنوان کرد که برگزاری آن افزایش دانش نظری را در این زمینه به دنبال داشت.

وی با اشاره به فعالیت هزاران نیروی داوطلب در این کشور، نتایج این چنین همایش هایی را برای ادامه فعالیت گروه های جهادی ارزشمند و تاثیر گذار برشمرد.

رضایی شریف آبادی افزود: در تاریخ ۴۰ سال گذشته ایران تجربیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را داشتیم که تنها با حضور داوطلبانه مردم در این عرصه به موفقیت رسید.

وی ادامه داد: تجربیات این همایش نشان می‌دهد در مسیر فعالیت های داوطلبانه  اول راه هستیم و امیدواریم براساس داشته های کسب شده از این همایش در مسیر جدیدی را ترسیم کنیم.

عصمت مومنی، معاون سازمان کتابخانه و مرکز اسناد ملی به عنوان دیگر سخنران این همایش

افرادی که احساس معنادار بودن می کنند را انسان هایی توانمد دانست که برای اهداف ارزشمند خود ارزش قائل هستند و برای رسیدن به آن تلاش می کنند.

 وی مسئولیت فردی، هدفمندی، جهت مندی، امنیت مداری و درک انسان از جایگاه خود در هستی را شاخصه های افرادی بشمرد که در مسیر حرکت های جهادی و فعالیت های داطلبانه حرکت می کنند.